Đánh giá tác dụng của than hoạt nhũ tương (Antipois – B. Mai) trong ngộ độc cấp đường uống

Ngộ độc cấp đường uống là một cấp cứu thường  gặp.  Tại  khoa  Chống  độc  bệnh  viện Bạch  Mai,  ngộ  độc  đường  uống  chiếm  trên 80%: năm 2000 có 700 trường hợp, năm 2001 có 1100 trường hợp.
Song song với việc dùng thuốc giải độc đặc hiệu, loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể là công việc cần làm ngay và làm càng sớm càng tốt.
Than hoạt được chỉ định với mục đích hấp phụ các chất độc, nhằm ngăn chặn chất độc xuyên qua thành ruột vào máu. Sau đó dùng thuốc nhuận tràng (Sorbitol) để tẩy chất độc theo phân ra ngoài. Với  những đặc điểm và tính ưu  việt như vậy nên than hoạt là thuốc được dùng đầu tiên với tần suất cao nhất trong cấp cứu ngộ độc cấp đường  tiêu hoá [1,3,5,7].  Than hoạt tính được  tạo ra từ các nguyên liệu có carbon (gỗ,than, tinh bột lúa mạch, vỏ dừa) cho nhiệt phân ở  nhiệt độ cao từ 600- 800oC với nhiều tác nhân oxy hoá hoạt hoá như hơi nước hoặc CO2 để tạo rất nhiều các mao dẫn nhỏ bên trong làm tăng khổng lồ bề mặt tiếp xúc dẫn đến tăng khả năng hấp phụ. 1g than hoạt uống đ−ợc trải rộng trên bề mặt 900-1500m2 (1g than không hoạt chỉ trải rộng từ 2- 4m2). Trong khi diện tích hấp thu của ruột non là 200-500m2. Than hoạt có khả năng bắt giữ mạnh các chất hữu cơ nh− các thuốc, các chất độc sinh vật, các hormon với số l−ợng tối đa từ 500-1000mg/1g than hoạt. Tuy nhiên sự gắn, hấp phụ với các chất khác nhau là khác nhau. Than hoạt kém hấp thụ với các chất nh− ruợu các loại hydrocacbon (dầu, xăng), kim loại và muối vô cơ, chất ăn mòn. Tác dụng than hoạt với các chất độc tốt nhất 1 giờ sau uống [5]. Ngoài ra than hoạt do có tính chất ngậm n−ớc nên nó gây táo bón và để khắc phục tình trạng này ng−ời ta đã dùng thêm thuốc nhuận tràng.  Thuốc  nhuận  tràng  thông  dụng,ít  tác dụng  phụ  chỉ  định  rộng  được ưa  chuộng  là Sorbitol [6].
Sorbitol là một đa r−ợu, bột kết tinh màu trắng không mùi, có vị ngọt. Công thức hoá học: C6H14C6.
Là thuốc nhuận tràng thẩm thấu, thuốc có tác dụng thúc đẩy sự hydrat hoá các chất chứa trong dung dịch ruột, ít bị hấp thu ở ruột. Sorbitol chuyển hoá chủ yếu ở gan thành Fructose, xúc tác bởi men Sorbitoldehydrogenase, một số chuyển thành glucose nhờ aldose reductate.
Hiện tại than hoạt đang đ−ợc sử dụng trên thị trường:
Dạng viên nén (Carbophos) chứa 0,2mg than thực vật. Dạng bột đóng gói 20g.
Sử dụng loại này có nhiều nhược điểm như: mất thời gian chuẩn bị, bệnh nhân khó uống, nôn, buồn nôn gây biến chứng sặc vào phổi, bơm than hoạt qua sonde bị tắc do than hoạt bị lắng và nếu quên không dùng thuốc nhuận tràng sẽ gây táo bón.
Chúng tôi đã nghiên cứu và sản xuất được một nhũ dịch thành phần bao gồm: than hoạt tinh chế 25 gram, sorbitol 48gram và tá d−ợc theo tỷ lệ thích hợp trộn đều pha sẵn đóng lọ 100ml (Antipois-BMai) nhằm khắc phục những nhược điểm trên và có mùi thơm dễ uống.
Vì vậy chúng tôi nghiên cứu đề tài này với mục tiêu:
+ Đánh giá tác dụng của Antipois-BMai trong ngộ độc cấp đường tiêu hoá.
+ Đánh giá tác dụng phụ của Antipois- BMai.
I.    Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
1.    Đối tượng:
    Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân:
Tất cả các bệnh nhân vào cấp cứu tại khoa Chống độc bệnh viện Bạch Mai được chẩn đoán ngộ độc cấp đường uống dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, hỏi bệnh và xét nghiệm độc chất.
    Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân:
Không phải ngộ độc đường uống.
Ngộ độc các chất ăn mòn như: acid, base.
Bệnh nhân đang bị xuất huyết tiêu hoá (XHTH).