Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2017 – 2020

Luận văn thạc sĩ y học Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2017 – 2020.Nang đơn thận được định nghĩa là nang chỉ ở một thùy thận, không thông thương với đài bể thận, thành nang là một lớp xơ được phủ bởi các tế bào biểu mô. Nang đơn thận là bệnh lành tính, thuộc nhóm bệnh nang thận không di truyền, đây là bệnh lý thường gặp, bệnh hay gặp ở người lớn, hiếm gặp ở trẻ em và gia tăng theo lứa tuổi [1]. Cơ chế bệnh sinh của nang đơn thận được tập chung vào hai giả thuyết chính là thuyết bẩm sinh được Kampmeire mô tả năm 1923 và thuyết mắc phải được Feiner đưa ra năm 1981 [1],[2].

Bệnh nang đơn thận ít biểu hiện triệu chứng lâm sàng, thường đau rất mơ hồ vùng thắt lưng hay có thể kèm theo các biến chứng như chèn ép, nhiễm trùng…[2],[3], tỷ lệ biến chứng chiếm khoảng 3%. Chẩn đoán xác định dựa vào siêu âm và chụp cắt lớp vi tính.
Trên thế giới đã có các nghiên cứu về phương pháp điều trị nang đơn thận. Trước những năm 1970, mổ mở cắt chỏm nang hoặc cắt thận bán phần được áp dụng. Phương pháp này có ưu điểm là điều trị triệt để nhưng đường mổ lớn, thời gian nằm viện kéo dài [2],[4]. Từ 1970 đến 1990, phương pháp chọc hút nang không hoặc có bơm thuốc gây xơ hóa nang dưới hướng dẫn của siêu âm được ứng dụng trong điều trị nang đơn thận. Năm 1992 Hulbert thực hiện ca phẫu thuật nội soi qua phúc mạc cắt chỏm nang thận đầu tiên và dần được áp dụng rộng trong một thời gian dài [5],[6].
Tại Việt Nam năm 2000 Trần Bình Giang và cộng sự đã báo cáo kết quả bước đầu ứng dụng phẫu thuật nội soi ổ bụng cắt chỏm nang thận ở 30 bệnh nhân tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Vào năm 2005 cũng tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiến đã hành thành công những ca mổ nội soi đường sau phúc mạc cắt chỏm nang điều trị bệnh nang đơn thận đầu tiên.
Hiện tại điều trị nang đơn thận bằng phương pháp PTNS sau phúc mạc cắt chỏm nang đã được tiến hành ở nhiều cơ sở y tế chuyên khoa. Với sự phát triển của khoa học công nghệ ngày càng tăng, mong muốn giảm thiểu các biến chứng của phẫu thuật ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Dao siêu âm (Harmonic Scalpel) ra đời và được sử dụng nhiều trong phẫu thuật ngoại khoa từ 2 thập kỷ trước, nhất là nội soi tạng trong ổ bụng và tiết niệu đã đem lại nhiều kết quả tích cực. Nhờ những ưu điểm của dao siêu âm như: cầm máu tốt, thời gian phẫu thuật nhanh, bệnh nhân ít đau sau mổ, biến chứng phẫu thuật ít nên mang lại nhiều lợi ích cho phẫu thuật viên và bệnh nhân [7],[8]. Tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu việc sử dụng dao siêu âm phẫu thuật cắt chỏm nang thận trong bệnh lý nang đơn thận.
