Dấu ấn hoá mô miễn dịch và mối liên quan với đặc điểm mô bệnh học trong ung thư biếu mô đại trực tràng

Luận án Nghiên cứu bộc lộ một số dấu ấn hoá mô miễn dịch và mối liên quan với đặc điểm mô bệnh học trong ung thư biếu mô đại trực tràng.Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là bệnh lý khá phổ biến trên thế giới, mỗi năm có gần 800.000 người mới mắc ung thư đại tràng và khoảng nửa triệu người chết vì bệnh này [1]. Ở Bắc Mỹ và Châu Âu, số người chết vì bệnh đứng thứ 2 sau ung thư vú và phổi ở nữ [2]. Tỷ lệ mắc UTĐTT khác nhau đáng ke giữa các vùng trên thế giới. Ở các nước phát triển tỷ lệ này cao gấp 4-10 lần các nước đang phát triển [3]. Ở Việt Nam, UTĐTT đứng thứ 5 sau ung thư dạ dày, phổi, vú, vòm. Theo thống kê của bệnh viên K, tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng là 9% tổng số bệnh nhân ung thư [4].

Nghiên cứu bộc lộ một số dấu ấn hoá mô miễn dịch và mối liên quan với đặc điểm mô bệnh học trong ung thư biếu mô đại trực tràng Có nhiều yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới UTĐTT như: địa lý, chế độ ăn uống, vai trò của muối mật, pH phân, nghề nghiệp và hội chứng đa polyp gia đình… Đặc biệt các yếu tố như kích thước u, loại mô học, độ mô học (ĐMH), tình trạng hạch, là các yếu tố tiên lượng kinh điển đã được rất nhiều các nhà khoa học nghiên cứu và áp dụng trong những năm qua, đã chứng minh lợi ích rõ rệt của nó liên quan đến kết quả lâm sàng [5]. Trong vòng 20 năm trở lại đây, kỹ thuật hóa mô miễn dịch (HMMD) đã có bước phát triển vượt bậc do nhuộm HMMD thành công trên các mẫu bệnh phấm chuyển đúc paraffin, sản xuất nhiều kháng thể đơn dòng. Đây có thể coi là một cuộc cách mạng trong nghiên cứu bệnh học phân tử để tìm ra cơ chế bệnh sinh của khối u và phương pháp điều trị. Người ta cũng đã tìm được những u có đột biến gen p53, có vai trò quan trọng trong căn nguyên bệnh sinh ung thư [6]; tìm ra gen Her – 2/neu(cerbB-2) có vai trò như yếu tố phát triển biểu mô [7]; các yếu tố liên quan đến sự tăng sinh khối u như Ki -67, kháng nguyên nhân tế bào tăng sinh… liên quan đến tiên lượng UTĐTT [8]. Ưu điểm của phương pháp nhuộm HMMD trên các tiêu bản đúc paraffin là dễ thực hiện, độ chính xác cao và có thể nghiên cứu hồi cứu trong vài chục năm
Đe điều trị UTĐTT có hiệu quả, người ta phải dựa vào việc đánh giá các yếu tố tiên lượng. Bên cạnh các yếu tố tiên lượng kinh đien như giai đoạn bệnh, loại mô học, độ mô học, ngày nay các nhà nghiên cứu đang đi sâu nghiên cứu bệnh học phân tử và gen đe tìm ra các yếu tố tiên lượng khác liên quan đến kết quả lâm sàng [5]. Kỹ thuật hoá mô miễn dịch ra đời giúp ích cho phân loại mô bệnh học của UTĐTT và là phương pháp rất có ích cho chấn đoán, phân loại, điều trị và đánh giá tiên lượng bệnh, đặc biệt là những khối u rất biệt hoá hoặc kém biệt hoá, không biệt hoá. Trong ung thư bieu mô tuyến đại trực tràng (UTBMTĐTT), sự phân bố của các dấu ấn cytokeratin (CK) tuỳ thuộc vào loại mô bệnh học và giai đoạn biệt hoá của các tế bào u [9]. Sự bộc lộ sản phẩm đột biến gen p53 và chỉ số tăng sinh nhân Ki-67 trong ung thư nói chung và UTĐTT nói riêng phản ánh tính chất ác tính và tiên lượng xấu của bệnh [8]. Tại Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu về UTĐTT, chủ yếu tập trung vào các khía cạnh dịch tễ học, lâm sàng và phương pháp điều trị…, nhưng vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào về UTBMĐTT theo phân loại của WHO năm 2000, cũng như nghiên cứu về sự bộc lộ các dấu ấn miễn dịch trong UTBMĐTT bằng nhuôm hoá mô miễn dịch (HMMD) và mối liên quan với các typ mô bệnh học, với một số yếu tố tiên lượng của chúng trong UTĐTT. Xuất phát từ thực tế đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu đề tài/ “Nghiên cứu bộc lộ một sô dấu ấn hoá mô miễn dịch và môi liên quan với đặc điểm mô bệnh học trong ung thư biếu mô đại trực tràng”. Với các mục tiêu sau:
1. Xác định các týp mô bệnh học của ung thư biểu mô đại trực tràng theo WHO năm 2000.
2. Đánh giá liên quan của một số dấu ấn hoá mô miễn dịch với đặc điểm mô bệnh học trong ung thư biểu mô đại trực tràng.
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. Chu Văn Đức, Lê Đình Roanh (2014).Nghiên cứu sự bộc lộ của một số dấu ấn hóa mô miễn dịch trong ung thư biểu mô đại trực tràng. Tạp chí Y học thực hành, số10(937), tr.5-10.
2. Chu Văn Đức, Lê Đình Roanh (2014). Nghiên cứu đặc điểm mô bệnh học và bộc lộ của Muc-1 và Muc-2 trong ung thư biểu mô đại trực tràng, Tạp chí Y học thực hành, số 10(938), tr.82-86.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Thị Hoàng Anh, Nguyễn Mạnh Quốc, Nguyễn Bá Đức, Nguyễn Chấn Hùng (2001). Công trình nghiên cứu tình hình bệnh ung thư ở Việt Nam, Tạp chí thông tin Y dược, số 2, 19-26.
2. Nguyễn Bá Đức, Nguyễn Hoài Nga và CS (2006). Tình hình ung thư tại Việt Nam giai đoạn 2001 – 2004, Hội thảo quốc tế Y học hạt nhân và ung thư. Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội , 9- 12.
3. Nguyễn Bá Đức, Nguyễn Chấn Hùng và CS (2005). Kết quả bước đầu nghiên cứu dịch tễ học mô tả một số bệnh ung thư ở 6 vùng địa lý Việt Nam giai đoạn 2001 – 2003, Đặc san ung thư học quý 1, 3- 7.
4. Lê Đình Roanh, Hoàng Văn Kỳ, Ngô Thu Thoa (1999). Nghiên cứu hình thái học ung thư đại trực tràng gặp tại Bệnh viện K Hà Nội 1994 – 1997, Tạp chí thông tin Ydược, số đặc biệt chuyên đề ung thư, Hà Nội, 66 – 70.
5. Nguyễn Quang Thái, Đoàn Hữu Nghị (2004). Biến chứng là yếu tố tiên lượng độc lập trong ung thư đại tràng, Tạp chí Y học T.P HCM, chuyên đề giải phẫu bệnh – Tế bào học, phụ bản của tập 8(số 4),191 – 197.
6. Gervaz P, Gavelli A, Mainguene C, Chevallier T, Huguet C (1998). Signification pronostique de la protein p53 apris Hepatectomie pour matastases de cancers colorrectau. Gastro – entdrologie clinique et biologique, Masson Paris, A 196.
7. Schull B, Graenberger T, Schcithaucr W, Ziclinski Ch. Wrba K (2006). Her-2/neu protein expression in colorectal cancer. National libray Medicine National Institutes of health.
8. Hussein HG, Nussrat FL, Ali HH et al (2011). Immunohistochemical
Expression of ki-67 and p53 in Colorectal Adenomas: A
Clinicopathological Study Oman Med J. July; 26(4): 229-234.
9. Zhang X, Zheng PS (2010). Expression and significance of CK7 and CK19 in colon cancer. Xi Bao Yu Fen ZiMianYiXue Za Zhi; 26(2): 157-158
10. Yamamoto S, Mochizuki H, Hase K, et al (1993). Assessment of clinicopathologic features of colorectal mucinous adenocarcinoma.
Am JSurg,166:257-261.
11. Lê Huy Hòa (2002). Nghiên cứu sựu xâm nhiễm của ung thư đại tràng, Tạp chí Yhọc thực hành (số 431), Bộ Y tế xuất bản, 101 -104.
12. Trần Thắng (2003). Đánh giá kết quả hoá trị liệu trong ung thư biểu mô tuyến đại trực tràng tại bệnh viện K từ 1997-2002. Luận văn thạc sĩ y học. Trường Đại học Y Hà nội.
13. Lại Phú Thưởng, Đặng Tiến Hoạt (2006). Tình hình dịch tễ bệnh ung thư giai đoạn 2001 – 2004 tại Thái Nguyên, Đề tài cấp bộ – Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
14. Nguyễn Quang Thái (2003). Nghiên cứu giá trị một số phương pháp chẩn đoán và kết quả sống 5 năm sau điều trị phẫu thuật ung thư đại tràng, Luận án tiến sỹ Y học, trường đại học y Hà Nội.
15. Tuppurainen K, Mãkinen JM,, Junttila O, et al(2005). Morphology and microsatellite instability in sporadic serrated and non-serrated colorectal cancer. JPathol; 207:285-294.
16. Fisher E.R, Sass R, Palekar A. et al( 1989). Dukes classification revistited, Finding from National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project( Protocol R- 01)”, Cancer, 64, pp.2345- 60.
17. Howard W, Bruckne R, Pitrell I.J, Merric K.M( 2000). Section 20: Neoplasms of the alimentary cancal, chaper 103: Adenocarcinoma of the colon and rectum”, Cancer Medicine, 5th Edi, B.C. Decker Inc.pp. 1472-520
18. Union International Contre Le Cancer, Hermanek S, Hutter R.V.P, Sobin L.H. et al (1997). TNM Atlas Classification of Malignant Tumour, 4th Edi, Springe, Berlin, pp.98-106.
19. Nguyễn Cường Thịnh (2007). Nhận xét 212 trường hợp ung thư đại tràng, Tạp chí Y học T.P Hồ Chí Minh, tập 11( số 4), 194 – 198.
20. Cohen A.M, Michelassi F, Galandiuk S.(1997). Colorectal cancer surgical practice guidelines, Oncology, 11( 7),1051-7.
21. Kahnamoui K., Cadeddu M., Farrokhyar F., Anvari M. (2007). Laparoscopic surgery for colon cancer: a systematic review. Can JSurg, Fed, Vol 50, No 1, pp.48 -57.
22. Alberts S.R., Goldberg R.M. (2004). Gastrointestinal tract cancers, Manual of clinical oncology, 5th edition, pp. 185 -232.
23. Cameron R.B (1994). Malignancies of the colon , Practical oncology, pp. 273-282.
24. Cameron R.B (1994). Malignancies of the rectum , Practical oncology, 283-291.
25. Nguyễn Văn Hiếu, Đoàn Hữu Nghị (2002). Nghiên cứu độ xâm lấn của ung thư trực tràng qua siêu âm nội trực tràng, Tạp chí Y học thực hành (số 461), Bộ Y tế xuất bản, 87 – 89.
26. Aramendi T, Fernandez-Acenero MJ, Villanueva MC (2003).
Carcinosarcoma of the colon: Report of a rare tumor. Pathol Res Pract, 199:345-348.
27. Howard W, Bruckne R, Pitrell I.J, Merric K.M( 2000). Section 20: Neoplasms of the alimentary cancal, chaper 103: Adenocarcinoma of the colon and rectum, Cancer Medicine, 5th Edi, B.C. Decker Inc.pp. 1472-520
28. Lewin KJ, Riddell RH, Weinstein WM(1992).Gastrointestinal Pathology and Its Clinical Implications, New York, Igaku-Shoin, 1992.
