Đánh giá kết quả phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn
Luận văn Đánh giá kết quả phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn. Viêm tụy mạn tính là bệnh viêm đặc trưng bởi quá trình phá hủy nhu mô tụy tiến triển, không hồi phục, dần dần dẫn tới xơ hóa nhu mô tụy gây suy giảm chức năng tụy nội tiết và ngoại tiết [34]. Tổn thương của viêm tụy mạn bao gồm xơ hóa không đồng đều dẫn tới phá hủy không hồi phục nhu mô tụy, hẹp hoặc giãn ống tụy. Sự xơ hóa lan tỏa làm thay đổi kích thước tụy, vôi hóa tố chức tụy hình thành sỏi, nang giả tụy làm suy giảm chức năng tụy. Tỷ lệ mắc bệnh thay đối tùy từng nước, ở Châu ÂU là 7/100 000 dân, ở châu Á là 14/100 000 dân [31]. Đây là bệnh lý thoái hóa tiến triển do nhiều căn nguyên khác nhau. Nghiện rượu được coi là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy mạn ở những nước phương Tây (chiếm từ 65% đến 90% các trường hợp) [45].
Điều trị viêm tụy mạn chủ yếu là nội khoa với mục đích giảm đau và làm chậm quá trình suy tụy nội tiết và ngoại tiết gây ra do phá hủy nhu mô tụy. Điều trị nội soi (cắt cơ thắt, lấy sỏi, dẫn lưu ống tụy…) với mục đích dẫn lưu dịch tụy vào ống tiêu hóa. Điều trị phẫu thuật đặt ra trong trường hợp đau không giảm bằng điều trị nội khoa, có biến chứng và nghi ngờ ung thư [25]. Các phương pháp phẫu thuật có thể kể đến như phẫu thuật Puestow – Gillesby, phẫu thuật Partington- Rochelle, phẫu thuật cắt khối tá tụy, phẫu thuật cắt thân đuôi tụy, phẫu thuật cắt tụy toàn bộ, phẫu thuật Frsy, phẫu thuật Beger,phẫu thuật kết hợp phương pháp Frey và Beger, phẫu thuật Izbicki..
Đánh giá kết quả phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn Phương pháp kết hợp phẫu thuật Frsy và phẫu thuật Beger đã được Gloor mô tả năm 2001, tác giả mới mô tả kỹ thuật chứ chưa đánh giá kết quả điều trị [18]. Phẫu thuật được Trịnh Hồng Sơn [40] thực hiện trên 14 bệnh nhân đầu tiên kể từ năm 2002 với kết quả không có tử vong sau mố, bệnh nhân sau mố giảm đau rõ rệt, ăn ngon và lên cân, chất lượng cuộc sống cải thiện hơn hẳn trước mổ. Phạm Hoàng Hà [20] đã thực hiện phẫu thuật này trên 50 bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy mạn tại khoa phẫu thuật tiêu hóa bệnh viện Việt Đức với kết quả không có tử vong trong và sau mổ, tỷ lệ biến chứng là 6%, không có trường hợp nào bục miệng nối tụy hỗng tràng, không có trường hợp nào phải mổ lại. Theo dõi trong 1 năm thấy phần lớn bệnh nhân cải thiện chất lượng cuộc sống với hiệu quả giảm đau tới 97,8%. 87,2% bệnh nhân tăng cân hoặc giữ cân, bảo tồn chức năng tụy nội tiết và ngoại tiết trong 83% và 91,5% các trường hợp.
Kết hợp PT Frey và PT Beger phát huy được ưu điếm và hạn chế nhược điếm của mỗi phương pháp, kết quả gần sau mổ đã được chứng minh là rất khả quan nhưng kết quả lâu dài còn chưa được đánh giá. Do đó, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài nghiên cứu “Đánh giá kết quả phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn” nhằm 2 mục tiêu sau:
- Mô tả đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng của nhóm bệnh nhân viêm tụy mạn được phẫu thuật kết hợp Frey và Beger.
- Đánh giá kết quả của bệnh nhân phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ðỀ………………………………………………………………………………. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN …………………………………………………………… 3
1.1. GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ TUYẾN TỤY ………………………………….. 3
1.1.1. Giải phẫu tuyến tụy…………………………………………………………… 3
1.1.2. Các ống tiết của tụy…………………………………………………………… 4
1.1.3. Sinh lý tuyến tụy………………………………………………………………. 4
1.2. SINH LÝ BỆNH VÀ GIẢI PHẪU BỆNH VIÊM TỤY MẠN…………. 4
1.2.1. Sinh lý bệnh viêm tụy mạn …………………………………………………. 4
1.2.2 Giải phẫu bệnh viêm tụy mạn ………………………………………………. 5
1.3. Chẩn ñoán viêm tụy mạn…………………………………………………………. 6
1.3.1. Lâm sàng…………………………………………………………………………. 6
1.3.2. Các xét nghiệm sinh hóa…………………………………………………….. 8
1.3.3 Các phương pháp chẩn ñoán hình ảnh……………………………………. 8
1.4. Phân loại bệnh lý viêm tụy mạn tính …………………………………………12
1.4.1 Phân loại nguyên nhân gây viêm tụy mạn theo T IGAR-O…………12
1.4.2 Phân loại Marseilles – Rome……………………………………………….12
1.4.3 Phân loại theo giai ñoạn …………………………………………………….13
1.5. Các phương pháp ñiều trị bệnh viêm tụy mạn……………………………..13
1.5.1. ðiều trị nội khoa ……………………………………………………………..13
1.5.2. ðiều trị thủ thuật……………………………………………………………..15
1.5.3 ðiều trị ngoại khoa …………………………………………………………..15
1.6. Kết quả các phương pháp phẫu thuật ñiều trị vi êm tụy mạn……………23
1.6.1 Phương pháp Duval ………………………………………………………….23
1.6.2 Phương pháp Puestow – Gillesby …………………………………………23
1.6.3 Phẫu thuật Partinton-Rochelle …………………………………………….23
1.6.4 Phẫu thuật cắt thân – ñuôi tụy ……………………………………………..24
1.6.5 Phẫu thuật cắt tụy toàn bộ và ghép tụy tự thâ n………………………..24
1.6.6 Phẫu thuật Whipple…………………………………………………………..24
1.6.7 Phẫu thuật Tranverso – Longmire ………………………………………..25
1.6.8 Phẫu thuật Beger………………………………………………………………25
1.6.9 Phẫu thuật Frey………………………………………………………………..25
1.6.10 Phẫu thuật Berne…………………………………………………………….26
1.6.11 Phẫu thuật Izbicki …………………………………………………………..26
1.6.12 Phẫu thuật cắt thần kinh giao cảm………………………………………27
1.6.13 Phương pháp kết hợp phẫu thuật Frey và phẫu thuật Beger……..27
CHƯƠNG 2: ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……..28
2.1. ðối tượng nghiên cứu…………………………………………………………….28
2.2. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………………..29
2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu ………………………………………………………….29
2.3.1 ðặc ñiểm lâm sàng, cận lâm sàng ……………………………………….29
2.3.2 Kết quả ñiều trị phẫu thuật…………………………………………………31
2.4. Phương pháp thu thập số liệu…………………………………………………..32
2.5. Xử lý kết quả……………………………………………………………………….33
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………34
3.1 ðặc ñiểm lâm sàng và cận lâm sàng…………………………………………..34
3.1.1 Giới……………………………………………………………………………….3 4
3.1.2 Tuổi ………………………………………………………………………………35
3.1.3 Thời gian bị bệnh……………………………………………………………..36
3.1.4 Tiền sử uống rượu…………………………………………………………….37
3.1.5 Biểu hiện lâm sàng……………………………………………………………37
3.1.6 ðặc ñiểm ñau bụng …………………………………………………………..38
3.1.7 Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân …………………………………..39
3.1.8 Các xét nghiệm………………………………………………………………..40
3.1.9 Chức năng tụy …………………………………………………………………41
3.1.10 Chẩn ñoán hình ảnh phát hiện sỏi tụy và nang tụy …………………42
3.1.11 Tình trạng ống mật chủ và ống tụy trên chẩn ñoán hình ảnh …….43
3.1.12 Kích thước nang tụy, ống mật chủ và ống tụy trên chẩn ñoán
hình ảnh ………………………………………………………………………………..43
3.1.13 CT scanner ổ bụng ño kích thước tụy………………………………….44
3.2 Kết quả ñiều trị phẫu thuật ………………………………………………………44
3.2.1 Kết quả gần …………………………………………………………………….44
3.2.2 Kết quả xa ………………………………………………………………………46
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN……………………………………………………………..52
4.1 Một số ñặc ñiểm lâm sàng của nhóm bệnh nhân ngh iên cứu……………52
4.1.1 Giới……………………………………………………………………………….5 2
4.1.2 Tuổi ………………………………………………………………………………52
4.1.3 Thời gian bị bệnh……………………………………………………………..53
4.1.4 Tiền sử uống rượu…………………………………………………………….54
4.1.5 Biểu hiện lâm sàng……………………………………………………………55
4.1.6 Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân …………………………………..57
4.1.7 Xét nghiệm sinh hóa máu…………………………………………………..58
4.1.8 Chức năng tụy …………………………………………………………………59
4.1.9 Chẩn ñoán hình ảnh ………………………………………………………….60
4.2 Kết quả ñiều trị phẫu thuật ………………………………………………………61
4.2.1 Thời gian phẫu thuật…………………………………………………………61
4.2.2 Tai biến trong mổ……………………………………………………………..62
4.2.3 Thời gian nằm viện …………………………………………………………..62
4.2.4 Biến chứng sớm sau mổ …………………………………………………….63
4.2.5 Hình thức theo dõi và thời gian theo dõi:……………………………….63
4.2.6 Tử vong xa ……………………………………………………………………..64
4.2.7 Tình trạng uống rượu sau mổ………………………………………………65
4.2.8 Chất lượng cuộc sống sau mổ……………………………………………..66
4.2.9 So sánh chức năng tụy trước và sau mổ…………………………………69
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………7 0
KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………………..7 2
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Đánh giá kết quả phẫu thuật kết hợp Frey và Beger trong điều trị viêm tụy mạn