Diễn biến lâm sàng và cận lâm sàng của bênh nhân ngộ độc cấp trong quá trình thay huyết tương tại Trung tâm Chông độc Bênh viên Bạch Ma

Thay huyết tương là một phương pháp mới cố triển vọng giúp loại bỏ phần lớn độc chất cố mặt trong huyết tương, đồng thời cố tác dụng hỗ trợ gan thông qua việc điều chỉnh rối loạn đông máu và cân bằng nội môi. Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả của biện pháp thay huyết tương (Plasma Exchange – PEX) trên bệnh nhân suy gan cấp do ngộ độc nặng. Đối tượng và phương pháp: 12 bệnh nhân suy gan cấp do ngộ độc được điều trị tại Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai với 31 lần thay huyết tương. Kết quả: tỷ lệ nam/nữ = 1,4, tuổi trung bình 33,9 ± 14,3; thời gian từ lúc nhiễm độc tới khi được thay huyết tương 132,4 ± 67,9; sau thay huyết tương lượng bilirubin và men gan giảm rõ rệt, không cố rối loạn điện giải, biến chứng thường gặp nhất là mẩn ngứa (38,7%), và hạ canxi huyết (12,9%); số ngày điều trị trung bình 15,3 ± 12,8; khỏi 4 (33,3%), tử vong 8 (66,7%). Kết luận: Thay huyết tương là biện pháp tốt giúp loại bỏ bilirubin và các độc chất khác cố mặt trong huyết tương, đồng thời hỗ trợ gan ở bệnh nhân suy gan cấp do ngộ độc nặng.
Từ khóa: Thay huyết tương, PEX, suy gan cấp
I.    ĐẶT VẤN ĐÒ
Tổn thương gan do ngộ độc cấp là một bênh lý thường gặp trong điều trị bênh nhân ngộ độc. Gan là cơ quan đầu tiên tiếp nhận và xử lý chất độc từ đường tiêu hóa bằng hê men vô cùng phong phú. Nhưng cũng chính vì vai trò đó mà gan thường bị tổn thương trong ngộ độc và rất nhiều trường hợp tổn thương khá nặng. Hiên nay, điều trị suy gan cấp do ngộ độc còn gặp rất nhiều khó khăn. Tổn thương gan thường không hổi phục và bởi vì ở Việt nam còn chưa có điều kiên ghép gan nên tỉ lê tử vong của bênh này rất cao. Trong những năm gần đây, ứng dụng những thành tựu của y học, Trung tâm Chông độc bênh viên Bạch Mai đã triển khai kỹ thuật lọc máu với màng lọc tính năng cao vào điều trị bênh nhân ngộ độc cấp. Trong điều trị ngộ độc cấp viêc loại bỏ độc chất là một trong những biên pháp được ưu tiên hàng đầu. Đặc biêt ở những bênh nhân nặng, loại bỏ độc chất còn có ý nghĩa sông còn đối với bênh nhân. Thay huyết tương (PEX) là biên pháp dùng màng lọc có lỗ lọc lớn cho phép các chất có phân tử lượng lớn đi qua, kể cả các chất có gắn với protein. Lợi dụng đặc điểm này, PEX là công cụ quan trọng trong điều trị ngộ độc cấp nhằm loại bỏ phần lớn độc chất có mặt trong huyết tương của bênh nhân. Không những thế nó còn có tác dụng hỗ trợ gan, điều chỉnh các rối loạn đông máu thông qua viêc điều hòa cân bằng nội môi, một chức năng rất quan trọng của gan mà nếu gan bị suy thì sẽ không đảm trách được. Viêc này có ý nghĩa vô cùng quan trọng vì trong ngộ độc cấp, gan thường là nơi thu nhận chất độc và rất dễ bị tổn thương. Vấn đề đặt ra là PEX có hiêu quả thế nào trong điều trị ngộ độc cấp nặng? Biên pháp này có gây ra tai biến và biến chứng gì không? ứng dụng cụ thể của biên pháp này trên lâm sàng là gì? Từ những yêu cầu cấp thiết trên chúng tôi đưa ra nghiên cứu “Diễn biến lâm sàng và cận lâm sàng của bênh nhân ngộ độc cấp trong quá trình thay huyết tương tại Trung tâm Chông độc Bênh viên Bạch Mai” để xác định hiêu quả tác động của PEX trên thực tế điều trị bênh nhân ngộ độc cấp với mục tiêu cụ thể như sau:
Đánh giá hiệu quả của biện pháp thay huyết tương (PEX) trên bệnh nhân suy gan cấp do ngô độc nặng