Đánh giá kết quả sớm phẫu thuật mở cửa sổ màng tim điều trị tràn dịch màng tim ác tính.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Tràn dịch màng tim (TDMT) là tình trạng tụ dịch bất thường ở khoang màng tim gây nên hiện tượng chèn ép tim. TDMT có liên quan đến bệnh lý ác tính chiếm khoảng 10% các trường hợp, trong đó TDMT do bướu di căn từ nơi khác đến chiếm 75-85%. Bệnh nhân thường nhập viện với bệnh cảnh chèn ép tim cấp biểu hiện qua tam chứng Beck: tiếng tim mờ, tĩnh mạch cổ nổi, huyết áp động mạch hạ. Trong TDMT liên quan đến bệnh lý ác tính thì lượng dịch thường nhiều và diễn tiến nhanh, dễ gây chèn ép tim và hay tái phát. Chọc hút dịch khoang màng ngoài tim là biện pháp cấp cứu đầu tiên. Tuy nhiên do tỉ lệ tái phát cao nên cần có biện pháp ngoại khoa tiếp tục để mở màng ngoài tim thoát dịch. Mục đích của biện pháp ngoại khoa là tránh tình trạng tái lập dịch xoang màng tim tái phát gây chèn ép tim, cải thiện triệu chứng và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Hiện nay, có nhiều phương pháp mở cửa sổ màng tim: mở cửa sổ màng tim qua mở ngực nhỏ, qua nội soi lồng ngực, nong bằng bóng, dưới mũi xương ức… với mục tiêu là can thiệp tối thiểu, hạn chế tái phát và tăng thời gian dẫn lưu hiệu quả. Mỗi phương pháp có những lợi điểm và bất lợi khác nhau, việc áp dụng phương pháp phẫu thuật nào tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân, phương tiện kỹ thuật và thói quen của phẫu thuật viên.

2. MỤC TIÊU:

Đánh giá kết quả sớm của phẫu thuật mở cửa sổ màng tim ở bệnh nhân bị tràn dịch màng tim liên quan đến bệnh lý ác tính.

3. ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :

Phương pháp nghiên cứu:

Nghiên cứu hồi cứu, mô tả các trường hợp

Đối tượng:

Tất cả các bệnh nhân tràn dịch màng ngoài tim có điều trị phẫu thuật mở cửa sổ màng tim tại khoa Ngoại Lồng ngực- Mạch máu – Bướu cổ bệnh viện nhân dân Gia Định từ 1/2008 đến 6/2009.

Phương pháp thu thập số liệu:

Bệnhnhânsẽ được thu thập cácdữliệuvề đặc điểm nhân trắc học, bệnh lý gốc, triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng, phương pháp mổ, thời gian phẫu thuật, thời gian hậu phẫu,cácbiến chứng hậu phẫu, thời gian nằm viện qua tham khảo hồ sơ bệnh án cũ.

Chúng tôi đánh giá :

Kết quả gần: bao gồm kết quả ngay sau phẫu thuật, thời gian hậu phẫu, biến chứng phẫu thuật và thời gian nằm viện của bệnh nhân. Quy ước như sau:

– Kết quả tốt : Bệnh nhân không có biến chứng nặng sau phẫu thuật. Bệnh nhân cảithiện rõ rệt các triệu chứng khó thở và nặng ngực.

– Kết quả trung bình: Bệnh nhân còn khó thở khi nằm đầu thấp.

– Kết quả xấu: BN tử vong sau phẫu thuật, có các biến chứng nặng do phẫu thuật hay

do bệnh lý nền, không cải thiện triệu chứng khó thở.

Kết quả lâu dài: sử dụng phương pháp phỏng vấn qua điện thoại, thời gian sống còn của bệnh nhân và tình trạng tràn dịch màng tim tái phát (phải điều trị thêm về tình trạng tràn dịch màng tim)

TÓM TẮT:

Đặt vấn đề: Tràn dịch màng tim (TDMT) ác tính là vấn đề về tim phổ biến nhất trong bệnh lý ác tính. Nguyên nhân thường do di căn từ ung thư phổi hay ung thư vú. Chọc hút màng tim là thủ thuật cấp cứu giúp giải áp xoang màng ngoài. Ngày nay có nhiều phương pháp phẫu thuật mở cửa sổ màng ngoài tim: dưới mũi ức, mở ngực nhỏ, nội soi lồng ngực… với mục tiêu chính cải thiện nhanh chóng lâm sàng, ngăn ngừa tái phát.

Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kết quả sớm của phẫu thuật mở cửa sổ màng tim ở bệnh nhân bị tràn dịch màng tim liên quan đến bệnh lý ác tính Phương pháp nghiên cứu- Đối tượng:

Nghiên cứu hồi cứu mô tả các trường hợp bệnh nhân bị TDMT ác tính điều trị phẫu thuật tại

Bệnh viện nhân dân Gia Định từ tháng 1/2008 đến 6/2009.

Kết quả: Từ 1/2008 đến 6/2009, chúng tôi có 15 TH TDMT ác tính được phẫu thuật. 8 nam và 7 nữ có độ tuổi trung bình : 53,2 tuổi .Nguyên nhân chủ yếu là do ung thư phổi và ung thư vú. Hầu hết bệnh nhân đều nhập viện với triệu chứng khó thở. 15 TH có siêu âm tim tràn dịch màng tim lượng trung bình đến nhiều, có 8/15 TH có dấu chèn ép tim. Có 3/15 TH mở cửa sổ màng tim qua mở ngực nhỏ và 12/15 TH mở cửa sổ màng tim dưới mũi ức. Kết quả tốt đạt được 11 TH, trung bình 1 TH xấu 3 TH. Thời gian sống trung bình 8,7 tuần và không nghi nhân TDMT tái phát.

Kết luận: Mở màng tim dưới mũi ức có nhiều ưu điểm , phương pháp phẫu thuật đơn giàn, kết quả tốt và thời gian tái phát xa.