ĐIỀU TRỊ PHÂU THUẬT GÃY TRẬT KHỚP HÁNG TRUNG TÂM
TÓM TẮT
Mục tiêu: Đánh giá kết quả phục hồi cơ năng trong điều trị phẫu thuật gãy trật khớp hảng trung tâm.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Đây là nghiên cứu tiến cứu. Từ tháng 6/2007-12/2009 có 31 trường hợp gãy trật khớp háng trung tâm được phẫu thuật kết hợp xương bên trong tại bệnh viện Chợ Rẫy. Việc chẩn đoán dựa vào Xquang khung chậu tư thế thẳng, chéo chậu, chéo bịt và chụp điện toán cắt lớp tái tạo. Chúng tôi sử dụng các đường mổ7 như đường chậu bẹn phía trước, đường Kocher-Langenbeck ở phía sau.
Kết quả: Kết quả cơ năng rất tốt 15, tốt 9, trung bình 5, xấu 2.
Kết luận: Gãy trật khớp háng trung tâm là loại gãy xương nặng thường có phôi hợp với các tổn thương cơ quan khác. Điều trị phẫu thuật là cần thiết. Với kết quả cơ năng đã đạt được 15 rất tốt, 9 tốt, 5 trung bình, 2 xấu cho thấy rằng việc điều trị phẫu thuật là hiệu quả. Mặc dù vậy nhưng cần theo dõi và đánh giá thêm với thời gian dài hơn.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Gãy khung chậu và ổ cố’i là loại chấn thương nặng. Cơ chế’ chấn thương đa số’ là do tai nạn lưu thông với tốc độ cao, bên cạnh di lệch xương gãy phức tạp, các tổn thương như phối hợp như chấn thương sọ não, chấn thương ngực bụng, đứt niệu đạo, rách trực tràng… gây ảnh hưởng xấu cho tiên lượng của bệnh nhân, thậm chí tử vong.
Trong các loại gãy ổ cốì kèm trật khớp háng, có một dạng đặc biệt là gãy trật khớp háng trung tâm. Đây là loại gãy vách trong hoặc gãy vòm chụi lực của ổ cốì có sự di lệch của chỏm xương đùi vào trung tâm của ổ cối Loại gãy này nếu không được phẫu thuật nắn chỉnh di lệch sẽ để lại di chứng nặng nề cho bệnh nhân làm hạn chế’ sự đi lại, giảm khả năng lao động của bệnh nhân và sẽ dẫn đến thoái hóa khớp háng.
Tại bệnh viện Chợ Rẫy, năm 1993, Ngô Bảo Khang và một số’ cộng sự thực hiện phẫu thuật kết xương bên trong các loại gãy ổ cối. Năm 1996, Nguyễn Vĩnh Thống và cộng sự điều trị phẫu thuật gãy ổ cối kèm với các loại trật khớp ra trước, ra sau hoặc gãy trật khớp háng trung tâm với nhiều phương tiện kết xương như nẹp ốc, ốc xốp, chi thép…đã mang lại những kết quả rất khả quan.
Qua một số’ trường hợp phẫu thuật điều trị gãy trật khớp háng trung tâm tại bệnh viện Chợ Rẫy đạt những kết quả lâm sàng nhất định và để tránh các di chứng nặng nề do loại gãy này gây ra cho bệnh nhân nếu không được mổ nắn chinh tốt các xương gãy chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với các mục tiêu sau: đánh giá kết quả về phương diện nắn chinh phục hồi giải phẫu, phục hồ’i cơ năng, các biến chứng, sự chọn lựa đường mổ thích hợp.
ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các trường hợp gãy trật khớp háng trung tâm ở người trưởng thành do chấn thương được điều trị tại khoa Chấn thương chinh hình bệnh viện Chợ Rẫy, có hay không có phối hợp với các thương tổn khác như chấn thương sọ não, chấn thương ngực bụng, tiết niệu sinh dục.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tiến cứu mô tả. Có 31 trường hợp từ năm 6/ 2007 – 12/2009
Chẩn đoán: Chẩn đoán lâm sàng dựa vào chỗ mất lồ’i của mấu chuyển lớn, ngắn chân (thường không nhiều khoảng 0,5-2 cm), không dạng khóp háng nhiều được (do mấu chuyển lớn tỳ sát vào cánh chậu và bờ trên ổ cối). Thăm khám trực tràng sờ thấy được chồi xương gãy.
Chẩn đoán chính xác tổn thương giải phẫu là cần thiết để xây dựng kế’ hoạch điều trị do đó cần phải đánh giá bằng hình ảnh một cách đầy đủ dựa vào Xquang khung chậu tư thế’ thẳng, chéo chậu, chéo bịt, phim CT scanner multislide để đánh giá các tổn thương xương ổ cối.
Phân loại: Thực hiện phân loại gãy trật khớp háng trung tâm theo tác giả Carsenale dựa vào chẩn đoán hình ảnh. Carnesale và cộng sự đã cải tiến và đơn giản hơn phân loại của Rowe và Lowell. Ông và cộng sự chia gãy trật khớp háng trung tâm thành 3 lọai:
Loại 1: Gãy trật khớp háng trung tâm không ảnh hưởng đến vòm chịu lực của ổ cối.
Loại 2: Gãy trật khớp háng trung tâm có ảnh hưởng đến vòm chịu lực cùa ổ cối
Loại 3: Gãy vỡ ổ cố’i thường kèm với bán trật khớp háng ra sau.
Chọn đường mổ thích hợp: Dựa vào hình ảnh của Xquang khung chậu tư thế thẳng, chéo chậu, chéo bịt và nhất là CT scanner multislide giúp cho chúng tôi phác họa đường gãy trên mô hình xương và dự kiến chọn đường mổ thích hợp. Thường chúng tôi sử dụng đưởng mổ chậu bẹn ở phía trước, đường mổ phía sau Kocher-Langenbeck
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất