Đánh giá nồng đô của TRAb huyết thanh trong chẩn đoán và theo dõi sau hai tháng điều trị nôi khoa bệnh Basedow

Basedow là bênh tuyến giáp thường gặp ở nước ta cũng như trên thế giới, chiếm 45,8% các bênh nôi tiết, 2,6% các bênh nôi khoa điều trị tại bênh viên Bạch Mai [15] và 1% dân số tại Bắc Anh [6]. Bênh có thể gặp ở mọi lứa tuổi song phần lớn xuất hiên ở đô tuổi lao đông. Bênh có biểu hiên lâm sàng là tình trạng nhiễm đôc giáp với bướu giáp lan toả, bênh lý mắt và bênh lý da do xuất hiên kháng thể kháng thụ thể TSH (TSH receptor antibody – TRAb).
Bênh Basedow có thể gây những biến chứng nặng về tim mạch, mắt, cơn nhiễm đôc giáp cấp, suy kiêt.. nhưng nếu được phát hiên, chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ làm giảm được tỉ lê các biến chứng trên cho người bênh.
Chẩn đoán Basedow sẽ dễ dàng nếu có đầy đủ các TC đặc hiêu của bênh: bướu mạch, lồi mắt, phù niêm, kết hợp với HC cường giáp, và xét nghiêm có nồng đô hormon tuyến giáp tăng cao, nồng đô TSH giảm. Tuy nhiên, chẩn đoán Basedow không phải luôn dễ dàng mà hay nhầm với các nguyên nhân gây cường giáp khác, do đó, xét nghiêm kháng thể kháng thụ thể TSH (TRAb ) đóng vai trò hết sức quan trọng trong chẩn đoán. Theo nghiên cứu của Bùi Thanh Huyền và CS, tỷ lê TRAb (+) ở bênh nhân Basedow trước điều trị là 85,5% [13]. Theo Gauna A và CS, bênh nhân Basedow mới có tỷ lê TRAb (+) là 80% [39] , theo Kawai K và CS, tỷ lê này là 84 – 100% [47]. Trong môt nghiên cứu khác của Rees Smith B và CS, tỷ lê TRAb (+) chiếm 71
–    100% bênh nhân Basedow mới chưa điều trị [59], còn theo Foley TP và CS là 93% [38].
Bên cạnh khó khăn trong chẩn đoán, viêc điều trị Basedow tuy không phải là khó nhưng nguy cơ tái phát lại rất cao. Hiên nay, có ba phương pháp điều trị bênh là: điều trị nôi khoa bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp, phẫu thuật tuyến giáp và điều trị bằng Iod phóng xạ (I131). Tại Viêt Nam, phương pháp điều trị nôi khoa bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp cho đến nay vẫn được coi là lựa chọn chính, đầu tiên trong điều trị Basedow. Thời gian điều trị nôi khoa trung bình từ 18 đến 24 tháng và kết thúc sau khi duy trì được tình trạng bình giáp 1 – 1,5 năm. Tuy nhiên, vấn đề chính đối với điều trị nôi khoa Basedow là tỷ lê tái phát bênh cao và thời gian điều trị lâu dài. Theo Thái Hồng Quang, tỷ lê này là 18 – 69% [21], theo Feldt-Rasmussen U và CS là 30
–    50%[36]. Schleusener H và CS nghiên cứu trên 451 bênh nhân Basedow sau điều trị nôi khoa thấy tỷ lê tái phát là 30 – 67% [64].
Trước đây, theo dõi trong điều trị Basedow tại Việt Nam chủ yếu dựa vào định lượng FT4 và TSH. Vì vậy, rất nhiều trường hợp sau khi điều trị thuốc kháng giáp trạng tổng hợp, xét nghiêm chức năng tuyến giáp đã về bình thường nhưng khi ngừng thuốc, bênh tái phát lại rất nhanh gây khó khăn cho thầy thuốc và gây hoang mang cho bênh nhân.
Trong những năm gần đây, trên thế giới, định lượng TRAb được sử dụng khá rông rãi trong theo dõi, đánh giá sự thuyên giảm của bênh và tiên lượng sự tái phát sau khi đã ngừng điều trị thuốc KGTTH [29], [55], [57]. Theo Takasu N và CS, nồng đô TRAb giảm thấp là dấu hiêu của sự thuyên giảm bênh [61]. Zingrillo M và CS nghiên cứu thấy 70% bênh nhân Basedow tái phát có TRAb (+) [72].
