Diễn biến lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân ngộ ðộc cấp nặng trong quá trình lọc máu liên tục tại trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai

Ngộ độc là một bệnh lý thường gặp trong cấp cứu. Khoảng 5% số bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu là do ngộ độc cấp. Năm 2007, tại Mỹ có 2,5 triệu ca ngộ độc [5]. Ở Việt Nam, năm 2004, Trung tâm Chống đñộc Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận tới 1816 trường hợp ngộ ñộc cấp, trong ñó tử vong 0,49% [1]. Theo ñà phát triển của xã hội, những năm gần ñây ước tính số ca mắc và tỷ vong do ngộ ñộc cấp ngày càng nhiều. Do vậy, ñòi hỏi phải có hướng giải quyết nhanh chóng nhằm giảm tỷ lệ mắc và tử vong. Tuy nhiên, vấn ñề khó khăn ở chỗ các biện pháp ñiều trị ngộ ñộc cấp có nhiều hạn chế ñặc biệt trong ñiều kiện của một nước ñang phát triển như Việt Nam, do thuốc kháng ñộc ñặc hiệu không những hiếm, mà còn rất ñắt tiền, các biện pháp ñiều trị mới ñòi hỏi kinh phí lớn và nguồn nhân lực chuyên môn cao. Thực tế, ñiều trị ngộ ñộc cấp nặng ñã gặp rất nhiều trở ngại. Với trách nhiệm tiên phong về chống ñộc, ứng dụng thành tựu y học, Trung tâm Chống ñộc Bệnh viện Bạch Mai ñã triển khai nhiều kỹ thuật lọc máu với màng lọc tính năng cao vào ñiều trị bệnh nhân ngộ ñộc cấp.
Hai trong số ñó là lọc máu tĩnh mạch-tĩnh mạch liên  tục  (Continuous  veno-venous hemofiltration – CVVH) và thay huyết tương (Plasma Exchange – PEX). Lọc máu liên tục là biện pháp lọc có nhiều lợi ñiểm, tuy vậy với các nhà lâm sàng, giá trị của CVVH ở mức ñộ nào, ñặc biệt là vai trò của nó trong ñiều trị bệnh nhân ngộ ñộc cấp nặng ra sao vẫn là câu hỏi chưa có lời giải ñáp. Vì tính chất cấp bách ñó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm mục tiêu:
1.    ðánh giá tiến triển lâm sàng của  bệnh nhân ngộ ñộc cấp trong lọc máu liên tục.
2.    ðánh giá tiến triển cận lâm sàng  của bệnh nhân ngộ ñộc cấp trong lọc máu liên tục.
II.    ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1.    ðối tượng nghiên cứu
–    Là bệnh nhân ñược chẩn ñoán ngộ  ñộc cấp mức ñộ nặng (PSS 3 ñiểm) vào ñiều trị tại Trung tâm Chống ñộc, Bệnh viện  Bạch Mai, ñược tiến hành lọc máu liên  tục  và ñồng ý tham gia nghiên cứu.
–    Loại trừ những bệnh nhân bị bệnh  mạn tính suy gan suy thận từ trước, các bệnh nhân bị ngừng tuần hoàn trước khi vào viện.
2.    Phương pháp nghiên cứu
–    Tiến cứu can thiệp, so sánh các thời ñiểm. Tất cả bệnh nhân ñều ñược hỏi kỹ  tiền sử, thăm khám và theo dõi chặt chẽ trong quá trình ñiều trị. Bệnh nhân ñược theo dõi các thông số lâm sàng và cận lâm sàng qua mỗi 6h: T0 là thời ñiểm bắt ñầu lọc máu, T6 sau ñó sáu giờ, T12 sau 12 giờ và tiếp tục  như vậy cho ñến T30 là sau 30 giờ lọc máu liên tục.
–    Thông tin thu nhận ñược ghi trong  mẫu bệnh án thống nhất. Nhập, xử lý số liệu bằng chương trình SPSS version 18.0 và các thuật toán thống kê y học.
Lọc máu liên tục là một phương pháp mới có triển vọng ñể ñiều trị bệnh nhân ngộ ñộc cấp mức ñộ nặng. Mnc tiêu: (1) ðánh giá tiến triển lâm sàng của bệnh nhân ngộ ñộc cấp trong lọc máu liên tục và (2) ðánh giá tiến triển cận lâm sàng của bệnh nhân ngộ ñộc cấp trong lọc máu liên tục. ðoi tu¤ng và phuơng pháp: 21 bệnh nhân ngộ ñộc cấp, ñiều trị tại Trung tâm Chống ðộc – Bệnh viện Bạch Mai, ñược tiến hành 28 lần lọc máu liên tục. Ket quá: 57,1% nguyên nhân ngộ ñộc do tự tử, trong ñó khỏi bệnh 14 (67,3%), tử vong 7 (33,3%), thời gian từ khi nhiễm ñộc tới khi ñược lọc máu 72 giờ, thời gian trung bình của quả lọc 27,1 giờ, sau lọc 12 giờ ý thức cải thiện rõ rệt, không có rối loạn huyết ñộng trong quá trình lọc, nồng ñộ gardenal trong máu giảm nhanh trong 12 giờ ñầu, creatinin máu giảm dần trong quá trình lọc. Ket lu¾n: Lọc máu liên tục cải thiện nhanh ý thức của bệnh nhân, giúp thải trừ ñộc chất, giảm thời gian thở máy, hỗ trợ tốt chức năng thận và không làm rối loạn huyết ñộng.