GIẢI TRÌNH TỰ CHUỖI DNA PHÁT HIỆN ĐỘT BIẾN GEN P53 TRONG UNG THƯ NIÊM MẠC MIỆNG
Mở đầu: Đột biến p53 được nhận biết trong nhiều loại bướu, thể hiện tính bất ổn bằng cách cho phép tích lũy những thay đổi về di truyền do quá trình sinh ung tạo ra.
Mục tiêu:Nghiên cứu này tìm hiểu tỉ lệvà kiểu đột biến của gen p53 trong ung thư niêm mạc miệng ởngười Việt Nam.
Đối tượng và phương pháp:Sửdụng kỹ thuật giải trình tựtrực tiếp để phân tích vùng bảo tồn của gen p53 từexon 5 đến exon 8 trong ung thư tế bào gai nguyên phát ở hốc miệng của 109 bệnh nhân, và tìm hiểu mối liên quan giữa đột biến gen p53 với những thói quen nguy cơ ung thư như hút thuốc, uống rượu, nhai trầu.
Kết quả:Tỉl ệ đột biến gen 53 là 47,7%. Vềkiểu đột biến, 62,2% là đột biến sai nghĩa; 18,9% đột biến vô nghĩa; 9,4% đột biến mất đoạn gen; 5,7% đột biến ghép nối sai; 1,9% đột biến thêm đoạn gen và 1,9% đột biến trong khung. Đa sốlà đột biến chuyển vịG:C>A:T (40,0%) và đột biến chuyển dạng G:C>T:A (25,5%). Tỉlệ đột biến gen p53 ởnhững người có thói quen hút thuốc lá cao hơn có ý nghĩa so với ở những người không có thói
quen này (p<0,05).
Kết luận:Nghiên cứu cho thấy vai trò của thuốc lá trong sựsinh ung thưvà ảnh hưởng của thuốc lá đến kiểu đột biến và phổ đột biến đặc hiệu của gen p53 ởbệnh nhân ung thưniêm mạc miệng.
Ung thư là bệnh lý do những thay đổi vềmặt tế bào qua một loạt đột biến ở các gen đặc hiệu, làm tăng sinh tế bào không kiểm soát được. Nguyên nhân của những thay đổi này do tiếp xúc với một hay nhiều các tác nhân hóa học hay vật lý, gây ra các lỗi trong quá trình sao chép hay các lỗi trong quá trình sửa chữa DNA. Đột biến ởcác gen kiểm soát chu kỳ tế bào và đường dẫn truyền tín hiệu sửa chữa DNA là những sựkiện bắt đầu và cần thiết của quá trình sinh ung thư(5). Những nghiên cứu gần đây cho thấy bất hoạt các gen đè nén bướu là yếu tốquan trọng trong quá trình sinh ung thư nhiều bước. Có nhiều gen đè nén bướu liên quan đến các bướu ác tính khác nhau, cũng nhưliên quan đến ung thư niêm mạc miệng (UTNMM). Sự thay đổi gen đè nén bướu p53 là yếu tốdi truyền được nói đến nhiều nhất trong các loại ung thư ở người. Các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ đột biến gen này thay đổi từ30-70% trong ung thư đầu cổ(2,4). Gen p53, nằm trên nhiễm sắc thể17, có 11 exon mã hóa cho protein ở nhân tế bào có trọng lượng phân tử53 kDa, được biết đến với chức năng điều hòa sựtăng sinh tếbào. Khi tế bào bị tổn thương DNA, protein p53 làm dừng chu kỳ tế bào ở pha G1 nhằm khởi động quá trình sửa chữa DNA, hoặc quá trình chết tế bào theo lập trình. Do có vai trò quan trọng trong điều hòa chu kỳ tế bào, gen p53 ảnh hưởng nhiều đến quá trình điều trị ung thư như hóa trị hay xạ trị (1)
.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất