Đánh giá tình trạng dự trữ sắt qua xét nghiệm sắt và ferritin huyết thanh ở bệnh nhân suy thận mạn chưa điều trị thay thế

Đánh giá tình trạng dự trữ sắt qua xét nghiệm sắt và ferritin huyết thanh ở bệnh nhân suy thận mạn chưa điều trị thay thế.Suy thận mạn (STM) là một hội chứng lâm sàng và sinh hóa tiến triển quanhiều năm tháng làm giảm mức lọc cầu thận một cách từ từ và không hồi phục.Suy thận mạn là hậu quả cuối cùng của nhiều bệnh thận mạn tính làm giảm dầnsố lượng các nephron (đơn vị thận chức năng) cho dù tổn thương ban đầu là ởcầu thận hay ống kẽ thận. Khi STM giai đoạn cuối bệnh nhân (BN) có thể cótình trạng thiếu sắt do nhiều nguyên nhân khác nhau như giảm hấp thu sắt ởđường tiêu hóa, mất máu (do xuất huyết, lấy máu xét nghiệm…). Bên cạnh đótình trạng viêm nhiễm, điều trị erythropoietin (EPO) và không được điều trị sắtlà những yếu tố làm gia tăng tình trạng thiếu sắt ở đối tượng này [1]. Điều trịEPO kết hợp bổ sung sắt có thể mang lại kết quả tối ưu trong điều trị thiếu máunhưng cũng có thể gây ra tình trạng quá tải sắt. Điều này dẫn đến lắng đọng sắttại các cơ quan như tim, gan, tuyến nội tiết dẫn đến rối loạn trầm trọng chứcnăng của các cơ quan này. Vì thế bệnh nhân cần được kiểm tra và theo dõi tìnhtrạng dự trữ sắt một cách chặt chẽ.Đánh giá tình trạng thiếu sắt ở BN suy thận mạn còn nhiều tranh luận nhưngcho đến nay hai xét nghiệm là ferritin huyết thanh và độ bão hòa transferrinhuyết thanh được áp dụng phổ biến trên thực hành lâm sàng và đã được HộiThận học Hoa Kỳ khuyến cáo sử dụng trong đánh giá tình trạng dự trữ sắt ởBN suy thận mạn giai đoạn cuối điều trị EPO và kết hợp bổ sung sắt [2], [3].Tuy nhiên xét nghiệm độ bão hòa transferrin còn chưa được áp dụng thườngxuyên tại nhiều khoa xét nghiệm. Đồng thời mức đánh giá thiếu sắt dựa trên haichỉ số này cũng có sự khác biệt so với người không suy thận Trên thế giới và ở Việt Nam có nhiều nghiên cứu về tình trạng thiếu máu ởbệnh nhân STM cũng như hiệu quả điều trị thiếu máu trên bệnh nhân STM kếthợp bổ sung sắt thông qua xét nghiệm ferritin huyết thanh. Mặt khác cũng cócác nghiên cứu đánh giá tình trạng dự trữ sắt nhưng chủ yếu tập trung vào đốitượng bệnh nhân STM đã được chạy thận nhân tạo chu kỳ. Từ những lý do trênchúng tôi thực hiện đề tài“Đánh giá tình trạng dự trữ sắt qua xét nghiệm sắt và ferritin huyết thanh ở bệnh nhân suy thận mạn chưa điều trị thay thế”nhằm mục tiêu:1. Tìm hiểu sự thay đổi nồng độ sắt và ferritin huyết thanh ở bệnh nhânsuy thận mạn chưa điều trị thay thế.2. Tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ sắt và ferritin huyết thanh vớimột số yếu tố khác