GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA TỐNG PHÂN TÍCH NƯỚC TIỂU TRONG CHẨN ĐOÁN NHIỄM KHUẨN NIỆU KHÔNG TRIỆU CHỨNG Ở THAI PHỤ TRONG 3 THÁNG ĐAU THAI KỲ
GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA TỐNG PHÂN TÍCH NƯỚC TIỂU TRONG CHẨN ĐOÁN NHIỄM KHUẨN NIỆU KHÔNG TRIỆU CHỨNG Ở THAI PHỤ TRONG 3 THÁNG ĐAU THAI KỲ
Lê Triệu Hải*, Nguyễn Duy Tài**
TÓM TẮT
Giới thiệu: Tông phân tích nước tiểu (TPTNT) là một xét nghiệm thực hiện thường qui ở nhiều phòng khám. Cấy nước tiểu định lượng là phương pháp chẩn đoán nhiễm khuẩn niệu đáng tin cậy. Tuy nhiên, xét nghiệm này có một sô’ bất lợi gồm chi phí cao, cần nhân lực đã qua đào tạo, sự không thuận tiện để lấy nước tiểu.
Mục tiêu: Xác định độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, tiên đoán âm của TPTNT trong chẩn đoán NKNKTC ở phụ nữ mang thai ba tháng đầu thai kỳ tại BVPSQTSG từ 1/2010 đến 6/2010.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Trong nghiên cứu này, chúng tôi so sánh xét nghiệm TPTNT với tiêu chuẩn vàng là cấy nước tiểu ở 281 phụ nữ mang thai khám tại Bệnh viện Phụ sản Quốc tế’sài Gòn từ 1/2010 đến 6/2010.
Kết quả: 21 trường hợp (7,5%) được xác định có nhiễm khuẩn niệu có ý nghĩa dương tính với > 105 khúm vi khuẩn/ ml nước tiểu. Những vi sinh vật chính phân lập là Streptococcus spp.(57,2%), Proteus mirabilis (19%), Klebsiella pneumoniae (14,3%), Escherichia coli (9,5%). Độ nhạy, độ đặc hiệu của TPTNT là 14,3% và 87,3%. Giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm là 8,3% và 92,7%.
Kết luận: TPTNT có độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán âm tốt, do vậy có thể giảm những trường hợp có kết quả TPTNT âm tính được gửi đến phòng xét nghiệm để cấy.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Nhiễm khuẩn niệu (NKN) là một bệnh lý thường gặp tại các phòng khám, trong đó nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng (NKNKTC) trong thai kỳ gặp phải 5-10%. Phụ nữ mang thai có những thay đổi về giải phẫu và sinh lý tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Để hạn chế’ biến chứng có thể xảy ra cho thai phụ và thai nhi cần có chương trình tầm soát và điều trị NKNKTC ở thai phụ hiệu quả. Năm 2007, trong một nghiên cứu gộp 14 thử nghiệm lâm sàng của Smaill và cs. đã cho thấy việc điều trị kháng sinh đối với nhiễm khuẩn niệu khơng triệu chứng so với không điều trị giúp làm giảm tần suất viêm đài bể thận cấp (nguy cơ tương đốì (RR) 0,23, KTC 95% 0,13- 0,41), giảm sanh trẻ nhẹ cân (RR 0,66, KTC 95% 0,49- 0,89)%
Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ(1) (HHSPKHK) có khuyến cáo về chiến lược tầm soát tình trạng NKNKTC bằng cấy nước tiểu giữa dòng trên các thai phụ ở lần khám thai đầu tiên vào năm 2000. Tổ chức dịch vụ tiêm phòng của Hoa Kỳ cũng khuyến cáo mẫu cấy nước tiểu nên được thực hiện giữa tuần 12-16 của thai kỳ hay ở lần khám thai đầu tiên (Khuyến cáo mức độ A)% Tuy nhiên, việc tầm soát tình trạng NKNKTC bằng cấy khuẩn niệu sẽ không hiệu quả kinh tế’ khi tần suất lưu hành bệnh thấp. Bên cạnh đây là một xét nghiệm khá phức tạp, đắt tiền và tốn thời gian. Trong khi đó TPTNT là một xét nghiệm nhanh rẻ tiền, đơn giản được thực hiện thường qui ở nhiều phòng khám thai. Hiện tại, có sự chênh lệch rất lớn giữa các kết quả về giá trị của TPTNT trong tầm soát NKNKTC. Có nghiên cứu cho rằng TPTNT giúp loại trừ những trường hợp cấy khuẩn niệu âm tính, từ đó làm giảm áp lực công việc cho phòng xét nghiệm vi sinh. Nhưng cũng có nghiên cứu cho rằng TPTNT với độ nhạy và độ đặc hiệu
không đủ cao để khuyến cáo là phương tiện tốt trong tầm soát NKN. Sự khác biệt này có thể do quần thể nghiên cứu với tác nhân gây bệnh và phương thức thực hiện xét nghiệm này có phần khác nhau. Tại Bệnh viện Phụ Sản Quốc Tế’ Sài Gòn (BVPSQTSG) chưa có nghiên cứu về giá trị chẩn đoán của TPTNT trong chẩn đoán NKN ở phụ nữ mang thai ba tháng đầu thai kỳ. Cho nên, việc xác đinh lại giá trị của xét nghiệm TPTNT trong tiên đoán bệnh lý NKNKTC ở thai phụ là quan trọng, nhất là ở tam cá nguyệt đầu. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với câu hỏi nghiên cứu: “Giá trị của TPTNT trong chẩn đoán NKNKTC ở thai phụ trong 3 tháng đầu thai kỳ là như thế’ nào? “
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất