Gánh nặng bệnh lý phơi nhiễm hoá chất chiến tranh phường Trung Dũng Biên Hòa

Trong cuộc chiến tranh hoá học 1961-1972, hơn 72 triệu lít chất diệt cỏ và làm rụng lá cây, trong đó có chất Da cam chứa tạp chất Dioxin cực kỳ độc hại và bền vững đã được rải xuống miền Nam Việt Nam.
Thành phố Biên Hòa thuộc tỉnh Đồng Nai là một trong những địa điểm ô nhiễm nặng hoá chất chiến tranh sân bay Biên Hòa là một địa điểm chính của chiến dịch Ranch Hand thời gian chiến tranh, đây là khu vực kho chứa, nơi tải nạp chất diệt cỏ lên máy bay và thải rửa máy bay sau các phi vụ phun rải. Một số vụ rò rỉ chất diệt cỏ đã xảy ra, điển hình là vụ rò rỉ 7500 gallon chất Da cam và 3 vụ rò rỉ khác với lượng nhỏ hơn năm 1970 (US Army, 1970).
Năm 1992, Uỷ ban 10-80 (Ban 10-80) hợp tác với đại học Ehime Nhật Bản phân tích một số mẫu đất ở khu vực sân bay Biên Hòa, kết quả phân tích thật đáng kinh ngạc, mẫu cao nhất là 1,164.699 pg/g. Kết quả phân tích mẫu máu cư dân sống ở khu vực Biên Hòa nam 2002 cũng cho hàm lượng tồn lưu TCDD trong máu rất cao: 413 pg/g lipid, gấp hàng trăm lần so với mức mẫu máu trên người Mỹ (Schecter, 2002).
Năm 2003-2005, Dự án phát hiện điểm nóng do Ban 10-80 hợp tác với quỹ Ford phân tích 23 mẫu bùn đất, kết quả mẫu cao nhất là 797 pg/g, TEQs là 833 pg/g ở một mẫu bùn hồ trong sân bay. Tỷ trọng TCDD/TEQs chiếm hơn 96% tổng lượng TEQs khẳng định nguồn gốc chất da cam trong các mẫu ở khu vực này.
Nước thải rửa từ sân bay Biên Hòa được thải dọc theo các tuyến thoát nước qua địa phận các phường Trung Dũng, Quang Vinh, Tân Phong, Tân Tiến, Thống Nhất. Dân cư ở đây sử dụng nước thải để, trồng lúa, trồng rau, nuôi cá, và khi mưa lớn nước chảy dọc tuyến có thể tràn vào nhà dân. Bởi vậy, nguy cơ phơi nhiễm với sức khỏe người dân sống quanh khu vực sân bay Biên Hòa là rất lớn.
Tác động của dioxin trong cơ thể, được coi là cơ chế hoạt động thông qua một loại protein nội bào có tên gọi là Thụ thể hydrocarbon aryl- AhR. Nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước và ảnh hưởng của dioxin đã chứng minh chất da cam/dioxin gây ra nhiều trạng thái bệnh lý sức khỏe, sức khỏe sinh sản, sinh ung thư… ở quần thể phơi nhiễm (Poland et al., 1979; Gasiewicz et al., 1980; Potter et al., 1983…).
Đái tháo đường type 2 là bệnh được viện Hàn lâm Y học Quốc gia công nhận có liên quan tiếp xúc chất Da cam/Dioxin (Henriksen et al., 1997). Tỷ lệ đái đường ở Việt Nam theo điều tra tại 4 thành phố lớn Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh là 4,9% (Bệnh viện Nội tiết, 2003).
Rối loạn chức năng gan là một trong các ảnh hưởng phơi nhiễm chất Da cam, TCDD làm suy yếu màng tế bào, ức chế khả năng liên kết hoặc thể hiện của rất nhiều loại receptor, tạo nên các thay đổi cả về hình thái và chức năng tế bào gan.
Chức năng khử độc của gan là một trong những vấn đề ảnh hưởng của dioxin tới hoạt tính enzym của gan được nghiên cứu nhiều nhất. TCDD cảm ứng mạnh cytochrome P450 CYP1A1, làm thay đổi hoạt tính AHH và EROD l^m thay đổi hàm lượng và hoạt tính của một số enzyme (Poland and Glover, 1973; Safe, 1990…). Ví dụ: GLDH tăng biểu thị sự tổn thương nặng kèm theo hoại tử tế bào nhu mô, GGT tăng cao khi gan bị tổn thương do nhiễm độc hay do tắc nghẽn…
Hệ thống chống oxy hoá của cơ thể với bản chất enzyme cũng bị thương tổn dưới ảnh hưởng lâu dài của TCDD. Ví dụ TAS biểu thị trạng thái chống oxy hoá toàn phần thường giảm, còn MDA một trong những sản phẩm thứ cấp của quá trình oxy hoá lipid thường tăng cao ở những bệnh nhân bị nhiễm độc TCDD.
Sinh ung thư TCDD được đánh giá là độc chất ung thư tác động chủ yếu ở quá trình tiến triển-tăng sinh khối u. TCDD cảm ứng các enzym: cytochrome P450, nhóm CYP1A, CYP1B1, EROD, TGF-a,    làm    rối    loạn    các    yếu tố    điều    hoà tăng    trưởng,    tăng sinh và biệt
hoá tế bào (US.EPA, 1985; Graham et al., 1988; Whitlock; et al., 1992…). Chẩn đoán sớm ung thư là một trong những điều kiện tiên quyết trong điều trị ung thư. Một trong các phương pháp và kỹ thuật chẩn đoán ung thư hiện đại là phương pháp hóa sinh, dựa trên một số chất “chỉ điểm”- dấu ấn ung thu để định hướng cho chẩn đoán (Bạch Vọng Hải và cộng sự, 1997).
Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu dịch tễ học và mối liên quan giữa sự tiếp xúc chất da cam/dioxin với một số trạng thái bệnh lý chức năng gan như viêm gan mạn, ung thư gan nguyên phát ở quần thể phơi nhiễm. Tuy nhiên các nghiên cứu này chưa đánh giá được mức độ tổn thương của tế bào gan. Cũng như chưa có nhiều nghiên cứu về phơi nhiễm với bệnh đái tháo đường týp II, nghiên cứu các dấu ấn ung thư ở các đối tượng phơi nhiễm nặng.
Với các lý do trên, đề tài được tiến hành nhằm đánh giá gánh nặng bệnh tật, bệnh lý một số chỉ số huyết học, chức năng gan, một số dấu ấn ung thư ở các đối tượng vùng phơi nhiễm nặng xung quanh sân bay Biên Hoà.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
Điều tra tình hình bệnh tật, xét nghiệm một số chỉ số sinh hoá chức năng gan, dấu ấn ung thư cư dân sống ở khu vực nhiễm nặng xung quanh sân bay Biên Hoà phường Trung Dũng, so sánh đối chứng với nhóm cư dân không phơi nhiễm phường Thanh Xuân Trung, Hà Nội.
Mục tiêu cụ thể:
1.     Đánh giá gánh nặng bệnh tật, sức khỏe, sức khỏe sinh sản các đối tượng nghiên cứu.
2.    Đánh giá gánh nặng bệnh lý qua xét nghiệm cận lâm sàng: công thức máu, đường huyết, chức năng tổng hợp, khử độc, chống oxy, dấu ấn ung thư phổi, ung thư máu.