ĐỘT BIẾN GEN H-RAS TRONG UNG THƯ HỐC MIỆNG
ĐỘT BIẾN GEN H-RAS TRONG UNG THƯ HỐC MIỆNG
Nguyễn Thị Hồng
TÓM TẮT
Mục tiêu: Phân tích sự liên quan giữa đột biến gen H-ras với đột biến gen p53, biểu hiện các protein p53, MDM2 và Ki-67 trong ung thư hốc miệng.
Phương pháp: Thực hiện nghiên cứu cắt ngang trong 18 ca ung thư tế bào gai ở hốc miệng bằng cách tiến hành giải trình tự chuỗi DNA tại các exon 1 và 2 của gen H-ras và nhuộm hóa miễn dịch khảo sát biểu hiện protein p53, MDM2 và Ki-67.
Kết quả: Phát hiện 3 ca có đột biến H-ras, chiếm tỉ lệ 16,7%, gồm có 1 đột biến thêm 3 nucleotid (GGC) giữa codon 10 và codon 11 tạo ra thêm glycin (10Gly11) trong khung, 1 đột biến điểm tại codon 12 (GGC>AGC) và 1 đột biến điểm tại codon 13 (GGT>CGT) làm thay đôi axít amin. Ngoài ra, có 5 đột biến im lặng (27,8%) biểu hiện đa hình nucleotid đơn C81T. Đối chiếu với 8 ca trước đây đã phát hiện có đột biến gen p53 cho thấy 4 ca (22,2%) cùng có đột biến trên cả hai gen p53 và H-ras, tuy nhiên chỉ có đột biến p53 sai nghĩa hay ghép nối sai còn đột biến H-ras im lặng. Đột biến H-ras liên quan với thói quen nhai trầu và biểu hiện quá mức protein MDM2 (P < 0,05), nhưng không liên quan với biểu hiện protein p53 và Ki-67 (P > 0,05).
Kết luận: Đột biến H-ras có thểphối hợp với biến đôi protein MDM2 tham gia vào quá trình sinh ung thư hốc miệng ở người Việt Nam có thói quen nhai trầu-xỉa thuốc. Đột biến H-ras và đột biến p53 độc lập và loại trừ lẫn nhau.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Đột biến gen đè nén bướu p53 phổ biến nhất, chiếm hơn 50% các loại ung thư ở người(12). Tỉ lệ đột biến gen p53 trong ung thư hốc miệng (UTHM) ở người Việt Nam là 44,4%(6). Nhiều trường hợp không có đột biến ở gen p53 gợi ra khả năng đột biến ở gen khác.
Trong các oncogen, gen ras thường bị đột biến nhất(1011). Khoảng 30% ung thư ở người có đột biến gen này(10). Họ gen ras, gồm có 3 gen là H-ras, K-ras và N-ras, mã hóa protein p21(12) định vị ở màng tế bào và giữ vai trò trung tâm điều hòa các đường dẫn truyền tín hiệu tăng trưởng tế bào. Đường dẫn truyền tín hiệu EGFR-Ras- Raf-MEK-ERK hiện đang là điểm đích hấp dẫn cho điều trị ung thư(10). Trong UTHM, đa số đột biến chỉ tìm thấy ở gen H-ras mà rất ít khi ở gen K-ras và N-ras(10).
Bất hoạt gen đè nén bướu hoặc hoạt hóa oncogen có thể làm mất kiểm soát chu trình tế bào khiến cho tế bào sinh sản liên tục. Protein Ki-67 được xem là chất đánh dấu về sự sinh sản tế bào.
Mặt khác, biểu hiện quá mức protein p53 có thể do đột biến gen p53 hoặc do bất thường protein MDM2 – là protein gắn và phân hủy protein p53. Trong UTHM ở những nước có thói quen nhai trầu, đột biến oncogen H-ras và biểu hiện quá mức protein MDM2 khá phổ biến(10).
Do vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm khảo sát đột biến gen H-ras, phân tích sự liên quan giữa đột biến gen H-ras với một số đặc điểm lâm sàng-giải phẫu bệnh, và với đột biến gen p53, biểu hiện các protein p53, MDM2 và Ki-67 trong UTHM.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất