Điều kiện lao động, đặc điểm bệnh tật, chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp

Điều kiện lao động, đặc điểm bệnh tật, chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp

 Điều kiện lao động, đặc điểm bệnh tật, chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp

Việt Nam có bờ biển dài 3.260km, vùng biển đặc quyền kinh tế rộng khoảng 1 triệu km2 và trên 3.000 đảo lớn nhỏ, là điều kiện tự nhiên thuận lợi, là ngư trường lớn của ngư dân trong hoạt động khai thác nguồn lợi thủy sản, là tiềm năng lớn trong phát triển thủy sản, phát triển kinh tế biển. Đánh bắt hải sản xa bờ là ngành nghề truyền thống gắn bó với cộng đồng dân cư vùng ven biển, hải đảo. Quan điểm của Đảng, Nhà nước phát triển nước ta mạnh, giàu lên từ biển và góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo, an ninh quốc gia [1], [14], [15], [16], [64],  [66]. 

Sức khỏe ngư dân bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trên biển như vi khí hậu khắc nghiệt, sóng, gió, bão biển thất thường, rung lắc, tiếng ồn lớn, không gian lao động, sinh hoạt chật hẹp, điều kiện sinh hoạt, dinh dưỡng an toàn thực phẩm, nước sạch trên biển dài ngày khó khăn, [27], [37], [49], [77], [102], [111]. 
Đánh bắt hải sản xa bờ là ngành nghề độc hại, nguy hiểm, bệnh, tai nạn thương tích hay xảy ra [37], [41], [89],[99], [111]. Sức khoẻ của của ngư dân giảm sút nhanh sau những chuyến đi biển dài ngày và thư¬¬ờng mắc các bệnh đường ruột, răng miệng, bệnh tim mạch, chứng đau đầu, sạm da, mất ngủ, đau cột sống, giảm sức nghe có tính chất nghề nghiệp, lở loét chân tay [10], [37], [71], [88].
Thực trạng công tác CSSK, các biện pháp cải thiện sức khỏe ngư dân nước ta còn gặp nhiều khó khăn bất cập. Hệ thống y tế, hệ thống chăm sóc sức khỏe ngư dân cả ven bờ và trên biển còn mỏng, chất lượng còn chưa tương xứng với nhu cầu. Công tác vận chuyển, tổ chức cấp cứu trên biển còn hạn chế, khả năng y tế trên các tàu, cụm tàu còn yếu. Trong hoàn cảnh khi xảy ra bão, lốc nhu cầu chăm sóc y tế tăng nhanh trong khi  điều kiện địa hình chia cắt, cô lập khó nhận được sự hỗ trợ từ bên ngoài sẽ làm trầm trọng hơn các vấn đề vốn đang còn tồn tại [8], [13], [34], [56], [61]. 
Xây dựng và áp dụng có hiệu quả các giải pháp bảo đảm sức khỏe ngư dân là một nhu cầu tất yếu, khách quan không những nâng cao chất lượng cuộc sống, mà còn giúp ngư dân an tâm bám biển, phát triển nghề nghiệp góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ chủ quyền biển đảo an ninh của tổ quốc [19], [51], [53], [63].  
Quảng Ninh là tỉnh trọng điểm biển đảo, với bờ biển dài và nhiều hòn đảo, trong đó Huyện đảo Vân Đồn là nơi có cảng biển và tập trung chủ yếu ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ của tỉnh, tuy nhiên đến nay chưa có nghiên cứu cụ thể chi tiết nào về điều kiện lao động, đặc điểm bệnh tật, cũng như giải pháp can thiệp đảm bảo sức khỏe cho ngư dân trong quá trình khai thác hải sản xa bờ. 
Xuất phát từ các lý do nêu trên, chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Điều kiện lao động, đặc điểm bệnh tật, chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp” với  các mục tiêu nghiên cứu sau: 
 1. Mô tả thực trạng điều kiện lao động, đặc điểm sức khỏe, bệnh tật, chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh năm 2013.
2. Đánh giá hiệu quả một số giải pháp can thiệp nhằm cải thiện điều kiện chăm sóc bảo vệ sức khỏe của ngư dân đánh bắt xa bờ thuộc nghiệp đoàn nghề cá Cái Rồng, huyện đảo Vân Đồn,  tỉnh Quảng Ninh năm 2014.
MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục bảng
Danh mục biểu đồ
Danh mục sơ đồ
Danh mục hình
ĐẶT VẤN ĐỀ1
Chương 1: TỔNG QUAN3
1.1.MỘT SỐ THÔNG TIN CHUNG VỀ ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ CỦA CỘNG ĐỒNG NGƯ DÂN VEN BIỂN, HẢI ĐẢO3
1.1.1. Hiện trạng nghề đánh bắt hải sản ở nước ta3
