Đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng và một số tác dụng phụ của phương pháp phá thai bằng thuốc ở tuổi thai từ 13 đến 22 tuần tại Bênh viện Phụ sản Trung ương

Việt nam là một trong những nước có tỉ lê phá thai cao, trong đó phá thai to thường gây nhiều tai biến. Phá thai bằng thuốc có hiệu quả khá cao, ít tai biến hơn phá thai ngoại khoa. Mifepriston và misoprostol là những thuốc đang được nghiên cứu và áp dụng. Thuốc gây nên một số tác dụng phụ nhưng không nghiêm trọng và kéo dài. Mục tiêu: Tìm hiểu những tác dụng phụ thường gặp của phá thai bằng thuốc tuổi thai từ 13 đến 22 tuần và mức độ chấp nhận của khách hàng đối với các tác dụng phụ này. Đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng đối với phương pháp phá thai bằng thuốc. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 130 thai phụ tuổi thai từ 13 đến 22 tuần, đến phá thai tại BVPSTƯ từ 11/2008 đến 8/2009, được phân ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm I: phá thai bằng misoprostol đơn thuần, nhóm II: phá thai bằng mifepriston kết hợp misoprostol. Ngậm cạnh má 400p,g misoprostol mỗi 3 giờ, tối đa 5 liều đến khi thai sẩy. Khám lâm sàng, ghi nhận tác dụng phụ của thuốc, phỏng vấn về mức độ chấp nhận tác dụng phụ của thuốc và mức độ hài lòng về phương pháp phá thai. Kết quả: tuổi trung bình thai phụ là 26,3 ± 6.3; tuổi thai trung bình là 16,3 ± 2,1. Lý do phá thai hay gặp nhất là chưa có gia đình (49,2%), đủ hai con (23,1%). Tác dụng phụ hay gặp: đau bụng (95,4%), tiêu chảy (36,9%), buồn nôn (30,8%), nôn (13,85%), sốt (27,7%). 94,6% khách hàng thấy dễ chấp nhận và chấp nhận được các tác dụng phụ của thuốc. 92,3% khách hàng rất hài lòng và hài lòng với phương pháp phá thai bằng thuốc. Kết luận: tác dụng phụ của thuốc gây phá thai thường nhẹ, không kéo dài, mất đi nhanh chóng sau khi ngừng thuốc. Khách hàng dễ chấp nhận các tác dụng phụ này và hài lòng với phương pháp phá thai bằng thuốc.
ĐẶT VẤN ĐỂ
Theo tổ chức y tế thế giới, mỗi năm ước tính có 46 triệu trường hợp phá thai, khoảng 13% trường hợp tử vong mẹ là do tai biến của phá thai không an toàn (10). Việt nam là một trong những nước có tỉ lệ phá thai thai cao trong khu vực và trên thế giới, trung bình mỗi năm có trên một triệu lượt phụ nữ có nhu cầu được phá thai, trong đó phá thai to còn chiếm tỉ lệ khá cao (6). Phá thai là biện pháp không mong muốn, cũng như không khuyến khích vì có nhiều biến cố, nhất là đối với phá thai to, nhưng với những lý do khác nhau, trong đó có lý do bệnh lý của mẹ và thai nên nhiều phụ nữ buộc phải phá thai ở tuổi thai này.
Có nhiều phương pháp phá thai đã và đang được áp dụng, nhưng đến nay phá thai ngoại khoa vẫn là phương pháp phổ biến nhất, tuy nhiên thường gây nhiều tai biến như: băng huyết, thủng tử cung, tổn thương các tạng lân cận, nhiễm khuẩn, vô sinh về sau…
Thời gian gần đây, phương pháp phá thai bằng thuốc đã được nghiên cứu và áp dụng tại nhiều cở sở y tế. Mifepriston và misoprostol là những thuốc thường được sử dụng, mang lại hiệu quả khá cao (6). Đối với thai to trên 3 tháng, có 2 phác đổ đã được sử dụng trên thế giới là phác đổ dùng misoprostol đơn thuần và phác đổ kết hợp mifepriston với misoprostol, ở nước ta phác đổ kết hợp chưa được nghiên cứu áp dụng. Việc sử dụng các thuốc nội khoa này có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn như: đau bụng, đau đầu, buổn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt, rét run…, tuy nhiên thường không nghiêm trọng và kéo dài (3).
Để khẳng định được sự ưu việt của phác đổ phá thai ba tháng giữa bằng thuốc và xem xét phác đổ này có phù hợp với phụ nữ Việt nam hay không, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với hai mục tiêu:
1.    Tìm hiểu những tác dụng phụ có thể gặp và mức độ chấp nhận của khách hàng đối với tác dụng phụ này.
2.    Đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng về phương pháp phá thai bằng thuốc ở tuổi thai từ 13 đến 22 tuần.
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
1.    ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN cứu :
Các thai phụ có chỉ định phá thai hoặc xin phá thai tại BVPSTƯ từ tháng 11/2008 đến tháng 8/2009, tuổi thai từ 13 đến 22 tuần.
1.1.    Tiêu    chuẩn lựa chọn :
–    Thai sống, tuổi thai từ 13 đến 22 tuần, đường kính lưỡng đỉnh trên siêu âm từ 20 mm đến 52 mm.
–    Không có dấu hiệu doạ sẩy thai.
–    Sẵn sàng tự nguyện thực hiện theo phác đổ, đổng ý ký giấy cam kết xin phá thai.
1.2.    Tiêu chuẩn loại trừ :
–    Mắc một số bệnh mạn tính: bệnh tim, cao huyết áp, bệnh gan thận.
–    Dị ứng với mifepriston hoặc misopristol, hay những chống chỉ định khác đối với các thuốc này.
–    Sẹo mổ cũ ở tử cung và những chống chỉ định của đẻ đường âm đạo.
2.    PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
2.1. Thuốc nghiên cứu: do tổ chức y tế Gynuity Health Projects – New York cung cấp: Mifepriston: viên nén, hàm lượng 200mg. Misoprostol (Cytotec): viên nén, hàm lượng 200p,g .
2.2    Thiết kế nghiên cứu :
–    Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng cắt ngang .
–    Bộ công cụ thu nhập số liệu : phiếu phỏng vấn, phiếu ghi thời gian dùng thuốc, các triệu chứng và tác dụng phụ xảy ra trong và sau khi dùng thuốc, phiếu phỏng vấn về mức độ chấp nhận các tác dụng phụ, mức độ hài lòng của khách hàng.
2.3    Cỡ mẫu nghiên cứu : n = 130