Góp phần hiểu biết về cách dùng từ Placebo (thuốc vờ, giả dược)

Từ thế kỷ XIII, Placebo có nghĩa là mách lẻo lỗi của bạn với thầy, để lấy lòng thầy (Je plairai à mon maitre en dénousant mon camarade). Sang thế kỷ XVIII, trong y học có nghĩa là làm vừa lòng người bệnh (plaire au malade).

Thật khó định nghĩa chính xác khái niệm placebo dùng trong y học, nên đã có nhiều tác giả nêu định nghĩa về placebo nh− sau:

– Fabre,  J.1962: “Placebo  là  một  phương thuốc có công hiệu do một cơ chế tâm lý, một cách độc lập với những tính  chất  dược lý của nó”.

– English, H.B và English, A.C: “Chế phẩm không chứa một chút nào thuốc và đ−ợc kê đơn điều trị với mục đích mà ng−ời bệnh nghĩ là được điều trị”.

– Yvonneau,   M.   1962:   “Người  ta   gọi placebo khi mọi tác động y tế mà nó gây ra ở người bệnh ảo giác là đ−ợc trị liệu”.

– Kissel, P. và Barrucand, D. 1962: “Mức độ trị liệu, tính hiệu quả nội tại không có  hoặc yếu, không có một tương quan hợp lý nào với bệnh, nh−ng ng−ời bệnh nghĩ là đã nhận đ−ợc một sự điều trị tích cực, tác  động  có thể do một cơ chế tâm lý hoặc tâm sinh lý”.

Vậy Placebo là một thuốc hay một ph−ơng sách trị liệu không có những tính chất đặc hiệu hay dược động học. Nhưng những định nghĩa trên, trong những thí nghiệm ở ng−ời đã quá hạn chế so với ý định của chúng ta.

Cấu thành placebo, vốn sẵn có ở trong mọi chất ngay cả tính chất đặc hiệu nhất (có những trường hợp cần phải dùng một placebo “có hoạt tính dược lý”, nhằm để bắt chước toàn phần hay một phần, những tác dụng thứ phát của thuốc được nghiên cứu (Thí dụ: ngủ gà, khô miệng,.v.v.).

Shanpiro, A.K. đã đề nghị đưa ra  định nghĩa sau: “Placebo là một điều trị (hay là hợp phần của điều trị) mà nó có hiệu quả trên một triệu chứng, một hội chứng hay một bệnh, dẫu rằng không có hoạt tính đặc hiệu trên bệnh học mà ng−ời ta đã dùng nó. Sự điều trị có thể đ−ợc dùng có  chú ý hoặc không có chú ý, với tính chất placebo có hoạt tính hay trơ. Placebo cần phải được phân biệt với hiệu quả placebo mà nó có thể xảy đến hoặc không xảy đến, được thuận tiện hay không thuận tiện. Bởi vậy, placebo có thể là tinh khiết hay không tinh khiết”.