29. Hermanek P, Guggenmoos-Holzmann I, Gall FP (1989). Prognostic factors in rectal carcinoma: A contribution to the further development of tumor classification. Dis Colon Rectum, 32:593-599.
30. Hermanek P, Sobin LH(1995). Colorectalcarcinoma.In: HermanekP, Go spodarowicz MK, Henson DE, et al ed. Prognostic Factors in Cancer, New York: Springer-Verlag, 64-79.
31. Greene FL, Page DL, Fleming ID, et al (2002). American Joint
Committee on Cancer. AJCC Cancer Staging Manual, New
York: Springer-Verla, 435.
32. Hamilton SR, Aaltonen LA, el(2000). Pathology and Genetics of Tumours of the Digestive System, World Health Organization Classification of Tumours. Lyon, France: IARC Press, :314.
33. Beahrs O. H.( 1998). Colorectal cancer staging as a prognostic feature. Cancer, 50, pp.2615- 7.
34. Compton CC (1999). Pathology report in colon cancer: What is
prognostically important. Dig Dis, 17:67-79.
35. Jass JR, Atkin WS, Cuzick J, et al (1986).The grading of rectal cancer:
Historical perspectives and a multivariate analysis of 447
cases. Histopathology; 10:437-459.
36. Jass JR, O’Brien MJ, Riddell RH, Snover DC, et al (2007)
Recommendations for the reporting of surgically resected specimens of colorectal carcinoma: Association of Directors of Anatomic and Surgical Pathology. Hum Pathol; 38:537-545.
37. Symonds DA, Vickery AL(1976). Mucinous carcinoma of the colon and rectum. Cancer; 37:1891-1900.
38. Alexander J, Watanabe T, Wu TT, etal (2001). Histopathological
identification of colon cancer with microsatellite instability. Am J Pathol, 158:527-535.
39. Messerini L, Vitelli F, De Vitis LR, et al(1997). Microsatellite instability in sporadic mucinous colorectal carcinomas: Relationship to clinico- pathological variables. J Pathol; 182:380-384.
40. Park ET, Oh HK, Gum Jr JR et al(2006). HATH1 expression in mucinous cancers of the colorectum and related lesions. Clin Cancer Res; 12:5403-5410.
41. Connelly JH, Robey-Cafferty SS, Cleary KR (1991). Mucinous carcinomas of the colon and rectum: An analysis of 62 stage B and C lesions. Arch Pathol Lab Med, 115:1022-1025.
42. Consorti F, Lorenzotti A, Midiri G, Di Paola M (2000). Prognostic significance of mucinous carcinoma of colon and rectum: A prospective case-control study. JSurg Oncol, 73:70-74.
43. Nascimbeni R, Burgart LJ, Nivatvongs S, Larson DR(2002). Risk of lymph node metastasis in T1 carcinoma of the colon and rectum. Dis Colon Rectum; 45:200-206.
44. Fajobi O,Yiu C.Y, Sen – Gupta S.B. et al (1998). Metachronous colorectal cancer, Br J Surg, 85, Blackwell Science Ltd,pp.897-901.
45. Umpleby HC, Ranson DL, Williamson RC(1985). Peculiarities of
mucinous colorectal carcinoma. Br J Surg; 72:715-718.
46. Anthony T, George R, Rodriguez-Bigas M, Petrelli NJ(1996).Primary signet-rin cell carcinoma of the colon and rectum. Ann Surg Oncol, 3:344-348.
47. Messerini L, Palomba A, Zampi G (1995). Primary signet-ring cell carcinoma of the colon and rectum. Dis Colon Rectum; 38:1189-1192.
48. Young J, Simms LA, Biden KG, et al (2001). Features of colorectal cancers with high-level microsatellite instability occurring in familial and sporadic settings: Parallel pathways of tumorigenesis. Am J Pathol; 159:2107
49. Ojeda VJ, Mitchell KM, Walters MN-I, Gibson MJ(1982). Primary colo¬rectal linitis plastica type of carcinoma: Report of two cases and review of the literature. Pathology; 14:181-189.
50. Hayashi H, Kitamura H, Nakatani Y, et al(1999). Primary signet-ring cell carcinoma of the lung: Histochemical and immunohistochemical characterization. Hum Pathol, 30:378-383.
51. Makino T, Tsujinaka T, Mishima H, et al (2006). Primary signet-ring cell carcinoma of the colon and rectum: Report of eight cases and review of 154 Japanese cases. Hepatogastroenterology; 53:845-849.
52. Psathakis D, Schiedeck TH, Krug F, et al (1999). Ordinary colorectal adenocarcinoma vs. primary colorectal signet-ring cell carcinoma: Study matched for age, gender, grade, and stage. Dis Colon Rectum ; 42:1618-1625.
53. Nakahara H, Ishikawa T, Itabashi M, Hirota T(1992). Diffusely infiltrating primary colorectal carcinoma of linitis plastica and lymphangiosis types. Cancer; 69:901-906.
54. Shirouzu K, Isomoto H, Morodomi T, et al (1994). Primary linitis plastica carcinoma of the colon and rectum. Cancer; 74:1863-1868.
55. Tung SY, Wu CS, Chen PC(1996). Primary signet ring cell carcinoma of colorectum: An age- and sex-matched controlled study”. Am J Gastroenterol; 91:2195-2199.
56. Jessurun J, Romero-Guadarrama M, Manivel JC (1999). Medullary adenocarcinoma of the colon: Clinicopathologic study of 11 cases . Hum Pathol; 30:843-848.
57. Hinoi T, Tani M, Lucas PC, et al (2001). Loss of CDX2 expression and microsatellite instability are prominent features of large cell minimally differentiated carcinomas of the colon. Am J Pathol, 159:2239-2248.
58. Wick MR, Vitsky JL, Ritter JH, et al (2005). Sporadic medullary carcinoma of the colon: A clinicopathologic comparison with nonhereditary poorly differentiated enteric-type adenocarcinoma and neuroendocrine colorectal carcinoma. Am J Clin Pathol; 123:56-65
59. Frizelle FA, Hobday KS, Batts KP, Nelson H (2001). Adenosquamous and squamous carcinoma of the colon and upper rectum: A clinical and histopathologic study. Dis Colon Rectum, 44:341-346.
60. Corman M.L (1989).Chap 10, Carcinoma of the colon, Colon and Rectal Surgery, J. B. Lippincott Company, Philadelphia, 267-328.
61. Petrelli NJ, Valle AA, Weber TK, Rodriguez-Bigas M(1996). Adenosquamous carcinoma of the colon and rectum. Dis Colon Rectum; 39:1265-1268.
62. Anagnostopoulos G, Sakorafas GH, Kostopoulos P, et al (2005). Squamous cell carcinoma of the rectum: A case report and review of the literature. Eur JCancer Care, 14:70-74.
63. Weidner N, Zekan P.,(1986). Carcinosarcoma of the colon: Report of a unique case with light and immunohistochemical studies. Cancer;58 : 1126 -1130.
64. Di Vizio D, Insabato L, Conzo G, et al (2001). Sarcomatoid carcinoma of the colon: A case report with literature review. Tumori ,87:431-435.
65. Nakao A, Sakagami K, Uda M, et al(1998). Carcinosarcoma of the colon: Report of a case and review of the literature. JGastroenterol; 33:276-279.
66. Isimbaldi G, Sironi M, Assi A (1996). Sarcomatoid carcinoma of the
colon: Report of the second case with immunohistochemical
study”. Pathol Res Pract; 192:483-487.
67. Bernick PE, Klimstra DS, Shia J, et al (2004.) Neuroendocrine carcinomas of the colon and rectum. Dis Colon Rectum, 47:163-169.
68. Burke AB, Shekitka KM, Sobin LH (1991). Small cell carcinomas of the large intestine. Am J Clin Pathol, 95:315-321.
69. Lê Đình Roanh (2003). Nghiên cứu ứng dụng Hóa mô miễn dịch trong chẩn đoán một số bệnh ung thư, Đề tài cấp Bộ – Đại học Y Hà Nội.
70. Vang R., Gown A.M., Barry T.S., et al (2006). Cytokeratins 7 and 20 in primary and secondary mucinous tumors of the ovary: analysis of coordinate immunohistochemical expression profiles and staining distribution in 179 cases. Am JSurg Pathol; 30:1130-1139.
71. Shen B, et al (2002). CK expression patterns in noncardia, intestinal metaplasia – associated gastric adenocarcinoma: implication for the evaluation of intestinal metaplasia and tumors at the esophagogastric junction. Cancer 94(3), pp 820 -31.
72. Shin JH, Bae JH, Lee A, Jung CK, Yim HW, Park JS, Lee KY (2010). CK7, CK20,CDX2 and MUC2 Immunohistochemical staining used distinguish metastatic colorectal carcinoma involving ovary from primary ovarian mucinous adenocarcinoma. Jpn J Clin Oncol 40(3): 208-13.
73. Kende A.I., Carr N.J., Sobin L.H (2003). Expression of cytokeratins 7 and 20 in carcinomas of the gastrointestinal tract. Histopathology; 42:137-140.
74. Kummar S, Fogarasi M, Canova A, et al (2002). Cytokeratin 7 and 20 staining for the diagnosis of lung and colorectal adenocarcinoma. Br J Cancer ;86:1884-1887.
75. Wang NP, Zee S, Zarbo RJ, Bachi CE, Gown AM (1995). Coordinate Expression of Cytokeratin 7 and 20 Defines Unique Subsets of Carcinomas. ApplImmunohistochem 3(2), (99 – 107).
76. Saad RS, Cho P, Silverman JF, Liu Y (2004). Usefulness of Cdx-2 in separating mucinous bronchoalveolar adenocarcinoma of the lung form metastatic mucinous colorectal adenocarcionam. Am J Clin Pathol; 122(3): 421-427
77. Kobayashi T, Nishimura G, Terada I., Ninomiya I. et al. (2002).The serum concentration of p53 antibodies of colorectal cancer”, Journal of Gastroenterology and Hepatology, 17 ( Suppl.) A698.
78. Petrisor O, Giusc” SE, Sajin M, Dobrescu G, C”runtu ID (2008). Ki-67, p53 and bcl-2 analysis in colovic versus rectal adenocarcinoma. Rom J Morphol Embryol 49(2): 163 -71.
79. Lan YT, Chang SC, Li AF, Lin TC, Chen WS, Jiang JK, Yang SH, Wang HS, Lin JK (2007). p53 protein accumulation as a prognostic marker in sporadic colorectal cancer. Int JColorectal Dis 22(5): 499 -506.
80. Painter MA, Rodriguez-Bigas MA, Webwe TK, et al (2000). P53 tumor suppressor gene mutations predict decreased survival of patient with sporadic colorectal carcinoma. Cancer; 1814-1816
81. Trịnh Tuấn Dũng (2007). Nghiên cứu sự biếu hiện của các kháng nguyên p53, Ki-67 và her -2/neu trong ung thư đại trực tràng bằng hoá mô miễn dịch, Tạp chí Y học T.P Hồ Chí Minh, chuyên đề giải phẫu bệnh – Tế bào học, 2007 tập 11 (số 3s), 89 – 94.
82. McFarlane M.E., Rhoden A., Fletcher P.R., et al. (2004). Cancer of the colon and rectum in a Jamaican population: diagnostic implications of the changing frequency and subsite distribution, West Indian Med J, 53(3), pp. 170-3
83. Fuszek P., Horvath H.C., Speer G., et al. (2006). Change in location of colorectal cancer in Hungarian patients between 1993-2004, Orv Hetil, 147(16): 741-6
84. Phan Văn Duyệt (2000). Một số nhận xét đặc điếm lâm sàng bệnh ung thư đại tràng tại bệnh ung thư đại tràng tại bệnh viện đa khoa Việt Tiệp, Hải Phòng từ 1995 – 2000. Y học TP. Hồ Chí Minh, tập 4, phụ bản số 4: 129 – 135.
85. Lê Văn Thiệu (2013). Nghiên cứu đột biến gen K-Ras và mối liên quan với một số đặc điểm lâm sang, cận lâm sang ung thư đại trực tràng. Luận án Tiến sĩ y học, Học Viện Quân y
86. Lê Quang Minh (2012). Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nội soi, mô bệnh học và biến đổi biểu hiện gen của ung thư biểu mô đại trực tràng bằng phương pháp Microarray, Luận án Tiến sĩ Y học, Học viện Quân y, Hà Nội
87. Phạm Văn Nhiên (1999). Bệnh ung thư đại trực tràng ở bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng, nghiên cứu một số biện pháp chẩn đoán bệnh. Luận án Tiến sĩ y học, Học viện Quân y, Hà Tây.
88. Nguyễn Viết Nguyệt (2008), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị ung thư đại trực tràng giai đoạn DukesA tại Bệnh viện K từ 1/2001 đến 10/2007, Luận văn Thạc sĩ Y học, Đại học Y Hà Nội.
89. Hoàng Kim Ngân (2006), Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh nội soi, mô bệnh học và kháng nguyên biểu hiện gen P53, Ki67, Her-2/neu trong ung thư đại trực tràng, Luận văn Bác sĩ CK II, Học viện Quân y, Hà Nội.
90. Phan Văn Hạnh (2004), Nhận xét tổn thương ung thư đại trực tràng qua nội soi ống mềm đối chiếu với lâm sàng và giải phẫu bệnh tại Bệnh viện K từ 2000 – 2004, Luận văn Bác sĩ CK II, Đại học Y Hà Nội
91. Boutard P, Platell C, Threlfall T (2004). Model for collecting colorectal cancer staging information in Western Australia, ANZ J Surg, 895-899
92. Resdton M (2009). Epithelial neoplasms of large intestine. In Surgical Pathology of GI tract, liver, biliary tract and pancreas, second edition, edited by Odze RD and Goldblum JR, Sunuder Elsevier. 597-637
93. Manxhuka-Kerliu S, Telaku S, Ahmetaj H, Baruti A, Loxha S, Kerliu A (2009). Colorectal cancer: prognostic values. Bosn J Basic Med Sci. Feb;9(1):19-24
94. Đoàn Hữu Nghị, Phạm Hoàng Anh, Nguyễn Thị Hạnh và CS (1995). Ung thư đại – trực tràng trên người Hà Nội từ 1988 – 1992. Tạp chíy học thực hành. Bộ Y tế số (3), tr. 4 – 6.
95. Nguyễn Quang Thái, Đoàn Hữu Nghị (1998). Chẩn đoán và điều trị phẫu thuật ung thư đại tràng qua 324 bệnh nhân tại bệnh viện K (1992 – 1998). Tạp chí thông tin y dược, số chuyên đề ung thư. Tr. 70 – 76.
96. Nguyễn Ngân (2002). Nghiên cứu đặc điểm hình thái học – lâm sàng ung thư đại trực tràng tại bệnh viện 103 từ năm 1997 đến năm 2002. Luận văn thạc sỹ Y học – Trường Đaị Học Y Hà Nội – 2002
97. Vũ Hồng Minh Công (2014). Nghiên cứu mô bệnh học và biểu lộ kháng nguyên của gen P53, KI67, HER-2/NEU trong ung thư đại trực tràng. Tạp chíy dược học lâm sàng 108. Tập 9-Số đặc biệt Tháng 8-2014.
98. Winn B, Tavares R, Fanion J, Noble L, Gao J, Sabo E, Resnick MB
(2009). Differentiating the undifferentiated: immunohistochemical
profile of medullary carcinoma of the colon with an emphasis on intestinal differentiation. Hum Pathol; 40:398-404. (1046)
99. Sugao Y, Yao T, Kubo C, Tsuneyoshi M (1997). Improved prognosis of solid-type poorly differentiated colorectal adenocarcinoma: a clinicopathological and immunohistochemical
study. Histopathology; 31:123-133 (1036)
100. Compton CC, Frelding LP, Burgart LJ, et al(1999). Prognostic factors in colorectal cancer. College of American Pathologists consensus statement. Arch Pathol Lab Med 124:979-994.
101. Ueno H, Kajiwara Y, Shimazaki H, Shinto E, Hashiguchi Y, Nakanishi K (2012). New criteria for histologic grading of colorectal cancer. Am J Surg Pathol. Feb;36(2):193-201.
102. Krasna MJ, Flancbaum L, Cody RP, Shneibaum S, Ben Ari G (1998). Vascular and neural invasion in colorectal carcinoma. Incidence and prognostic significance. Cancer. Mar 1;61(5): 1018-23
103. Abdulkader M, Abdulla K, Rakha E, Kaye P(2006). Routine elastic staining assists detection of vascular invasion in colorectal cancer. Histopathology. Nov;49(5):487-92.
104. Bellis D, Marci V, Monga G(1993). Light microscopic and immunohistochemical evaluation of vascular and neural invasion in colorectal cancer. Pathol Res Pract. May;189(4):443-7.
105. Ishii M, Ota M, Saito S, Kinugasa Y, Akamoto S (2009). Lymphatic vessel invasion detected by monoclonal antibody D2-40 as a predictor of lymph node metastasis in T1 colorectal cancer. Int J Colorectal Dis. Sep;24(9):1069-74
106. Lee MJ, Lee HS, Kim WH, et al (2003). Expression of mucins and cytokeratins in primary carcinomas of the digestive system. Mod Pathol. 16:403-410.
107. Miettinen M (1995). Keratin 20 immunohistochemical marker for gastrointestinal, urothelial, and Merkel cell carcinomas. Mod Pathol. 8:384-388.
