Đánh giá trước mổ u tuyến mang tai bằng phương pháp sinh thiết qua kim dưới sự hướng dẫn của siêu âm

Mục tiêu: Mục tiêu của nghiên cứu là nhằm lượng giá trước mổ độ chính xác, độ đặc hiệu và độ nhạy của phương pháp sinh thiết qua kim dưới sự hướng dẫn của siêu âm các khối u tuyến mang tai và cuối cùng là đánh giá giá trị lâm sàng của nó.
Phương pháp: Trong thời gian 1 năm tại Viện Răng Hàm Mặt Quốc gia, 34 bệnh nhân u tuyến nước bọt mang tai tuổi từ 12 đến 81 được đánh giá bằng phương pháp sinh thiết qua kim dưới sự hướng dẫn của siêu âm và tất cả số bệnh nhân đó được xác định bằng chẩn đoán mô bệnh học sau mổ.
Kết quả: Kỹ thuật sinh thiết qua kim dưới hướng dẫn của siêu âm cho phép lấy bệnh phẩm ở 34/34 bệnh nhân nghiên cứu (100%). Có 26 ca được chẩn đoán là u lành tính (u tuyến đa hình 18 ca; u lympho tuyến nang: 4 ca; u tế bào hạt:1 ca; u xơ thần kinh: 1 ca). U ác tính 6 trường hợp (K biểu mô tuyến: 3 ca; K biểu mô tuyến nang: 2 trường hợp; u lympho 2 trường hợp và 1 trường hợp K biểu mô nhày biểu bì). Một ca là tổ chức viêm và một ca không rõ kết quả do bênh phẩm thu được ít và được chẩn đoán mô bệnh học sau mổ lần lượt là u Warthin và nang tuyến. Nghiên cứu cho thấy độ nhạy là 97%.
Kết luận: Kết quả chúng tôi cho thấy USCNB là một kỹ thuật khám an toàn, có giá trị trong việc đánh giá trước mổ các khối u tuyến nước bọt mang tai.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Khối u tuyến nước bọt mang tai (TNBMT) là loại bệnh lý thường gặp, chiếm 85 – 90% bệnh lý TNBMT nói riêng và chiếm 2% bệnh lý khối u vùng Đầu- Mặt- Cổ. Đa số u là lành tính chiếm tỷ lệ từ 85% đến 90% nhưng có thể thoái hoá ác tính với tỷ lệ khá cao [1]. Tổng số ung thư tuyến nớc bọt nói chung chiếm 2% đến 4% các ung th vùng đầu cổ [2].
Ở giai đoạn sớm, triệu chứng khối u TNBMT thường mờ nhạt, khi được chẩn đoán thì phần lớn các trờng hợp khối u đã lớn, mức độ tổn thương rộng, chức năng, thẩm mỹ bị ảnh hưởng gây không ít khó khăn cho việc tiên lượng, điều trị. Phẫu thuật có vai trò là phương pháp điều trị chính, được lựa chon đầu tay. Xạ trị đóng vai trò bổ trợ chính, hóa trị và đieuf trị đích có vai trò bổ trợ và cần được nghiên cứu nhiều hơn.
Ở nước ta, kết quả điều trị phẫu thuật u TNBMT còn tổn tại sự khác biệt về tỷ lệ tái phát, liệt mặt sau mổ liên quan đến chẩn đoán, đáng giá và quan điểm chỉ định điều trị phẫu thuật [3]. Do vậy, để có được một kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả thì ngoài việc đánh giá khố u bằng lâm sàng, hình ảnh học thì việc có được một kết quả giải phẫu bệnh của khối u trước phẫu thuật là điều rất có ý nghĩa. Việc xác định bản chất tế bào của khối u trước phẫu thuật thường gặp khó khăn, thực tế ở nước ta chưa thấy có nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật hình ảnh để hướng dẫn việc chọc hút hay chọc sinh thiết các khối u tuyến mang tai.
Với thực trạng như vậy, với mong muốn có được một kết quả mô bệnh học tin cậy trước mổ từ mẫu bệnh phẩm đủ kích thước, chính xác lấy ra từ khối u tuyến, nên chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá trước mổ u TNBMT bằng phương pháp sinh thiết qua kim dưới sự hướng dẫn của siêu âm” với mục đích:
1.    Nhận xét kết quả mô bênh học
2.    Đánh giá giá trị của phương pháp sinh thiết qua kim dưới sự hướng dẫn của siêu âm .
II.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
1.    Đối tượng nghiên cứu
Gồm 34 bênh nhân (BN) u tuyến mang tai được phẫu thuật tại khoa Hàm Mặt – Viên Răng Hàm Mặt Quốc gia với chẩn đoán giải phẫu bênh là u TNBMT từ tháng 8 năm 2008 đến tháng 8 năm 2009.
2.    Phương pháp nghiên cứu
Loại nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang kết hợp tiến cứu.
Úng dụng dùng SA để hướng dẫn chọc hút tế bào u tuyến. Sự phối hợp SA với chọc hút tế bào nhằm có được sự định vị chính xác vị trí lấy bênh phẩm để có được một kết quả đáng tin cậy phục vụ chẩn đoán trước phẫu thuật. Đầu dò bước sóng ngắn loại 7,5 MHz, có khả năng đánh giá tốt tổ chức nông như vùng tuyến mang tai.
Kim sinh thiết có nòng kích thước18G được thiết kế dạng súng lên cò (Boston), thời gian lấy bênh phẩm nhanh.
Mô tả đặc điểm kết quả mô bênh học của mẩu bênh phẩm sinh thiết.
Thống kê và kiểm đinh tính phù hợp giữa kết quả sinh thiết và kết quả giải phẫu bênh sau mổ. Các số liêu được thu thập và xử lý trên chương trình Epi. info phiên bản 6.04b.
3.    Kỹ thuật lấy bệnh phẩm
Trước khi tiến hành chọc hút, bênh nhân được giải thích về mục đính thủ thuật, kiểm tra huyết áp, điên tim, làm xét nghiêm máu chảy – máu đông.
Máy siêu âm có đầu dò 7,5 MHz, các dụng cụ vô trùng được chuẩn bị trước: khay đựng dụng cụ, xăng có lỗ, gạc, găng tay, kim sinh thiết đường kính ngoài 18G, cồn sát trùng Iot. Ngoài ra còn có các dụng cụ khác như: Bơm kim tiêm gây tê, thuốc tê (Xylocain2%), Xăng lỗ, gạc, bông băng dính, lọ đựng bên phẩm có formon 10%.
Dùng siêu âm tầm soát vùng mang tai, đánh giá hình ảnh học khối u, các tổn thương và xác định vị trí cần lấy bênh phẩm. Bênh phẩm do lưỡi của lõi kim lấy ra sẽ là khối bán trụ, có chiều dài tùy chọn theo nấc trên súng sinh thiết, chiều dài được chọn theo mức độ to nhỏ của khối u theo đánh giá của siêu âm. Sau khi chuẩn bị vùng da để chọc kim, đầu dò đẫ được sát trùng sẽ hướng dẫn hướng chọc kim tới rìa khối u và nhấn cò kim sinh thiết, kiểm tra lại và chụp hình kim đã nằm trong lòng khối u. Rút kim, lấy bênh phẩm.
Bênh phẩm được được để trong dung dịch formon và gửi làm mô bênh học.