GIẢI PHẪU GÂN CƠ TỨ ĐẦU ĐÙI ỨNG DỤNG LÀM MẢNH GHÉP TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC KHỚP GỐI

GIẢI PHẪU GÂN CƠ TỨ ĐẦU ĐÙI ỨNG DỤNG LÀM MẢNH GHÉP TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC KHỚP GỐI
Nguyễn Đăng Phú Hà1, Cao Thỉ2
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Mảnh ghép gân cơ tứ đầu đùi (QT) là một vật liệu phổ biến để phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước (ACL) lần đầu hoặc tái tạo lại lần hai. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào về giải phẫu ứng dụng của QT tại Việt Nam.

Mục tiêu nghiên cứu: Xác định đặc điểm giải phẫu QT ở người Việt Nam, xác định vị trí lấy mảnh ghép QT ứng dụng tái tạo ACL.

Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả. Vùng đùi gối của xác tươi được phẫu tích, bộc lộ toàn bộ QT. Ghi nhận các kích thước chiều dài, chiều rộng, độ dày gân, đường kính và diện tích cắt ngang mảnh ghép thu được.

Kết quả: Kết quả phẫu tích 30 QT của 15 xác tươi có tuổi trung bình 73,5 tuổi và chiều cao trung bình 168,1 cm cho thấy QT có hình dạng tháp hai đỉnh hướng lên trên, chiều dài tối đa tương ứng với đỉnh ngoài, nằm ở vị trí cách cạnh trong 64,3 ± 5,4% so với chiều rộng tối đa của gân. Chiều dài tối đa là 79,4 ± 4,5 mm. Chiều rộng gân tại điểm bám trên xương bánh chè là 36,0 ± 4,3mm. Độ dày tối đa là 7,2 ± 0,4 mm. Mảnh ghép thu được có đường kính 8,5 ± 0,7 mm, diện tích cắt ngang 64,7 ± 4,1 mm².

Kết luận: QT đảm bảo được các yêu cầu về kích thước cho một mảnh ghép tái tạo ACL. Để lấy mảnh ghép QT cần xác định được đỉnh cao nhất của gân (cách cạnh trong 64,3% so với chiều rộng gân). Phẫu thuật viên nên lấy mảnh ghép rộng 10mm tính từ đỉnh đó vào trong, chiều dài phần gân 70mm, độ dày lấy hết gân.

Mảnh ghép tự thân lấy từ một phần gân bánh chè, gân khối gân cơ chân ngỗng, gân cơ tứ đầu đùi (QT) được khẳng định có nhiều ưu điểm vượt trội(1). Hiện nay, đã có nhiều tác giả nghiên cứu sử dụng mảnh ghép lấy từ một phần QT để tái tạo lại dây chằng chéo trước (ACL) với những ưu điểm như cách lấy nhanh chóng, có thể lấy kèm hoặc không kèm mẩu xương. QT to và chắc nên khi lấy đi một phần cũng ít gây ảnh hưởng đến độ chắc của phần cơ tứ đầu đùi còn lại. Loại vật liệu này đang rất phổ biến để tái tạo lại dây chằng chéo trước(2). Tuy nhiên việc nghiên cứu về giải phẫu QT, cũng như ứng dụng để hỗ trợ cho công tác điều trị lại chưa được nghiên cứu ở nước ta. Trước thực tiễn đó, chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm nghiên cứu về giải phẫu QT, từ đó đưa ra những ứng dụng lâm sàng cho việc lấy gân được tốt nhất.