Điều trị bệnh nứt kẽ hậu môn

NỘI KHOA

– Điều chỉnh lưu thông ruột để không có những cơn đau quặn bụng mót rặn.

– Dùng các thuốc có tác dụng làm mềm phân

– Chống táo bón bằng thuốc và bằng chế độ ăn uống: ăn nhiều rau, nhiều trái cây, chuối và đu đủ rất có hiệu quả, uống thêm nhiều nước.

– Giảm đau bằng thuốc và ngâm hậu môn bằng nước ấm

– Dùng các thuốc mỡ giảm đau, chống phù nề

– Thuốc bôi có gốc nitrit có tác dụng với hiện tượng co thắt

– Thuốc dãn cơ

– Thuốc giúp lành sẹo.

TIÊM THUỐC VÀO DƯỚI THƯƠNG TỔN

Gây tê tại chỗ bằng tiêm Lidocaine ở phía sau thương tổn nứt kẽ, vào hệ thống cơ thắt rồi sau đó chích vài giọt chlohydrat quinine-urea 5% vào đáy thương tổn. Tiêm thuốc được coi như cắt cơ thắt bằng hóa chất. Tai biến của chích là áp xe dưới thương tổn hoặc nhiễm trùng hay hoại tử vô trùng. Có thể dùng hydrocortisone.

Trước mắt có kết quả tốt.

NONG HẬU MÔN

Thủ thuật nong hậu môn được thực hiện lần đầu bởi Recamier, năm 1838.

Mục đích của thủ thuật nong hậu môn là làm dãn cơ thắt hậu môn vì trong nứt hậu môn bao giờ cũng có tình trạng co thắt liên tục của cơ thắt hậu môn. Nong hậu môn được thực hiện bằng tay hay bằng dụng cụ.

Vùng hậu môn rất nhạy cảm nên trước khi tiến hành thủ thuật nong, bệnh nhân cần được chuẩn bị chu đáo. Cho thuốc tiền mê. Vô cảm bằng mê tĩnh mạch hay mê nội khí quản, thường dụng là gây tê ống cùng.

Nong hậu môn bằng tay

Đầu tiên dùng hai ngón trỏ banh rộng hậu môn sang hai phía, sau đó thêm hai ngón giữa và có thể thêm hai ngón nhẫn.

Nong hậu môn bằng dụng cụ

Nong bằng dụng cụ các loại banh thông thường. Tốt hơn là dùng banh Treslat. Banh treslat có nhiều nấc giữ và mở rộng hơn các banh hậu môn trực tràng khác, rất thích hợp cho điều trị thương tổn này.

Hậu môn được nong càng rộng càng tốt. Nong  theo chiều phải trái rồi chiều trước sau. Thời gian nong khoảng 5 phút.

Với thương tổn cấp tính, phương pháp nong rất hiệu quả. Nhược điểm của phương pháp nong là có thể gây nên hiện tượng đại tiện mất tự chủ vì nong mạnh và đột ngột không chỉ cắt cơ thắt trong mà còn có thể cắt cả một phần cơ thắt ngoài. Thật ra tai biến này ít xảy ra và nếu có xảy ra cũng chỉ tạm thời, sau một vài ngày sẽ tự nhiên hết.

Một số phẫu thuật viên cho rằng nong là phương pháp cắt cơ thắt một cách mù quáng, cho nên không chủ trương sử dụng và khuyên nên bỏ. Nhưng vì là một phương pháp rất đơn giản nên đối với các bệnh viện tuyến cơ sở, nó là phương pháp được ưu chuộng.

MỞ CƠ THẮT BẰNG HÓA CHẤT

Các loại hóa chất được dùng là:

• Glucagon: Neostigmine, Cisagmine, Phentilamine
• Alpha 1 Adrenergic: Indoramine, Alfuzosine
• Ức chế Calci: Nifedipine, Diltiazem, Nicardipine
• Dẫn xuất của Nitro
• Độc tố thần kinh Botulinum

PHẪU THUẬT

Có ba loại phẫu thuật

1. Cắt bỏ thương tổn
2. Thương tổn nứt ở hậu môn được cắt bỏ hết. Sau khi lấy bỏ thấy rõ các thớ của cơ thắt trong chạy theo vòng hậu môn. Cắt bằng dao mổ thường, bằng dao điện hay bằng dao Laser.
3. Cắt cơ thắt trong

Phẫu thuật này được thực hiện lần đầu tiên bởi Dupuytren năm 1883. Mục đích của phẫu thuật là làm giảm trương lực cơ thắt trong vì một trong những nguyên nhân sinh bệnh của nứt kẽ hậu môn là cơ thắt trong tăng trương lực và co cứng. Phẫu thuật được ưu chuộng và phổ biến. Cơ thắt được cắt ở hai vị trí:

Cắt cơ thắt trong ở phía sau, nơi 6h. Đường cắt ở ngay nơi thương tổn nứt hậu môn.

Cắt cơ thắt trong ở phía trên, nơi 3h hoặc 9h được Parks mô tả năm 1967.

• Phương pháp cắt hở: rạch ở vị trí 3h hay 9h, phẫu tích cơ thắt trong và cắt mở cơ này. Đường rạch da được khâu lại hay để hở không khâu.
• Phương pháp cắt kín: dùng dao mổ đầu nhọn, rạch một đường rất ngắn chỉ 1cm ở rãnh liên cơ, quay mũi dao về phía trong để cắt cơ thắt trong dưới niêm mạc. Không cần khâu lại vì đường rạch rất ngắn.

Kết quả của hai phương pháp cắt mở cơ thắt trong còn đang được thảo luận.

Nhược điểm của đường bên là không xử lý được thương tổn.

Cắt cơ thắt trong và tạo hình hậu môn

Cắt bỏ thương tổn nứt kèm với mở cơ thắt và tạo hình lại hậu môn được Eisenhammers chủ trương năm 1951 và được Parnaud hoàn chỉnh kỹ thuật năm 1968. Tạo hình hậu môn bằng cách phẫu tích để kéo niêm mạc từ trong lòng ống hậu môn xuống, khâu với cơ thắt đã được cắt mở.

CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ

Khó có sự thống nhất trong chỉ định điều trị. Mỗi phẫu thuật viêm quen và ưa thích một cách điều trị. Tuy nhiên có thể tóm tắt như sau:

– Bao giờ cũng phải điều chỉnh lưu thông ruột, chống táo bón bằng nhiều cách, dùng các thuốc giảm đau uống bôi tại chỗ.

– Với thương tổn mới có thể chích thuốc tại chỗ hoặc nong hậu môn. Nếu không có kết quả phải can thiệp phẫu thuật. Phẫu thuật là cắt mở cơ thắt trong đơn thuần hoặc cắt bỏ thương tổn nứt kèm với cắt mở cơ thắt trong.

– Với thương tổn lâu ngày, cắt bỏ thương tổn có kèm với tạo hình hậu môn.

– Với nứt hậu môn nhiễm trùng phải cắt bỏ, nên dùng dao điện hay dao Laser.

– Khi có trĩ kèm theo, cắt trĩ kèm với cắt cơ thắt hoặc cắt trĩ kèm với tạo hình hậu môn.

Bệnh viện Việt Đức-Hà Nội: trong 5 năm có 42 trường hợp. Nam 24% nữ 76%. Tuổi 20-40 chiếm 80%. Triệu chứng: đau 96%, rỉ máu ở hậu môn 86%, cơ thắt co cứng 100%. Thương tổn kèm theo: trĩ 21%, rò hậu môn 55%, cắt bỏ thương tổn bằng dao điện 24%, cắt cơ thắt vào tạo hình hậu môn 21%.

Xem thêm: Tại sao bị nứt kẽ hậu môn

Benh.vn