Xuất phát tình hình bệnh lý và các nghiên cứu, với mong muốn góp phần tìm hiểu thêm về tính hiệu quả và mức độ an toàn của phương pháp phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận điều trị bệnh nang đơn thận trong thời gian gần đây, chúng tôi nghiên cứu đề tài: “ Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2017 – 2020” với hai mục tiêu:
1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh lý nang đơn thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………….. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………….. 3
1.1. PHÔI THAI HỌC, GIẢI PHẪU THẬN VÀ ỨNG DỤNG LÂM SÀNG… 3
1.1.1. Phôi thai học thận…………………………………………………………………. 3
1.1.2. Giải phẫu thận ……………………………………………………………………… 4
1.1.3. Giải phẫu khoang sau phúc mạc …………………………………………….. 8
1.1.4. Ứng dụng trong lâm sàng ……………………………………………………… 9
1.2. BỆNH NANG ĐƠN THẬN ……………………………………………………….. 10
1.2.1. Định nghĩa bệnh nang đơn thận ……………………………………………. 10
1.2.2. Giải phẫu bệnh …………………………………………………………………… 10
1.2.3. Nguyên nhân sinh bệnh……………………………………………………….. 11
1.2.4. Phân loại nang đơn thận………………………………………………………. 12
1.2.5. Chẩn đoán nang đơn thận…………………………………………………….. 13
1.2.6. Chẩn đoán phân biệt……………………………………………………………. 18
1.2.7. Tiến triển bệnh nang đơn thận ……………………………………………… 20
1.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGOẠI KHOA ĐIỀU TRỊ NANG ĐƠN THẬN. 21
1.3.1. Phẫu thuật mở ……………………………………………………………………. 21
1.3.2. Mở thông nang – bể thận qua nội soi niệu quản………………………. 21
1.3.3. Chọc hút dẫn lưu và tiêm xơ nang thận …………………………………. 21
1.3.4. Phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận ………………………………….. 22
1.4. PHẪU THUẬT NỘI SOI SAU PHÚC MẠC SỬ DỤNG DAO SIÊU
ÂM CẮT CHỎM NANG THẬN ……………………………………………….. 24
1.4.1. Chỉ định điều trị …………………………………………………………………. 24
1.4.2. Lịch sử và ứng dụng dao siêu âm trong phẫu thuật…………………. 25
1.4.3. Phẫu thuật nội soi sau phúc mạc và phẫu thuật nội soi sau phúc
mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm nang thận ……………………….. 26
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……… 292.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU …………………………………………………….. 29
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn mẫu ………………………………………………………….. 29
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ……………………………………………………………… 29
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………………………….. 30
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu…………………………………………………………….. 30
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu …………………………………………………………….. 30
2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU……………………………………………………….. 30
2.3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu……. 30
2.3.2. Phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm
nang thận…………………………………………………………………………… 33
2.3.3. Các chỉ tiêu theo dõi trong và sau mổ ……………………………………. 38
2.4. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU…………………………………………….. 41
2.5. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU …………………………….. 41
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………… 43
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA ĐỐI TƯỢNG
NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………. 43
3.1.1. Sự phân bố tuổi, giới…………………………………………………………… 43
3.1.2. Triệu chứng theo lâm sàng…………………………………………………… 44
3.1.3. Tiền sử can thiệp ngoại khoa ……………………………………………….. 45
3.1.4. Bệnh lý kết hợp với nang đơn thận……………………………………….. 46
3.1.6. Chẩn đoán tổng quát nang thận…………………………………………….. 51
3.2. PHẪU THUẬT NỘI SOI SAU PHÚC MẠC SỬ DỤNG DAO SIÊU
ÂM CẮT CHỎM NANG THẬN ……………………………………………….. 52
3.2.1. Quá trình phẫu thuật……………………………………………………………. 52
3.2.2. Quá trình hậu phẫu……………………………………………………………… 55
3.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ ……………………………………………… 57
3.3.1. Khám lại sau mổ ………………………………………………………………… 57
3.3.2. Đánh giá sau mổ…………………………………………………………………. 58
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN …………………………………………………………………. 59
4.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU………………………….. 59
4.1.1. Tuổi của đối tượng nghiên cứu …………………………………………….. 594.1.2. Đặc điểm giới của đối tượng nghiên cứu……………………………….. 60
4.1.3. Triệu chứng lâm sàng khi bệnh nhân đến viện ……………………….. 60
4.1.4. Bệnh kết hợp với nang thận …………………………………………………. 62
4.1.5. Kết quả cận lâm sàng ………………………………………………………….. 62
4.2. BÀN LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP PHẪU THUẬT NỘI SOI SAU
PHÚC MẠC SỬ DỤNG DAO SIÊU ÂM……………………………………. 65
4.2.1. Chỉ định phẫu thuật…………………………………………………………….. 65
4.2.2. Kỹ thuật phẫu thuật…………………………………………………………….. 68
4.2.3. Thời gian phẫu thuật …………………………………………………………… 70
4.2.4. Tai biến và biến chứng trong phẫu thuật ……………………………….. 71
4.2.5. Lượng dịch qua dẫn lưu và thời gian rút dẫn lưu ……………………. 73
4.2.6. Thời gian nằm viện sau mổ………………………………………………….. 73
4.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ ……………………………………………… 74
4.3.1. Triệu chứng lâm sàng và kết quả siêu âm khi khám lại……………. 74
4.3.2. Kết quả điều trị…………………………………………………………………… 75
4.3.3. Phẫu thuật nội soi sau phúc mạc sử dụng dao siêu âm cắt chỏm
nang thận và các phương pháp điều trị khác ………………………….. 76
 ẾT  UẬN ………………………………………………………………………………………. 80
 HUYẾN NGHỊ……………………………………………………………………………….. 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