Đánh giá tần số trao đổi Chromatid chị em ,ở một số phụ nữ xã bị dải chất Hóa Học Cam Chính-Quảng Trị

Trong cuộc chiến tranh hoá học 1961-1971 ở miền Nam Việt Nam, quân đội Mỹ đã sử dụng chất Da cam có chứa tạp chất Dioxin-một loại hoá chất độc hại nhất mà con người biết được cho đến nay.

Tác động của dioxin trong cơ thể, được coi là cơ chế hoạt động thông qua một loại protein nội bào có tên gọi là Thụ thể hydrocarbon aryl-AhR, gây ra sự thay đổi cấu trúc nhiễm sắc, ảnh hưởng đến yếu tố điều khiển phát triển, liên quan đến tăng sinh và biệt hoá tế bào, điều khiển enzym và hormon…

Độc học của dioxin, các ảnh hưởng với sức khoẻ, sức khoẻ sinh sản đã được nghiên cứu qua nhiều điều tra dịch tễ học. Ảnh hưởng của dioxin tới hệ thống di truyền, thay đổi nhiễm sắc thể cũng đã được quan tâm nghiên cứu, nhưng số lượng chưa nhiều vì đây là kỹ thuật chuyên sâu đòi hỏi chi phí cao.

Trong các rối loạn nhiễm sắc thể, tần số trao đổi chromatid chị em (nhiễm sắc tử chị em SCEs) được chấp nhận rộng rãi như một chỉ thị nhậy cảm đánh giá sự tổn thương di truyền bởi các yếu tố ung thư hay đột biến phản ánh sai lạc DNA [21]. Landgren và cs. nhận thấy mối liên quan có ý nghĩa giữa tần suất trao đổi nhiễm sắc tử chị em kích a-naphthoflavone ANF và hàm lượng PCBs huyết thanh một số phụ nữ trong tai nạn Yucheng [20]. Rowland và cs. cũng nhận thấy tần số trao đổi nhiễm sắc tử chị em trong huyết thanh cựu binh NewZeland tham chiến ở Việt Nam cao hơn so với nhóm chứng [22].

Horikawa và cs. báo cáo về mối tương quan thuận giữa dioxin đương lượng sữa phụ nữ một số vùng bị rải Việt Nam với tần suất trao đổi nhiễm sắc tử chị em, có sự khác biệt giữa vùng bị rải và không bị rải [16].

Để nghiên cứu vấn đề nêu trên, từ năm 2002 đến 2007 Ban 10-80 đã phối hợp với Đại học Kanazawa Nhật Bản tiến hành điều tra đánh giá ảnh hưởng phơi nhiễm dioxin tại xã bị rải chất độc hoá học Cam Chính huyện Cam Lộ tỉnh Quảng Trị, đối chứng với xã không bị rải Cẩm Phúc huyện Cẩm Xuyên tỉnh Hà Tĩnh. Trong các mục tiêu nghiên cứu có nghiên cứu về sự biến đổi nhiễm sắc thể với các mục tiêu cụ thể:

1. Định lượng tồn lưu dioxin trong sữa phụ nữ sinh con năm 2002 xã bị rải

chất độc hoá học Cam Chính, Cam Lộ, Quảng Trị.

2. Đánh giá tần số trao đổi Chromatid chị em ở những phụ nữ nói trên.

I. TỔNG QUAN

1.1. Về cuộc chiến tranh hoá học ở Việt Nam

Trong cuộc chiến tranh hoá học giai đoạn 1961-1971, một lượng lớn các chất hoá học đã được rải xuống miền Nam Việt Nam, đó là chất diệt cỏ và làm rụng lá cây, chất kích thích, chất gây cháy, chất diệt côn trùng. Trong đó, chất diệt cỏ và làm rụng lá cây là nhóm hoá chất chính, độc hại nhất và được sử dụng với khối lượng lớn nhất, chất diệt cỏ chứa chất Da cam tạp nhiễm bởi Dioxin- sản phẩm không mong đợi, tự sinh ra trong quá trình sản xuất 2,4,5-T- một trong hai chất cấu tạo của chất Da cam.

Dioxins là tên gọi chung của dòng họ Polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDDs), cũng còn được gọi là Chlorinated dibenzo-p-dioxins (CDDs), bao gồm 75 đồng phân và đồng vị. Trong đó, độc nhất là TCDD với 4 nguyên tử Clo được gắn ở vị trí 2,3,7,8, tức là 2,3,7,8 – tetrachlorodibenzo-p-dioxin, thường được gọi là TCDD, hoặc Dioxin. TCDD là một tạp chất vô cùng độc hại, có độ độc gấp hàng trăm nghìn lần hóa chất môi trường độc nhất. Hàm lượng tạp chất dioxin trong các mẫu chất Da cam sử dụng trong chiến tranh Việt Nam cao gấp gần 1000 lần so với hàm lượng sử dụng trong dân sự vào cùng thời gian. Theo tính toán mới nhất, có khoảng hơn 500 kg dioxin đã được rải xuống miền Nam Việt Nam.

Trong cơ thể dioxin tích luỹ chủ yếu trong gan dưới dạng liên kết với Chylomicron. Mặc dù sự chuyển hoá của TCDD vẫn còn nhiều điều khó hiểu, song các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng chất chuyển hoá chính của TCDD là glucuronide liên kết. Tác động của dioxin được coi là cơ chế tác động thông qua

Thụ thể Ah (Ah receptor-AhR) bằng cách giải phóng protein cảm ứng nhiệt hsp90, nhị hợp với protein Arnt từ Cytochrome P4501A1 (CYP1A1) rồi liên kết với các gen đích aryl hydrocarbon đáp ứng tố AhRes để ảnh hưởng đến các hoạt động gen, tác động đến các chức năng sinh sản, miễn dịch, hoá sinh, tạo u… [9], [10], [17], [27].

Tồn lưu Dioxin trong sữa mẹ phụ nữ phơi nhiễm

Thải trừ qua sữa mẹ là một con đường đào thải của dioxin ra khỏi cơ thể như một mắt xích của quá trình giảm phân [11]. Sữa phụ nữ miền Nam Việt Nam là sinh phẩm người đầu tiên được phân tích tồn lưu dioxin.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Mục tiêu nghiên cứu 1

I. TỔNG QUAN

1.1. về cuộc chiến tranh hoá học ở Việt Nam 2

Tồn lưu Dioxin trong sữa mẹ phụ nữ phơi nhiễm

1.2. Gen và nhiễm sắc thể vật liệu di truyền cấp tế bào

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu 7

2.2. Phương pháp nghiên cứu 7

Các chỉ số nghiên cứu

Nguy cơ sai số và khống chế .

Xử lý và phân tích số liệu

Đạo đức trong nghiên cứu

Một số hạn chế của nghiên cứu

III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Một số đặc điểm đối tượng nghiên cứu 10

3.2. Tồn lưu dioxin trong sữa phụ nữ sinh con năm 2003 11

Tồn lưu dioxin theo tuổi mẹ

Tồn lưu dioxin theo lần sinh

3.3 Kết quả xét nghiệm nhiễm sắc thể 15

Tần số SCEs và lượng dioxins trung bình

Tần số SCE theo lần sinh

Tần số SCE theo tuổi mẹ

Tần số SCE theo mức độ tồn lưu dioxins

Tương quan Pearson Ra) tần số SCEs

IV. BÀN LUẬN

4. 1. Về một số đặc điểm đối tượng nghiên cứu 19

4. 2. về lượng tồn lưu dioxin trong sữa phụ nữ sinh con năm 2003 20

4. 3. về biến đổi nhiễm sắc thể ở các phụ nữ 21

KẾT LUẬN 25

Tài liũu tham khũo 26