Ở nước ta, xét nghiêm định lượng TRAb đã thực hiên được trong vài năm gần đây. Tuy nhiên, cho đến năm 2007, Viêt Nam mới chỉ có môt số nghiên cứu về định lượng TRAb ở những bênh nhân Basedow điều trị 131 I nhưng chưa có báo cáo nào về theo dõi, định lượng TRAb ở những bênh nhân Basedow mới và bênh nhân Basedow điều trị thuốc KGTTH. Để góp phần tìm hiểu vấn đề này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: Đánh giá nồng đô của TRAb huyết thanh trong chẩn đoán và theo dõi sau hai tháng điều trị nôi khoa bệnh Basedow , với hai mục tiêu:
1.    Nhận xét nồng đô TRAb ở bệnh nhân Basedow.
2.    Đánh giá nồng đô TRAb sau hai tháng điều trị nôi khoa Basedow.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN    3
1.1.    Định nghĩa và dịch tễ học    3
1.2.    Giải phẫu tuyến giáp    4
1.3.    Sinh tổng hợp và điều hoà hormon tuyến giáp    4
1.4.    Tác dụng sinh lý của hormon giáp    5
1.5.    Bênh nguyên – bênh sinh    7
1.6.    Triệu chứng lâm sàng    9
1.7.    Cận lâm sàng     10
1.8 Chẩn đoán    13
1.9.    Điều trị    13
1.10.    Tình hình nghiên cứu về TRAb trên thế’ giới và trong nước    16
CHƯƠNG 2: Đối TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PhAp NGHIêN cúu    23
2.1.    Đối tượng nghiên cứu    23
2.2.    Phương pháp nghiên cứu    24
2.3.    Tiến hành nghiên cứu     24
2.4.    Đạo đức nghiên cứu    28
CHƯƠNG 3: KÊT QUẢ    29
3.1.    Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu    29
3.2.    Đặc điểm lâm sàng của nhóm bệnh nhân Basedow    29
3.2.1.    Tuổi            30
3.2.2.    Giới    30
3.2.3.    BMI    31
3.2.4.    TC lâm sàng    31
3.2.    Đặc điểm cận lâm sàng của nhóm bệnh nhân Basedow    32
3.2.1.    Đặc điểm cận lâm sàng của nhóm bệnh nhân Basedow khi vào viện..32
3.2.1.1.    Nồng đô hormon FT4, TSH                32
3.2.1.2.    Nồng đô TRAb            34
3.2.1.3.    Phân bố mức đô nồng đô hormon FT4, TSH và TRAb    37
3.2.2.    Đặc điểm cận lâm sàng của nhóm bệnh nhân Basedow
sau hai tháng điều trị     37
3.2.2.1.    Nồng đô Ft4, TSH và TRAb    39
3.2.2.2.    Mối tương quan giữa nồng đô TRAb và nồng đô FT4, TSH ở
bệnh nhân Basedow sau hai tháng điều trị nôi khoa    43
3.2.2.3.    Phân bố mức đô nồng đô hormon FT4, TSH và TRAb    44
CHƯƠNG 4: BÀN LUậN    46
4.1.    Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu    46
4.2.    Đặc điểm l©m sàng của nhóm bệnh nh©n Basedow    46
4.2.1.    Tuổi            46
4.2.2.    Giới    46
4.2.3.    BMI    46
4.2.4.    TC l©m sàng    47
4.3.    Đặc điểm cân l©m sàng của nhóm bệnh nh©n Basedow    48
4.3.1.    Đặc điểm cân l©m sàng của nhóm bệnh nh©n Basedow khi vào viện.48
4.3.1.    1. Nồng đô hormon FT4, TSH            ….48
4.3.1.2.    Nồng đô TRAb            49
4.3.1.3.    Mối tương quan giữa tần số tim, nồng đô FT4, TSH và nồng đô
TRAb ở bệnh nh©n Basedow trước điều trị    52
4.3.1.4.    Ph©n bố mức đô nồng đô hormon Ft4, TSH và TRAb    53
4.3.2.    Đặc điểm cân l©m sàng của nhóm bệnh nh©n Basedow
sau hai tháng điều trị     56
4.3.2.1.    Nồng đô Ft4, TSH    56
4.3.2.2.    Nồng đô TRAb     56
4.3.2.3.    Mối tương quan giữa nồng đô TRAb và nồng đô FT4, TSH ở
bệnh nh©n Basedow sau hai tháng điều trị nôi khoa    57
4.3.2.4.    Ph©n bố mức đô nồng đô hormon fT4, TSH và TRAb    58
KẾT LUậN                    59
KIẾN NGHỊ    6G
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LụC