GIÁ TRỊ TIÊN LƯỢNG TỬ VONG CỦA NỒNG ĐỘ UCH-L1 HUYẾT THANH Ở BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG

GIÁ TRỊ TIÊN LƯỢNG TỬ VONG CỦA NỒNG ĐỘ UCH-L1 HUYẾT THANH Ở BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG
Nguyễn Quang Huy1, Nguyễn Tùng Dương2, Phan Ngọc Huy2
Ngô Trung Hiếu2, Chu Minh Vương2, Nguyễn Trung Kiên1
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá giá trị tiên lượng tử vong của nồng độ ubiquitin C-terminal hydrolase-L1 protein (UCH-L1) huyết thanh ở bệnh nhân (BN) chấn thương sọ não (CTSN) nặng. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu thuần tập, tiến cứu trên 39 BN được chẩn đoán CTSN nặng. BN được điều trị theo phác đồ chung, BN được lấy mẫu bệnh phẩm máu tại các thời điểm giờ thứ 6, 12, 24, 48, 72 sau nhập viện và đánh giá kết cục sau 28 ngày nhập viện. Mẫu được bảo quản lạnh sâu (-80°C) tới khi được sử dụng và phân tích nồng độ UCH-L1 bằng bộ kít ELISA (Hãng MyBiosource). Số liệu theo bệnh án nghiên cứu được mã hóa và xử lý theo các phương pháp thống kê. Kết quả: Nồng độ UCH-L1 huyết thanh tại các thời điểm đều có giá trị tốt trong tiên lượng tử vong. Tại thời điểm T3, AUC (0,776) lớn nhất với độ nhạy 63,6% và độ đặc hiệu 88,5%; tiếp theo là thời điểm T4 có AUC = 0,755 với độ nhạy 72,7% và độ đặc hiệu 80,8%; thấp nhất tại thời điểm T2, AUC = 0,643 với độ nhạy 45,5% và độ đặc hiệu 92,3%. Kết luận: Nồng độ UCH-L1 huyết thanh tại các thời điểm đều có AUC tốt trong tiên lượng tử vong.

Tuy nhiên, thời điểm T3 có AUC lớn nhất (0,776), điểm cut-off 26,6 ng/mL với độ nhạy 63,6% và độ đặc hiệu 88,5%. Sau CTSN nặng, đánh giá chính xác mức độ tổn thương não rất quan trọng để tiên lượng về thần kinh cũng như cân bằng giữa nguy cơ và lợi ích trong điều trị. Tiên lượng kết cục vẫn còn khó khăn do đánh giá thần kinh thường bị ảnh hưởng bởi sử dụng thuốc an thần, giảm đau, giãn cơ. Tuy nhiên, chẩn đoán hình ảnh thần kinh không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trên. Marshall đưa ra một cách phân loại dựa vào tổn thương trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính sọ não (có hay không tổn thương dạng khối và các tổn thương lan toả khác với các dấu hiệu tăng áp lực nội sọ) [1]. Tuy nhiên, phân loại của Marshall có nhiều hạn chế như không chính xác với các BN
có tổn thương sợi trục lan toả, tăng áp lực nội sọ khi có tổn thương khối, không sử dụng đầy đủ nội dung các thông tin tiên lượng. Hơn nữa, chụp cắt lớp vi tính không thực sự dự đoán được kết cục. Các dấu ấn sinh học có thể phản ánh mức độ rộng của tổn thương não và các quá trình sinh lý bệnh vi thể, dễ dàng tính toán. UCHL1 xuất hiện nhiều, đặc hiệu trong các tế bào thần kinh, liên quan đến tăng hoặc chuyển ubiquitin từ các protein bất thường, bao gồm các protein lệch tâm, các protein bị tổn thương do oxy
hoá hoặc biến chất do các điều kiện khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy nồng độ UCH-L1 tăng cao trong dịch não tủy và huyết thanh ở BN CTSN nặng [2]. Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về UCH-L1 ở BN CTSN. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm: Đánh giá giá trị tiên lượng tử vong của nồng độ UCH-L1 huyết thanh ở BN CTSN nặng