1.1.2. Đặc điểm họ nghề đánh bắt hải sản ở nước ta6
1.1.3. Đặc điểm cấu tạo tàu đánh bắt hải sản xa bờ9
1.1.4. Tổ chức lao động của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ10
1.2. ĐIỀU KIỆN LAO ĐỘNG CỦA NGƯ DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ11
1.2.1. Đặc điểm khí hậu, thời tiết, thủy văn trên biển11
1.2.2. Ảnh hưởng môi trường lao động trên tàu biển14
1.3. THỰC TRẠNG SỨC KHỎE BỆNH TẬT CỦA NGƯ DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ QUA CÁC NGHIÊN CỨU22
1.3.1. Nghiên cứu sức khỏe ngư dân trên thế giới22
1.3.2. Nghiên cứu về sức khỏe ngư dân tại Việt Nam27
1.4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM SỨC KHỎE NGƯ DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ31
1.4.1. Giải pháp chính sách31
1.4.2. Giải pháp tổ chức mạng lưới y tế chăm sóc sức khỏe ngư dân 
đánh bắt hải sản xa bờ33
1.4.3. Giải pháp nâng cao sức khỏe ngư dân dựa vào cộng đồng35
1.4.4. Giải pháp giáo dục truyền thông sức khỏe, xây dựng mạng
lưới truyền thông hướng về cộng đồng35
1.4.5. Giải pháp cải thiện môi trường điều kiện lao động,  bảo đảm 
an toàn – phòng chống tai nạn thương tích36
1.4.6. Giải pháp nâng cao năng lực trong cấp cứu, xử trí các tình 
huống y tế biển…37
1.4.7. Giải pháp bảo đảm dinh dưỡng, an toàn thực phẩm cho ngư dân38
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU39
2.1. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU39
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu39
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu:39
2.1.3 Thời gian nghiên cứu40
   2.2. PHƯƠNG PHÁP  NGHIÊN CỨU40
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu:40
2.2.2. Cỡ mẫu và chọn mẫu:43
   2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU, KỸ THUẬT THU THẬP SỐ LIỆU46
 2.3.1. Nội dung nghiên cứu46
 2.3.2. Biến số/ chỉ số nghiên cứu49
2.3.3. Phương pháp, công cụ và kỹ thuật thu thập số liệu55
2.3.4. Xử lý số liệu62
2.3.5. Các biện pháp khống chế sai số63
    2.4. ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU64
    2.5. TỔ CHỨC NGUỒN LỰC NGHIÊN CỨU64
    2.6. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI65
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU67
3.1. ĐIỀU KIỆN LAO ĐỘNG, ĐẶC ĐIỂM BỆNH TẬT VÀ CHĂM 
SÓC SỨC KHỎE CỦA NGƯ DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ 
HUYỆN VÂN ĐỒN67
3.1.1. Điều kiện lao động của ngư dân đánh bắt xa bờ tại Vân Đồn67
3.1.2. Đặc điểm bệnh, tai nạn thương tích của ngư dân đánh bắt hải 
sản xa bờ tại Vân Đồn ……………………………………… ………………72
3.1.3. Đặc điểm chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa
 bờ tại Vân Đồn77
3.2. KẾT QUẢ XÂY DỰNG, ÁP DỤNG CÁC GIẢI PHÁP CAN 
THIỆP CẢI THIỆN ĐIỀU KIỆN CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHO NGƯ
DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ TẠI NGHIỆP ĐOÀN NGHỀ CÁ 
CÁI RỒNG HUYỆN VÂN ĐỒN84
3.2.1. Đề xuất các giải pháp can thiệp cải thiện sức khỏe ngư dân84
3.2.2. Đánh giá hiệu quả các giải pháp can thiệp nhằm cải thiện 
điều kiện chăm sóc sức khỏe ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ Vân Đồn 92
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN111
4.1. ĐIỀU KIỆN LAO ĐỘNG, ĐẶC ĐIỂM BỆNH TẬT VÀ CHĂM 
SÓC SỨC KHỎE CỦA NGƯ DÂN ĐÁNH BẮT HẢI SẢN XA BỜ111
4.1.1. Điều kiện lao động trên tàu đánh bắt hải sản xa bờ111
4.1.2.  Đặc điểm bệnh tật của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ 117
4.1.3. Đặc điểm  chăm sóc sức khỏe của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ131
4.2. HIỆU QUẢ CÁC GIẢI PHÁP CAN THIỆP ĐÃ TRIỂN KHAI111
4.2.1. Mô hình Ban quản lý sức khỏe ngư dân Thị trấn Cái Rồng111
4.2.2. Hiệu quả của giải pháp truyền thông, tập huấn nâng cao khả
năng thực hành  y tế tại chỗ cho ngư dân111
4.2.3. Sự hài lòng của ngư dân về hiệu quả hoạt động CSSK111

KẾT LUẬN111
KHIẾN NGHỊ111
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ KẾT QUẢ 
NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
 
DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồTên Biểu đồTrang
1.1Số lượng và công suất tàu khai thác thủy sản của Việt Nam4
3.1Phân bố tuổi nghề của ngư dân trên tàu đánh bắt hải sản xa bờ71
3.2Phân bố trình độ học vấn của ngư dân 71
3.3Phân bố ngư dân theo loại nghề đánh bắt xa bờ 72
3.4Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về phòng bệnh, TNTT92
3.5 Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về xử lý bệnh, TNTT trên tàu 93
3.6Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về phát hiện một số bệnh, tình huống y tế thường gặp trên tàu 94
3.7Hiệu quả thay đổi thực hành của ngư dân về phòng bệnh, TNTT 97
3.8Hiệu quả thay đổi thực hành của ngư dân về xử lý bệnh, TNTT 98
3.9Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về lối sống lành mạnh phòng bệnh 101
3.10Hiệu quả thay đổi thực hành của ngư dân về Dinh dưỡng- ATTP102
3.11Hiệu quả thay đổi mức độ cung cấp thông tin thường xuyên chung tới ngư dân về DD- ATTP106
3.12Hiệu quả thay đổi mức độ cung cấp thông tin thường xuyên chung tới ngư dân về nếp sống lành mạnh107
3.13Hiệu quả thay đổi mức độ cung cấp thông tin tới ngư dân về nếp sống lành mạnh theo nguồn thông tin cung cấp108
3.14Hiệu quả thay đổi mức độ cung cấp thông tin tới ngư dân về các biện pháp bảo vệ sức khỏe theo nguồn thông tin cung cấp 109
3.15Hiệu quả thay đổi mức độ hài lòng của ngư dân về các hoạt động CSSK110
DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồTên sơ đồTrang
1.1Chu trình lao động của ngư dân đánh bắt xa bờ 3
2.1Sơ đồ khung lý thuyết các yếu tố tác động đến sức khỏe ngư dân41
3.1Sơ đồ mô hình hoạt động của ban quản lý sức khỏe ngư dân85



 
DANH MỤC HÌNH

HìnhTên hìnhTrang
1.1Bản đồ vùng biển, thềm lục địa Việt Nam12
2.1Ngư trường Huyện Vân Đồn – Khu vực đánh bắt hải sản39
2.2Mô hình nghiên cứu can thiệp42
2.3Sơ đồ quá trình can thiệp và kết quả kì vọng42
2.4Sơ đồ thiết kế nghiên cứu43


 
DANH MỤC BẢNG

BảngTên bảngTrang
1.1Cơ cấu tàu thuyền khai thác thủy sản theo vùng biển năm 20105
1.2Tình hình họ nghề khai thác hải sản giai đoạn 2001-2010 6
3.1Đặc điểm vi khí hậu tại các tàu đánh bắt hải sản xa bờ 67
3.2Kết quả đo tiếng ồn tại các vị trí làm việc khi tàu đỗ nghỉ 68
3.3Kết quả đo tiếng ồn  trên tàu khi tàu hành trình 68
3.4Kết quả đo vận tốc rung tại các vị trí trên tàu tại cảng 68
3.5Kết quả đo độ rung đứng trên các tàu khi hành trình 69
3.6Độ chiếu sáng (lux) tại các tàu đánh bắt hải sản xa bờ 69
3.7Kết quả đo hơi khí độc tại vị trí làm việc trên tàu 70
3.8Đặc điểm nhân lực và công suất tàu đánh bắt xa bờ70
3.9Thời gian lao động chính trên tàu 72
3.10Chiều cao, cân năng, BMI của ngư dân đánh bắt xa bờ 73
3.11Biến đổi thính lực tạm thời của ngư dân sau hành trình đi biển 73
3.12Biến đổi cân nặng  của ngư dân sau hành trình đi biển 74
3.13Biến đổi thị lực tạm thời của ngư dân sau hành trình đi biển 74
3.14Biến đổi stress ở thời điểm hiện tại của ngư dân sau hành trình đi biển74
3.15Đặc điểm bệnh của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ 75
3.16Các triệu chứng cơ năng của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ75
3.17Vị trí và tình trạng tai nạn thương tích của ngư dân 76
3.18Nguyên nhân gây tai nạn thương tích của ngư dân 77
3.19Tai nạn thương tích của ngư dân theo loại công việc 77
3.20Vị trí xảy ra tai nạn thương tích của ngư dân78
3.21Phân bố tai nạn, thương tích theo tuổi nghề 78
Bảng
Tên bảngTrang
3.22Bảo hộ lao động của ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ78
3.23Kiến thức của ngư dân về an toàn vệ sinh lao động79
3.24Thuốc, trang bị y tế do chủ tàu trang bị trên tàu 79
3.25Thuốc, trang bị y tế cá nhân ngư dân mang theo trên tàu 80
3.26Cách xử lý bệnh của ngư dân trong khi đánh bắt xa bờ 80
3.27Cách xử lý tai nạn, thương tích của ngư dân trong khi đánh bắt xa bờ 81
3.28Ý kiến của ngư dân để xử lý bệnh trên tàu tốt hơn 81
3.29Thói quen của ngư dân ảnh hưởng tới sức khoẻ 82
3.30Điều kiện liên lạc, giải trí, vệ sinh của ngư dân trên tàu 82
3.31Chất lượng nước sinh hoạt trên tàu 83
3.32Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về cơ sở để xử lý bệnh, tai nạn thương tích trên tàu 92
3.33Hiệu quả thay đổi thái độ của ngư dân về phòng bệnh trên tàu94
3.34Hiệu quả thay đổi thái độ của ngư dân về phòng tai nạn lao động trên tàu 95
3.35Hiệu quả thay đổi thái độ của ngư dân về nâng cao năng lực xử lý bệnh, tai nạn thương tích trên tàu 96
3.36Hiệu quả thay đổi thực hành của ngư dân về phát hiện bệnh, tai nạn thương tích trên tàu 99
3.37Hiệu quả thay đổi kiến thức của ngư dân về dinh dưỡng- an toàn thực phẩm 100
3.38Hiệu quả thay đổi thái độ của ngư dân về dinh dưỡng- an toàn thực phẩm101
3.39Hiệu quả thay đổi thái độ của ngư dân về lối sống lành mạnh phòng bệnh 102
BảngTên bảngTrang
3.40Hiệu quả thay đổi thực hành của ngư dân về lối sống lành mạnh103
3.41Hiệu quả thay đổi chất lượng tủ thuốc, danh mục thuốc và trang bị y tế trên tàu 104
3.42Ý kiến đóng góp của ngư dân sau can thiệp về việc sử dụng thuốc, trang bị y tế trên tàu105
3.43Hiệu quả thay đổi mức độ cung cấp thông tin tới ngư dân về dinh dưỡng- an toàn thực phẩm theo nguồn thông tin cung cấp 106
3.44Hiệu quả thay đổi mức độ mong muốn tìm hiểu thêm thông tin liên quan về các biện pháp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe ngư dân 109
3.45Hiệu quả thay đổi mức độ lo lắng về sức khỏe khi ra khơi của ngư dân theo một số yếu tố liên quan trực tiếp 111
 

 

Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất

Leave a Comment