108. Maeda T., Kajiyama K., Adachi E., et al (1996). The expression of cytokeratins 7, 19, and 20 in primary and metastatic carcinomas of the liver. Mod Pathol; 9:901- 909.
109. Thomas P, Battifora H (1987). Keratins versus epithelial membrane antigen in tumor diagnosis: an immunohistochemical comparison of five monoclonal antibodies. Hum Pathol. 18:728-734.
110. Tot T (2002). Cytokeratins 20 and 7 as biomarkers: usefulness in discriminating primary from metastatic adenocarcinoma. Eur J Cancer. 38:758-763.
111. Park SY, Kim HS, Hong EK, et al (2002). Expression of cytokeratins 7 and 20 in primary carcinomas of the stomach and colorectum and their value in the differential diagnosis of metastatic carcinomas to the ovary. Hum Pathol. 33:1078-1085
112. Garin Chesa P, Rettig WJ, Melamed MR(1986). Expression of cytokeratins in normal and neoplastic colonic epithelial cells. Implications for cellular differentiation and carcinogenesis. Am J Surg Pathol; 10:829-835.
113. Berezowski K, Stastny JF, Kornstein MJ (1996). Cytokeratins 7 and 20 and carcinoembryonic antigen in ovarian and colonic carcinoma. Mod Pathol; 9:420-429.
114. Loy TS, Calaluce RD (1994). Utility of cytokeratin immunostaining in separating pulmonary adenocarcinomas from colonic adenocarcinomas. Am J Clin Pathol; 102:764-767.
115. Saad RS, Silverman JF, Khalifa MA, Rowsell C (2009). CDX2,
cytokeratins 7 and 20 immunoreactivity in rectal adenocarcinoma. Appl Immunohistochem MolMorphol; 17:196-201.
116. Chu P, Wu E, Weiss LM (2000). Cytokeratin 7 and cytokeratin 20 expression in epithelial neoplasms: a survey of 435 cases. Mod Pathol. 13:962-972.
117. Yu L, Ding YQ, Xiao S, Lai FJ, Lu X (2007). Clinicopathological implications of positive CK7 expression in colorectal carcinoma. Nan Fang Yi Ke Da Xue Xue Bao. Aug;27(8): 1190-2.
118. Goldstein NS, Long A, Kuan SF, Hart J (2000). Colon signet ring cell adenocarcinoma: immunohistochemical characterization and comparison with gastric and typical colon adenocarcinoma. Appl Immunohistochem Mol Morphol; 8:183-188.
119. Terada T (2013). An immunohistochemical study of primary signet-ring cell carcinoma of the stomach and colorectum: I. Cytokeratin profile in 42 cases. Int JClin Exp Pathol.;6(4):703-10. Epub 2013 Mar 15.
120. Kaimaktchiev V, Terracciano L, Tornillo L, Spichtin H, Stoios D, Bundi M, Korcheva V, Mirlacher M, Loda M, Sauter G, Corless CL(2004). The homeobox intestinal differentiation factor CDX2 is selectively expressed in gastrointestinal adenocarcinomas. Mod Pathol; 17:1392-1399.
121. Mazziotta RM, Borczuk AC, Powell CA, Mansukhani M(2005). CDX2 immunostaining as a gastrointestinal marker: expression in lung carcinomas is a potential pitfall. Appl Immunohistochem Mol Morphol; 13:55-60.
122. Werling RW, Yaziji H, Bacchi CE, Gown AM (2003). CDX2, a highly sensitive and specific marker of adenocarcinomas of intestinal origin. Am JSurg Pathol; 27:303-310.
123. Barbareschi M, Murer B, Colby TV, et al (2003). CDX-2 homeobox gene expression is a reliable marker of colorectal adenocarcinoma metastases to the lungs. Am J Surg Pathol. 27:141-149 2003.
124. Lagendijk JH, Mullink H, Van Diest PJ, et al (2007). Tracing the origin of adenocarcinomas with unknown primary using immunohistochemistry: differential diagnosis between colonic and ovarian carcinomas as primary sites. Hum Pathol. 29:491-497 .
125. De Lott LB, Morrison C, Suster S, et al(2005). CDX2 is a useful marker of intestinal-type differentiation: a tissue microarray-based study of 629 tumors from various sites. Arch Pathol Lab Med. 129:1100-1105
126. Moskaluk CA, Zhang H, Powell SM, et al(2003). Cdx2 protein
expression in normal and malignant human tissues: an
immunohistochemical survey using tissue microarrays. Mod Pathol. 16:913-919.
127. Vang R, Gown AM, Wu LS, et al(2006). Immunohistochemical expression of CDX2 in primary ovarian mucinous tumors and metastatic mucinous carcinomas involving the ovary: comparison with CK20 and correlation with coordinate expression of CK7. Mod Pathol. 19:1421-1428.
128. Song Z, Deng Y, Zhuang K, Li A, Liu S (2014). Immunohistochemical results of HER2/neu protein expression assessed by rabbit monoclonal antibodies SP3 and 4B5 in colorectal carcinomas. Int J Clin Exp Pathol. Jun 15;7(7):4454-60
129. Lim SW1, Kim HR, Kim HY, Huh JW, Kim YJ, Shin JH, Suh SP, Ryang DW, Kim HR, Shin MG (2013). Over-expression of Her-2 in colorectal cancer tissue, but not in serum, constitutes an independent worse prognostic factor. Cell Oncol (Dordr). Jul;36(4):311-21
130. Pappas A, Lagoudianakis E, Seretis C, Tsiambas E, Koronakis N, Toutouzas K, Katergiannakis V, Manouras A (2013). Clinical role of HER- 2/neu expression in colorectal cancer. JBUON. Jan-Mar;18(1):98-104.
131. Wei Q, Shui Y, Zheng S, Wester K, Nordgren H, Nygren P, Glimelius B, Carlsson J(2011). EGFR, HER2 and HER3 expression in primary colorectal carcinomas and corresponding metastases: Implications for targeted radionuclide therapy. Oncol Rep. Jan;25(1):3-11.
