Đánh giá về chẩn đoán và điều trị tắc ruột do bã thức ăn tại khoa ngoại bệnh viện Bạch Mai

Tắc ruột là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp, chiếm gần 20% các cấp cứu bụng. Đây là tình trạng bệnh lý của nhiều nguyên nhân trong đó bã thức ăn là nguyên nhân không phải hiếm gặp nhưng ít khi có thể chẩn đoán chính xác trước mổ bởi triệu chứng bệnh không có tính đặc hiệu. Một số công trình nghiên cứu trong nước cho thấy xu hướng gia tăng bệnh lý này ở nước ta trong những năm gần đây. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu:
Phân tích đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và giải phẫu bệnh lý của tắc ruột do bã thức ăn, và xác định các yếu tố nguy cơ ở các bệnh nhân này.
I.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu: gồm tất cả các bệnh nhân có chẩn đoán sau mổ là tắc ruột do bã thức ăn hoặc biến chứng do tắc ruột do  bã thức ăn được điều trị tại khoa Ngoại bệnh viện Bạch Mai
trong 7 năm (1999 – 2005). Loại trừ khỏi nghiên cứu này những bệnh nhân có khối bã thức ăn được phát hiện tình cờ trong các phẫu thuật bụng và được xử lý luôn trong lúc mổ chứ không gây tắc ruột.
2.    Phương pháp nghiên cứu: hồi cứu mô tả và phân tích lại hồ sơ bệnh án dựa vào các chỉ số sau:
–    Đặc điểm chung về tuổi, giới với phân  chia nhóm tuổi, chú ý tuổi trên 50.
–    Ngoài các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng chung của tắc ruột, chú ý xem xét và phân tích các yêu tố thuận lợi, yếu tố nguy cơ làm hình thành bã thức ăn như vấn đề ăn uống, nhưng bất thường giải phẫu và sinh lý của dạ dày, tình trạng răng miệng, bệnh mạn tính…
–    Trong mổ đánh giá tình trạng tắc ruột do bã thức ăn về vị trí, số lượng các khối bã cũng như tổn thương tại ruột và cách thức xử lý.
3.    Xử lý số liệu: số liệu thu thập được xử lý bằng thống kê y học chương trình Epi Info 6.04.
Tắc ruột do bã thức ăn không phải hiếm gặp và chẩn đoán chính xác trước mổ thường không dễ dàng. Mục tiêu: Phân tích đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và xác định các yếu tố nguy cơ của tắc ruột do bã thức ăn. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: hồi cứu mô tả các bệnh nhân bị tắc ruột do bã thức ăn được điều trị phẫu thuật tại khoa ngoại bệnh viện Bạch Mai. Kết quả: 86 bệnh nhân (26 nam và 60 nữ), 62,7% trên 50 tuổi; diễn biến cấp hay bán cấp với thời gian đến viện kể từ khi có triệu chứng trung bình là 6,34 ngày. Đau bụng 100% các trường hợp nhưng bí trung tiện chỉ thấy ở 72,1%, quai ruột nổi 37,2% và dấu hiệu rắn bò 19,8%. Một số yếu tố nguy cơ như: cắt dạ dày 34,2%; phẫu thuật khác của ổ bụng 21,1%; ngoài ra có ăn nhiều chất xơ, dùng thuốc giảm tiết, giảm co hay răng miệng không toàn vẹn. Chẩn đoán trước mổ chính xác 36,1%; phần nhiều tắc ở hồi tràng (67,4%), đa số có 1 khối bã (69,8%). Xử trí chủ yếu là mở ruột lấy bã thức ăn (80,2%). Kết luận: để chẩn đoán tắc ruột do bã thức ăn cần chú ý tính chất diễn biến và các yếu tố nguy cơ và xử lý sớm mở ruột lấy bã thức ăn cho kết quả tốt