Đánh giá kết quả nong van động mạch phổi bằng bóng qua da ở trẻ em từ 0 – 24 tháng tuổi tại Bệnh viện Nhi trung ương

Thông tim nong van động mạch phổi bằng bóng qua da là phương pháp được lựa chọn hàng đầu để điều trị bênh hẹp van động mạch phổi. Theo dõi kết quả nong van động mạch phổi bằng bóng qua da trong thời gian ngắn rất khả quan.
Mục tiêu: Đánh giá kết quả theo dõi siêu âm tim Doppler trong một năm nong van động mạch phổi bằng bóng qua da cho bênh nhi bị hẹp van động mạch phổi đơn thuần.
Địa điểm nghiên cứu: Khoa Tim mạch – Phòng Thông tim Bênh viên Nhi Trung ương.
Thiết kế mẫu nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu
Phương pháp: Trong thời gian từ tháng 1 năm 2007 tới tháng 6 năm 2008 có 40 bênh nhi bị bênh hẹp van động mạch phổi đơn thuần đã được nong van động mạch phổi bằng bóng qua da, tuổi từ 0 tháng đến 24 tháng tuổi, trung bình 8,06 ± 6,08 tháng tuổi. Tất cả bênh nhi được theo dõi siêu âm Doppler tim trong vòng 12 tháng sau khi nong van động mạch phổi bằng bóng qua da.
Kết quả: Chênh áp tối đa qua van động mạch phổi trên siêu âm Doppler giảm từ 84,4 ± 4,0 mmHg xuống 24,1 ± 2,2 mmHg (p<0,001) và biên độ mở van động mạch phổi tăng từ 4,2 ± 0,2 mm đến 11,3 ± 0,6 mm (p<0.001). Chênh áp tâm thu tối đa giữa động mạch phổi và thất phải đo trên thông tim giảm từ 76,9 ± 5,1 mmHg xuống 17,8 ± 2,1 mmHg (p<0.001). Có ba bênh nhi tái hẹp van động mạch phổi được nong lại.
Kết luận: Kết quả theo dõi của chúng tôi trong thời gian ngắn bênh hẹp van động mạch phổi đơn thuần được điều trị nong van động mạch phổi bằng bóng qua da là rất tốt. Tỷ lê bênh nhi tái hẹp sau nong van động mạch phổi bằng bóng qua da phải nong lại 7,5%. Tất cả bênh nhân sau nong van có hở van động mạch phổi mức độ nhẹ. Nong van động mạch phổi bằng bóng qua da là phương pháp được lựa chọn điều trị cho bênh nhi hẹp van động mạch phổi đơn thuần mức độ trung bình đến nặng. Phương pháp điều trị này có thời gian nằm viên ngắn.
Từ khoá: Nong van động mạch phổi bằng bóng; hẹp van động mạch phổi
I.    Đặt vấn đề
Nong van động mạch phổi bằng bóng qua da lần đầu tiên được Kan và cộng sự điều trị thành công vào năm 1982 cho một bênh nhân 8 tuổi bị hẹp van động mạch phổi bẩm sinh [2] . Ngày nay kỹ thuật này đã được áp dụng để điều trị bênh hẹp van động mạch phổi cho trẻ cả trẻ sơ sinh cũng như trẻ lớn ở tất cả các trung tâm tim mạch [4], [9]. Kết quả nong van động mạch phổi bằng bóng trong thời gian ngắn là rất tốt, tuy nhiên có rất ít bênh nhân có tái hẹp sau nong van [5], [7]. Siêu âm Doppler tim rất tốt để theo dõi đánh giá kết quả điều trị trong thời gian ngắn và lâu dài [5], [7]. 
Mục tiêu: Đánh giá kết quả sớm nong van động mạch phổi bằng bóng qua da ở trẻ em bị hẹp van động mạch phổi đơn thuần tại Bênh viên Nhi Trung ương.
II.    Đối tượng và phương pháp.
Đối tượng nghiên cứu
Tại Bênh viên Nhi Trung ương từ tháng 1 năm 2007 đến tháng 6 năm 2008 có 40 trẻ hẹp van động mạch phổi được nong van động mạch phổi bằng bóng qua da có tuổi trung bình [±SD] là 8,06 ± 6,08 tháng, từ 2 tháng đến 24 tháng tuổi (bênh nhi được theo dõi sau nong van 1 tháng và12 tháng). Bao gồm 23 trẻ gái và 17 trẻ nam. Có 3 bênh nhi bị tái hẹp van động mạch phổi sau nong van động mạch phổi bằng bóng qua da.
Tiêu chuẩn chọn và loại trừ bênh nhân: Những bênh nhân nhi được lựa chọn để nong van động mạch phổi bằng bóng qua da bao gồm khi siêu âm tim Doppler có chênh áp tâm thu tối đa qua van động mạch phổi > 50 mmHg, kèm theo không có hẹp thân và hai nhánh động mạch phổi cũng như hẹp đường ra thất phải, không có kèm theo thông liên thất, thông liên nhĩ và ống động mạch cũng như các dị tật bẩm sinh khác tại tim, ngoại trừ còn tồn tại lỗ bầu dục. Tiêu chuẩn loại trừ bao gồm tất cả các bênh nhân khác ngoài tiêu chuẩn trên.
Kỹ thuật nong van động mạch phổi bằng bóng qua da.
Sử dụng catheter loại Pigtail 4F đưa vào tĩnh mạch đùi phải qua bộ mở đường mạch máu đến buồng tim phải để đo áp lực thất phải, động mạch phổi, sau đó chụp buồng thất phải ở tư thế nghiêng trái 900 để đo biên độ mở van và đường kính van động mạch phổi. Chọn bóng có kích thước lớn hơn đường kính vòng van động mạch phổi 1,2 đến 1,4 lần. Bóng được bơm bằng tay khi thấy “vòng thắt” (vị trí van động mạch phổi được thấy rõ ở chỗ thắt của bóng) của bóng trên màn hình, vòng thắt này mất đi khi bóng được bơm lên căng làm cho lá van động mạch phổi hẹp do dính vào nhau được tách ra. Sau đó bóng được làm xẹp đi nhanh chóng và lại tiếp tục bơm bóng lại hai đến ba lần như thế [1], [2], [6], [9].