Đánh giá tác dụng ức chế tạo mạch của liệu pháp quang động trên sarcom 180

Liệu pháp quang động (PDT), hoạt động dựa trên phản ứng quang hóa giữa chất nhạy quang tại  mô u với ánh sáng có bước sóng thích hợp, đã được ứng dụng điều trị  hiệu quả  trên một số  u rắn.  Bên cạnh tác dụng tiêu diệt tế bào u, PDT còn còn làm tắc mạch dẫn đến ức chế  mạch máu tân tạo  trong mô u. Nghiên cứu này tiến hành nhằm mục tiêu đánh giá tác dụng hiệu quả  ức chế  tạo mạch  của PDT. Sử  dụng PDT với thuốc nhạy quang radachlorin và nguồn sáng laser diode 662  nm để đánh  giá  hiệu  quả  ức  chế  tạo  mạch  trên  mô  hình  ung  thư  thực  nghiệm  sarcom  180  trên  chuột  BALB/c. Mật độ  mạch máu tân tạo được đánh giá trên tiêu bản hóa mô miễn dịch với các kháng thể thứ  nhất là CD31 và CD34. Kết quả  nghiên cứu cho thấy PDT có tác dụng ức chế  tạo mạch khối u.  PDT giai đoạn sớm có tác dụng ức chế  tạo mạch nhiều và ổn định, PDT giai đoạn muộn ức chế  tạo  mạch không nhiều và không ổn định.

Tân tạo mạch có vai trò quan trọng trong
quá trình chuyển dạng, tiến triển và di căn  ung thư. Bicknell R và Giampietro Gasparini  (1997) đã tổng kết 18 công trình nghiên cứu  định lượng mạch u đối chiếu lâm sàng tiến  hành  trên  2.700  bệnh  nhân  (BN)  ung  thư  đặc ở vú, buồng trứng, đầu cổ, melanoma…  cho thấy mối liên quan chặt chẽ  giữa hoạt  tính tạo mạch u tiên phát với phát triển u tại  chỗ  và  di  căn  xa  [2].  Chính  quá  trình  tạo  mạch đã cung cấp chất dinh dưỡng và oxy  cho các tế  bào u. Mật độ  mạch máu trong u  có liên quan chặt chẽ  với tiến triển của ung  thư,  đến  tỷ  lệ  đáp  ứng  và  thời  gian  sống  thêm sau điều trị.
Liệu  pháp  quang  động  (Photodynamic  therapy  –  PDT)  là  phương  pháp  mới  trong  trị  liệu  ung  thư.  Dougherty  T.J  và  CS  ứng  dụng điều trị  ung thư lâm sàng tại Hoa Kỳ lần đầu tiên năm 1978, cho đến nay, trị  liệu  này đã trải qua nhiều giai đoạn thử  nghiệm  lâm sàng và được Cục Quản lý Thực  phẩm  và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép điều trị  nhiều  loại  ung  thư  trên  người  như:  ung  thư cổ  tử  cung, carcinoma đường mật, ung  thư da Kaposi, ung thư tiền liệt tuyến… với  kết quả khả quan [5, 7, 8, 9].
Ở Việt Nam, vấn đề nghiên cứu tác dụng  ức chế  tạo mạch tại u của liệu pháp quang  động  chưa  được  nghiên  cứu  nhiều  và  hệ thống.  Để  bổ  sung  thêm  cơ  sở  khoa  học  cho  việc  triển  khai  và  đánh  giá  khả  năng  ứng  dụng  của  PDT  trong  điều  trị  BN  ung  thư  ở  Việt Nam, chúng tôi thực hiện đề  tài  nhằm mục tiêu:  Đánh giá hiệu quả  ức chế tạo  mạch  của  liệu  pháp  quang  động  trong  điều trị ung thư thực nghiệm