Đánh giá mức độ sao chép MRNA của EGFR ở mô ung thư tuyến vú

Ung thư biểu mô vú là sự phát triển ác tính của các tế bào biểu mô lót bên trong lòng ống và tiểu thuỳ  tuyến  vú  được  Tổ  chức  Y tế  Thế  giới  năm 2003 phân thành 34 loại khác nhau, trong đó có 4 thể thường gặp (thể tủy, thể nhày, thể tiểu thùy và thể ống). Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở nữ, chiếm  21% trong tổng  số  các  bệnh  ung thư của phụ  nữ  trên  thế  giới  và  đứng  thứ  5 sau ung thư phổi, dạ dày, gan, đại tràng. Năm 2005, tỷ lệ tử vong do ung thư vú chiếm 7% số người tử vong do ung thư và 1% tổng số tử vong của thế giới [9].
Ở Việt Nam, ung thư vú là một trong hai loại ung thư thường gặp nhất. Năm 1998, tần xuất mắc ung  thư  vú   cao  nhất   ở   Hà   Nội   với   tỷ   lệ 20,3/100000 dân  và  đứng  thứ  2 ở  TP Hồ  Chí Minh với  tỷ lệ 18/100000 dân  sau ung thư cổ tử cung (28,6/100000) [1]. Theo ghi nhận của bệnh viện  K năm  2000, tỷ  lệ  mắc  bệnh  ung thư vú chung cho cả nước là 17,4/100000 phụ nữ.
Yếu tố phát triển biểu mô (EGF) là một polypeptid với vai trò kích thích sự tăng sinh, biệt hoá của tế bào bình thường và các tế bào ác tính. Thụ  thể  yếu  tố  phát  triển  biểu  mô  (EGFR), được mã hoá bởi gen tiền ung thư c – erb. Đây là một phân tử glycoprotein bề mặt màng, trọng lượng phân tử 170 kDa, gồm một vùng gắn kết các phối tử nằm ngoài màng tế bào, một vùng xuyên màng đặc  hiệu  và  một  vùng  bên  trong tế  bào  có  hoạt tính tyrosin kinase. Tyrosin kinase đóng vai trò chính trong điều hoà sự tăng sinh và biệt hoá của tế  bào  [3]. Tự  phosphoryl hoá  vùng  có  hoạt  tính enzym kinase này khởi đầu một loạt phản ứng tế bào dẫn đến sự tăng sinh và tiến triển ác tính của khối u như: tăng sinh mạch máu, di căn và ức chế quá trình chết theo chương trình (appotosis) [7].
Trong khoảng mười năm trở lại đây, nhiều nhà khoa  học  đã  đưa  ra  những  bằng  chứng  chứng minh EGFR được  tăng  cường  sao chép  và  biểu hiện ở cả mức độ mRNA và protein trong một số thể  ung thư của  tuyến  giáp,  đại  trực  tràng,  phổi, mô đệm thần kinh, tiền liệt tuyến và tử cung [4, 5, 6, 7, 8]. EGFR đang được nghiên cứu như dấu ấn (marker) trong chẩn đoán sớm, theo dõi hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh. Chính vì vậy, nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu:
Đánh giá mức độ sao chép mRNA của EGFR ở mô u xơ so với mô ung thư vú ở các giai đoạn tiến triển và thể loại tế bào học khác nhau.
I.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu
Gồm 62 mẫu mô vú trong đó có 15 mẫu u xơ và  37 mẫu  ung thư. Tất  cá  các  mẫu  mô  lấy  từ bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định bằng mô bệnh học tại bệnh viện K. Bệnh nhân không mắc bất kỳ loại bệnh hoặc ung thư nào khác.
2.    Phương pháp nghiên cứu
    Quy trình tách chiết RNA tổng số từ mô u xơ và mô ung thư vú Sử dụng kit Trizol để tách chiết RNA tổng số theo quy trình đã được mô tả của Tạ Thành Văn và cộng sự [10]. RNA tổng số thu được đảm bảo nồng độ và độ tinh sạch tối ưu để tổng hợp cDNA.
    Kỹ thuật tổng hợp ngược cDNA (RT – PCR)
Bốn microgram RNA tổng số thu được sau tách chiết  sẽ  sử  dụng  để  tổng  hợp  cDNA. Quá  trình tổng  hợp  sử  dụng  random primer pha loãng  20 lần, dNTPs, enzym tổng hợp MMLV – RT, chất ức chế RNAse và protein.
Thụ thể yếu tố phát triển biểu mô (Epiderman Growth Factor Receptor – EGFR) là một glycoprotein bề mặt màng tế bào, nơi tiếp nhận các kích thích ngoại bào thông qua hoạt tính tyrosin kinase. EGFR được phát hiện ở các dòng tế bào biểu mô và liên quan đến bệnh sinh của nhiều loại ung thư khác nhau. Mục tiêu: đánh giá mức độ sao chép mRNA của EGFR ở mô u xơ so với mô ung thư biểu mô tuyến vú ở các giai đoạn và các thể loại tế bào học khác nhau. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 62 mẫu bệnh phẩm trong đó có 47 mẫu mô ung thư biểu mô tuyến vú, 15 mẫu u xơ được chẩn đoán xác định bằng mô bệnh học. Các mẫu mô này được tách chiết RNA tổng số, tổng hợp cDNA và đánh giá mức độ sao chép của EGFR. Kết quả và kết luận: sự sao chép của HIP tăng rõ ở mô ung thư vú so với mô u xơ, mức độ sao chép này phụ thuộc vào giai đoạn phát triển và thể loại tế bào học của ung thư biểu mô tuyến vú.