ĐÁNH GIÁ Sự NHẠY KHÁNG CỦA ANOPHELES VỚI HÓA CHẤT DIỆT CÔN TRÙNG Ở KHU vực MlỂN trung – TÂY NGUYÊN

Thử nghiệm nhạy kháng của các loài Anopheỉes ỏ khu vực miền Trung- Tây Nguyên giai đoạn 2004-2007cho thấy:    An.dirus    còn nhạy cảm với ỉambdacyhalothrin và

alphacypermeỉhrin. Anmỉmimus vẫn còn nhạy với 2 loại hóa cìĩất này, tuy nhiên ỏ một vài nơi (trong diện hẹp) thuộc khu vực miền Trung-Tây Nguyên loài này cố khả năng kháng lambda-cyhaỉothrin và alphacypermethrin. An.maculatus, An.annularis và Anjeyporiensis có khả năng kháng lạmbdacyhalothrin và alphacypermethrìn. An.vagits và An.sỉnensỉs kháng với một số hóa chất nhóm pyrethroid đã và đang sử dụng trong Dự án Quốc gia phòng cỉiôhg sốt rét.

1.    ĐẶT VẤN ĐỂ

Hoá chất diệt côn trùng thuộc nhóm pyrethroid đã và đang được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như phòng chống sốt rét, lâm nghiệp, nông nghiệp. Trong nhiều năm qua, chương trình phòng chống sốt rét quốc gia đã sử dụng permethrin, Fendona, Icon tẩm màn và phun tồn lưu trên tường vách. Biện pháp phòng chống véc tơ bàng các hóa chất nêu trên kết hợp với những bỉện pháp khác như: phát hiện sớm, bệnh nhân được điều trị kịp thời, truyền thông giáo dục PCSR cho cộng đồng, xã hội hoá công tác PCSR… đã làm cho tình hình sốt rét cả nước nói chung và khu vực miền Trung – Tây Nguyên giảm rõ rệt.

Tuy nhiên, sau quá trình sử dụng các loại hóa chất diệt lâu dài và trên diộíi rộng đã xuất hiện một số loài muỗi Anopheỉes cỏ khả nãng kháng hoặc kháng với một số hoá chất. Kết quả nghiên cứu tình hình nhạy, kháng của một số loài Anopheỉes ở Việt Nam trong đó có khu vực miền Trung-Tây Nguyên đã phát hiện một số loài Anopheỉes có khả nãng kháng hoặc kháng với permethrin, Icon và Fendona. Một số loài Anopheỉes đã kháng với permethrin là: An.barbirostrỉs, An.sinensis, An.macuỉatus, An. vagus, và một số loài có khả năng kháng: An.philippinensis, An. annuỉaris.