132. Kavanagh DO, Chambers G, O’Grady L, Barry KM, Waldron RP, Bennani F, Eustace PW, Tobbia I (2009). Is overexpression of HER-2 a predictor of prognosis in colorectal cancer. BMC Cancer. Jan 1;9:1.
133. Park DI, Kang MS, Oh SJ, Kim HJ, Cho YK, Sohn CI, Jeon WK, Kim BI, Han WK, Kim H, Ryu SH, Sepulveda AR (2007). HER-2/neu overexpression is an independent prognostic factor in colorectal cancer. Int J Colorectal Dis. May;22(5):491-7.
134. Patton S, Gendler SJ, Spicer AP(1995). The epithelial mucin, MUC1, of milk, mammary gland and other tissues. Biochim Biophys Acta. 1241:407-423
135. Muller S, Alving K, Peter-Katalinic J, Zachara N, Gooley AA, Hanisch FG (1999). High density O-glycosylation on tandem repeat peptide from secretory MUC1 of T47D breast cancer cells. J Biol Chem ; 274:18165-18172.
136. McAuley JL, Linden SK, Png CW, King RM, Pennington HL, Gendler SJ, Florin TH, Hill GR, Korolik V, McGuckin MA (2007). MUC1 cell surface mucin is a critical element of the mucosal barrier to infection. J Clin Invest. ; 117:2313-2324.
137. Yin L, Kharbanda S, Kufe D(2007). Mucin 1 oncoprotein blocks hypoxia-inducible factor 1alpha activation in a survival response to hypoxia. J Biol Chem. 282:257-266.
138. Niv Y, Schwartz B, Amsalem Y, Lamprecht SA(1995) . Human HT-29 colon carcinoma cells: mucin production and tumorigenicity in relation to growth phases. Anticancer Res. 15:2023-2027.
139. Duncan TJ, Watson NF, Al-Attar AH, Scholefield JH, Durrant LG (2007). The role of MUC1 and MUC3 in the biology and prognosis of colorectal cancer. World J Surg Oncol. 5:31.
140. Bresalier RS, Niv Y, Byrd JC, Duh QY, Toribara NW, Rockwell RW, Dahiya R, Kim YS(1991). Mucin production by human colonic carcinoma cells correlates with their metastatic potential in animal models of colon cancer metastasis. J Clin Invest. 87:1037-1045.
141. Kaneko I, Tanaka S, Oka S, Yoshida S, Hiyama T, Arihiro K, Shimamoto F, Chayama K(2007). Immunohistochemical molecular markers as predictors of curability of endoscopically resected submucosal colorectal cancer. World J Gastroenterol. 13:3829-3835.
142. Cao Y, Schlag PM, Karsten U (1997). Immunodetection of epithelial mucin (MUC1, MUC3) and mucin-associated glycotopes (TF, Tn, and sialosyl-Tn) in benign and malignant lesions of colonic epithelium: apolar localization corresponds to malignant transformation. Virchows Arch; 431:159-166.
143. Zhang H, Maitra A, Tabacka P, Wilentz RE, Hruban RH, Adsay NV(200 3). Differential MUC1, MUC2 and MUC5AC expression in colorectal, ampullary and pancreatobiliary carcinomas: potential biologic and diagnostic implications . Mod Pathol; 16:138A.
144. Matsuda K, Masaki T, Watanabe T, Kitayama J, Nagawa H, Muto T, Ajioka Y(2000). Clinical significance of MUC1 and MUC2 mucin and p53 protein expression in colorectal carcinoma. Jpn J Clin Oncol. Feb;30(2):89-94.
145. Yu XW, Rong W, Xu FL, Xu GY, Sun YR, Feng MY(2007). Expression and clinical significance of Mucin and E-cadherin in colorectal tumors. Ai Zheng. Nov;26(11):1204-10.
146. Baldus SE, Mönig SP, Huxel S, Landsberg S, Hanisch FG, Engelmann K, Schneider PM, Thiele J, Hölscher AH, Dienes HP(2004). MUC1 and nuclear beta-catenin are coexpressed at the invasion front of colorectal carcinomas and are both correlated with tumor prognosis. Clin Cancer Res. Apr 15;10(8):2790-6.
147. Huang WB, Shi LH, Zhu XQ, Xu GX, Qi Q (2002). Expression of mucin MUC1 and MUC2 in colorectal carcinoma and their clinical significance. Ai Zheng. Nov;21(11): 1231-4.
148. Jang KT, Chae SW, Sohn JH, Park HR, Shin HS(2002). Expression of MUC1 with p53 or MUC2 correlates with lymph node metastasis in colorectal carcinomas. J Korean Med Sci. Feb;17(1):29-33.
149. Debunne H, Ceelen W(2013). Mucinous differentiation in colorectal cancer: molecular, histological and clinical aspects. Acta Chir Belg. Nov-Dec;113(6):385-90.
150. Elzagheid A, Emaetig F, Buhmeida A, Laato M, El-Faitori O, Syrjanen K, Collan Y, Pyrhonen S(2013). Loss of MUC2 expression predicts disease recurrence and poor outcome in colorectal carcinoma. Tumour Biol. Apr;34(2):621-8.
151. Shin IY, Sung NY, Lee YS, Kwon TS, Si Y, Oh ST, Lee IK(2014). The expression of multiple proteins as prognostic factors in colorectal cancer: cathepsin D, p53, COX-2, epidermal growth factor receptor, C-erbB-2, and Ki-67. Gut Liver. Jan;8(1):13-23
152. Terada T(2013). An immunohistochemical study of primary signet-ring cell carcinoma of the stomach and colorectum: III. Expressions of EMA, CEA, CA19-9, CDX-2, p53, Ki-67 antigen, TTF-1, vimentin, and p63 in normal mucosa and in 42 cases. Int J Clin Exp Pathol.; 6(4): 630-8. Epub, Mar 15.
153. Ahmed NY, Ismail AT, Kareem TS(2012). A clinicopathologic study of Ki-67 proliferation index in colorectal carcinoma. Saudi Med J. Aug;33(8):841-5.
154. Huh JW, Lee JH, Kim HR(2010). Expression of p16, p53, and Ki-67 in colorectal adenocarcinoma: a study of 356 surgically resected cases. Hepa togas troenterology. J ul-Aug ;57(101):734-40.
155. He Z, Shi C, Wen H, Li F, Wang B, Wang J(2010). The potential of carcinoembryonic antigen, p53, Ki-67 and glutathion Stransferase-n as clinico-histopathological markers for colorectal cancer. J Biomed Res. Jan;24(1):51-7.
156. Matlashewski G, Lamb P, Pim D, Peacock J, Crawford L, Benchimol S(1984). Isolation and characterization of a human p53 cDNA clone: expression of the human p53 gene. EMBO J. ;3(13):3257-62.
157. Isobe M, Emanuel BS, Givol D, Oren M, Croce CM(1986). Localization of gene for human p53 tumour antigen to band 17p13. Nature.320(6057):84-5.
158. Kern SE, Kinzler KW, Bruskin A, Jarosz D, Friedman P, Prives C, Vogelstein B(1991). Identification of p53 as a sequence-specific DNA- binding protein. Science ;252(5013): 1708-11.
159. McBride OW, Merry D, Givol D(1986). The gene for human p53 cellular tumor antigen is located on chromosome 17 short arm (17p13). Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 83(1): 130-134.
160. Lazaris AC, Theodoropoulos GE, Anastassopoulos P, Nakopoulou L, Panoussopoulos D, Papadimitriou K(1995). Prognostic significance of p53 and c-erbB-2 immunohistochemical evaluation in colorectal adenocarcinoma. HistolHistopathol. Jul;10(3):661-8.
161. Saleh HA, Aburashed A, Bober P, Tabaczka P(1998). P53 protein immunohistochemical expression in colonic adenomas with and without associated carcinoma. Am J Gastroenterol. Jun;93(6):980-4.
162. Curtin K, Slattery ML, Holubkov R, Edwards S, Holden JA, Samowitz
WS(2004).p53 alterations in colon tumors: a comparison of
SSCP/sequencing and immunohistochemistry. Appl Immunohistochem MolMorphol. Dec;12(4):380-6.
163. Theodoropoulos GE, Karafoka E, Papailiou JG, Stamopoulos P, Zambirinis CP, Bramis K, Panoussopoulos SG, Leandros E, Bramis J(2009). P53 and EGFR expression in colorectal cancer: a reappraisal of ‘old’ tissue markers in patients with long follow-up. Anticancer Res. Feb;29(2):785-91
164. Georgescu CV, Saftoiu A, Georgescu CC, Ciurea R, Ciurea T(2007). Correlations of proliferation markers, p53 expression and histological findings in colorectal carcinoma. JGastrointestin Liver DisJun;16(2):133-9.
165. Chu P.G., Weiss L.M(2004). Immunohistochemical characterization of signet-ring cell carcinomas of the stomach, breast, and colon. Am J Clin Pathol, 121:884-892. (135).
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Dịch tễ học ung thư ĐTT 3
1.2. Chẩn đoán giai đoạn UTĐTT 4
1.3. Giải phẫu bệnh ung thư đại trực tràng 7
1.3.1 Đại the ung thư đại trực tràng 7
1.3.2 Phân loại mô bệnh học UTBMĐTT 9
1.4. Đặc điểm mô bệnh học UTBMTĐTT 10
1.4.1 Ung thư biểu mô tuyến typ thông thường 10
1.4.2. xếp độ u 11
1.4.3 Các thứ typ của ung thư biểu mô 13
1.5. Hóa mô miễn dịch và ứng dụng HMMD trong UTBMĐTT 21
1.5.1. Nguyên lý của phương pháp HMMD 21
1.5.2 Ứng dụng kỹ thuật HMMD trong chẩn đoán UTBMTĐTT 29
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39
2.1. Đối tượng nghiên cứu 39
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 39
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 39
2.2. Cỡ mẫu và phương pháp chon mẫu 40
2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 40
2.3.1 Địa điểm 40
2.3.2. Thời gian nghiên cứu 40
2.4. Phương pháp nghiên cứu 40
2.4.1 Nghiên cứu mô học 40
2.4.2 Nghiên cứu hóa mô miễn dịch 45
2.5. Các chỉ tiêu nghiên cứu 50
2.5.1. Đặc điểm tuổi và giới 50
2.5.2. Các đặc điểm của khối u 50
2.5.3. Giai đoạn bệnh 50
2.5.4. Phân loại di căn hạch 51
2.5.5. Các chỉ tiêu mô học 51
2.5.6. Các chỉ tiêu hóa mô miễn dịch 51
2.6 Xử lý số liệu 52
2.7 Khía cạnh y đức trong nghiên cứu 52
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 53
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 53
3.1.1. Đặc điểm phân bố bệnh nhân theo tuổi 53
3.1.2. Đặc điểm phân bố theo giới 54
3.1.3 Một số đặc điểm về lâm sàng 54
3.2 Mô bệnh học ung thư biểu mô đại trực tràng 56
3.3. Kết quả bộc lộ dấu ấn HMMD UTBMĐTT 61
3.4. Đánh giá liên quan của một số dấu ấn HMMD với đặc điểm mô bệnh
học trong ung thư ĐTT 63
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 92
4.1. Đặc điểm tuổi và giới 92
4.1.1. Tuổi 92
4.1.2. Giới 92
4.2. Mô bệnh học 93
4.2.1. Phân loại mô bệnh học 93
4.2.2 xếp độ u 99
4.2.3 Tổn thương xâm nhập thành ruột, mạch, hoại tử u đám lớn và xâm nhập lympho – tương bào 103
4.3. Hóa mô miễn dịch 104
4.3.1. Tỷ lệ bộc chung của các dấu ấn của toàn bộ bệnh nhân 104
4.3.2. Bộc lộ của các dấu ấn 104
KẾT LUẬN 126
KIẾN NGHỊ 127
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC