GIÁ TRỊ CỦA ADENOSINE DEAMINASE VÀ INTERFERON GAMMA TRONG CHẨN ĐOÁN TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI DO LAO
GIÁ TRỊ CỦA ADENOSINE DEAMINASE VÀ INTERFERON GAMMA TRONG CHẨN ĐOÁN TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI DO LAO
Lao là một trong những bệnh lâu đời nhất trong lịch sử nhân loại; Mycobacterium tuberculosis có thể đã tồn tại khoảng 15.300 đến 20.400 năm. Dù y học phát triển, lao vẫn là một trong những nguyên nhân nhiễm khuẩn gây tử vong nhiều nhất trên thế giới. Việt Nam đang đứng thứ 12 trong 22 nước có tình hình lao nặng nề nhất(714). Đại dịch HIV càng làm cho tình hình lao trầm trọng thêm, trong đó lao AFB (-) và lao ngoài phổi xuất hiện nhiều hơn. Lao màng phổi là thể lao ngoài phổi thường gặp, tuy nhiên chẩn đoán xác đinh còn nhiều khó khăn.AFB trong dịch màng phổi dương tính dưới 10%, vì đòi hỏi phải có ít nhất 10.000 vi khuẩn trong 1ml dịch màng phổi. Cấy vi khuẩn lao màng phổi dương tính thấp, từ 12 – 70% và thường cho kết quả sau 4 đến 6 tuần(4). Do đó, việc tìm ra những phương thức chẩn đoán sớm, ít xâm lấn với phương tiện đơn giản, rẻ tiền, có giá trị về mặt khoa học là cần thiết.
Gần đây, nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh Adenosine deaminase và Interferon Y là những xét nghiệm có độ nhạy và độ đặc hiệu cao để giúp chẩn đoán lao màng phổi(5 612).
Adenosine deaminase là men xúc tác sự chuyển adenosine và deoxyadenosine thành inosine và deoxyinosine, hiện diện chủ yếu ở tế bào lympho. Trong tràn dịch màng phổi, ADA tăng trong trường họp lao màng phổi, mủ màng phổi, do thấp, do lymphoma, sốt Q. ADA tồn tại trong cơ thể dưới dạng 2 đồng emzyme chính là ADA1, tăng trong TDMP không do lao, và ADA2, tăng trong TDMP do lao. Ở bệnh nhân lao màng phổi đồng nhiễm HIV có số đếm TCD4 < 50/pl, nồng độ ADA vẫn tăng<7’8’12).
IFN là những protein không chứa acid nucleic, sản xuất khi tế bào bị nhiễm siêu vi, có tính đặc hiệu loài và đưọc chia làm 2 type với hoạt tính sinh học khác nhau. IFN Y thuộc type 2, là glylcoprotein có trọng lưọng phân tử từ 20 – 25kDa, mã hóa tại nhiễm sắc thể số 12. IFN Y mang đặc tính kháng siêu vi, điều hòa miễn dịch (tăng hoạt động lysosome, NKC, ức chế Th2, tăng trình diện kháng nguyên MHC class 1), hoạt tính chống khối u, giống TNF. Trong lao, IFN Y hoạt hóa ĐTB làm tăng diệt vi khuẩn lao, tăng tạo mô hạt và do đó tăng cao trong tràn dịch màng phổi (TDMP)(69).
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất