ĐIỀU TRỊ DÒ ĐỘNG TĨNH MẠCH MÀNG CỨNG VÙNG XOANG HANG BẰNG PHƯƠNG PHÁP XẠ PHẪU GAMMA KNIFE
ĐIỀU TRỊ DÒ ĐỘNG TĨNH MẠCH MÀNG CỨNG VÙNG XOANG HANG BẰNG PHƯƠNG PHÁP XẠ PHẪU GAMMA KNIFE
Nguyễn Thanh Bình , Nguyễn Phong*, Nguyễn Đình Tùng*, Nguyễn Tường Vũ*
TÓM TẮT
Mục tiêu: Mục đích của nghiên cứu này là đánh giá tính an toàn và hiệu quả của xạ phẫu Gamma knife (Gamma Knife Radiosurgery: GKRS) trong điều trị dò động tĩnh mạch màng cứng vùng xoang hang (Cavernous sinus dural arteriovenous malformation: CSDAVFs).
Phương pháp: Trong số 94 trường hợp dò động tĩnh mạch màng cứng vùng xoang hang được điều trị tại Đơn vị Gamma Knife bệnh viện Chợ Rẫy từ giữa năm 2009 đến tháng 10 năm 2012, 82 trường hợp điều trị được theo dõi trên 3 tháng và được đánh giá kết quả lâm sàng. Bệnh nhân được theo dõi bằng phần mềm Microsorf Office Access và xử lý số liệu bằng phần mềm R.
Kết quả: Phần lớn các bệnh nhân đều thuộc type Ila và Ila + b.Triệu chứng bệnh nhân lành bệnh trên lâm sàng được quan sát ở 1 bệnh nhân trước 6 tuần. Mức độ tắc nghẽn của các CSDAVFs là 75 bệnh nhân (91,5%) sau 1 lần điều trị. Có 7 bệnh nhân (8,5%) không hết dò, 2 bệnh nhân (2,4%) được điều trị xạ phẫu lần 2 và khỏi bệnh, 3 bệnh nhân có lỗ dò lớn phải can thiệp nội mạch, 2 (2,4%) hết triệu chứng lâm sàng nhưng chỉ có lỗ dò nhỏ trên mạch máu não xoá nền chưa đông ý điều trị. Thời gian tắc nghẽn trung bình là 11 ± 4 (8-22) tuần. Không có xuất huyết nhẹ hoặc xuất huyết gây tử vong sau điều trị. Không có dấu thần kinh khu trú và liệt thêm các dây thần kinh sọ sau GKRS.
Kết luận: GKRS là một phương pháp an toàn và hiệu quả để điều trị các dò màng cứng trong sọ với biến chứng rất thấp. Trong trường hợp bệnh nhân dò màng cứng có biểu hiện lâm sàng lành tính, Gamma Knife được xem là chọn lựa điều trị đầu tiên, trong trường hợp bệnh nhân biểu hiện kịch phát tăng áp ngược dòng tĩnh mạch dẫn lưu, cần phải kết hợp điều trị với phẫu thuật và can thiệp nội mạch.
MỞ ĐẦU
Dị dạng động tĩnh mạch màng cứng đươc mô tả đầu tiên bởi Sachs và Tonis(2’6’12’17’23), được định nghĩa là bất thường thông nối của động mạch và phần tĩnh mạch của hệ thống tĩnh mạch định vị trên bề mặt màng cứng(10,18). Động mạch nuôi gồm các nhánh động mạch màng não và dẫn lưu tĩnh mạch là xoang màng cứng hoặc của màng não hoặc tĩnh mạch dưới màng nhện. Theo định nghĩa dị dạng động tĩnh mạch màng cứng nằm bên trong màng cứng thường trên xoang hoặc xung quanh hệ thống xoang tĩnh mạch(19). Hiện nay, thuật ngữ “dị dạng” không còn được chấp nhận vì dể nhầm lẩn đây là một sang thương bẩm sinh, cho nên thống nhất gọi là dò động tĩnh mạch màng cứng.
Những nghiên cứu gần đây đã chứng minh GKRS là phương pháp an toàn và hiệu quả để điều trị các dò động tĩnh mạch màng cứng trong sọ ngay cả khi điều trị đơn độc hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác(1014,17,23). Mục đích của bài này là để đánh giá hiệu quả và an toàn xa hơn của GKRS của các dò động tĩnh mạch màng cứng trong sọ của 82 trường hợp điều trị bằng GKRS giữa năm 2009 đên tháng 10 năm 2012 tại Đơn vị Gamma Knife Bệnh viện Chợ rây. Chúng tôi phân tích mức độ lâm sàng và hình ảnh học tương quan với mức độ và thời gian tắc nghẽn sau điều trị.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất