Góp phần tìm hiểu nguyên nhân, lựa chọn kháng sinh thích hợp trong điểu trị viêm xoang mãn tính ở người lớn tại bệnh viện tai mũi họng trung ương từ tháng 9/2009 đến tháng 12/2009

Viêm mũi – xoang là một trong những bệnh khá phổ biến ở nước ta, đặc biệt đối với điều kiện khí hậu của các tỉnh phía Bắc. Bệnh ảnh hưởng không ít đến sức khoẻ và sinh hoạt thường ngày vì đa số người mắc bệnh này ở lứa tuổi học tập và lao động. Mặt khác, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm dây thần kinh thị giác, viêm màng não, áp xe não hay viêm tắc tĩnh mạch xoang hang. Các tai biến này tuy hiếm gặp nhưng khi xảy ra lại có thể nguy    hiểm    đến sinh mệnh. Do    cấu    tạo rất phức    tạp    của    các xoang trong    khối    xương
mặt, do xoang chỉ được dẫn lưu qua các khe, ngách, ống lỗ rất hẹp nên viêm mũi – xoang dễ trở thành mạn tính. Viêm mũi – xoang mạn tính có thể được giải quyết bằng phẫu thuật hoặc điều trị bảo tồn: dùng thuốc phối hợp với các phương pháp thông rửa xoang, khí dung.. .Viêm mũi – xoang mạn tính có nhiều nguyên nhân trong đó nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất. Các kháng sinh được lựa chọn để điều trị viêm mũi – xoang mạn tính thường dựa trên các hướng dẫn điều trị và kinh nghiệm của bác sĩ về vi khuẩn học tại địa phương[1]. Tuy nhiên ngày nay, các chủng vi khuẩn đã ngày càng đề kháng với nhiều nhóm kháng sinh do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý. Các kết quả báo cáo về đề kháng kháng sinh của vi khuẩn tại mỗi bệnh viện được thay đổi liên tục nhưng vẫn không cập nhật được thông tin đến với các bác sĩ một cách thường xuyên. Vì vậy, sử dụng kháng sinh dựa trên kết quả nuôi cấy, phân lập vi khuẩn và làm kháng sinh đồ là việc làm cần thiết để lựa chọn đúng thuốc cho từng bệnh nhân riêng biệt. Với mục đích góp phần nghiên cứu này với hai mục tiêu:
1.    Xác định các chủng vi khuẩn thường gặp trong bệnh viêm xoang mạn tính và mức độ đề kháng kháng sinh của các vi khuẩn này;
2.    Đánh giá hiệu quả một số phác đồ kháng sinh đang được sử dụng theo kinh nghiệm và các phác đồ thay thế.
PHẦN 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
1.    Đối tượng nghiên cứu:
Tất cả các bệnh nhân đến khám tại khoa Khám bệnh – bệnh viện Tai Mũi Họng TW và được chẩn đoán là viêm xoang mạn tính từ 01/09/2009 đến ngày 31/12/2009 với tiêu chuẩn :
–    Trên 15 tuổi
–     Không sử dụng KS ít nhất hai tuần trước khi đến khám bệnh ;
–    Có khám lại ;
–    Không bị dị ứng thuốc ;
–    Không có ung thư, không có các bệnh truyền nhiễm khác
2.    Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả cắt ngang có phân tích.
Phương pháp chọn mẫu: Áp dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện.
Cỡ mẫu được tính theo công thức sau:
N = 1,962(1-a/2)*p(1-p)/d2
N: Cỡ mẫu nghiên cứu
1,96(1-a/2 ): hệ số tin cậy phụ thuộc vào giới hạn tin tậy a : độ tin cậy
d : khoảng sai lệch cho phép giữa tỷ lệ thu được từ mẫu và tỷ lệ của quần thể
p: Tỷ lệ ước tính bệnh nhân bị viêm đa xoang mạn tính trong tổng số bệnh nhân đến khám
bệnh tại Khoa khám bệnh BV Tai mũi họng TƯ.
Theo thống kê của Khoa Khám bệnh BV TMH TƯ 4 tháng đầu năm 2009, tỉ lệ này xấp xỉ 15%.
Như vậy, N = 1,962(1-a/2)* 0,15(0,85)/0,072 = 100 (bệnh nhân).
Lấy tăng 10% cỡ mẫu để dự phòng các trường hợp bệnh nhân không quay lại tái khám. Như vậy tổng số bệnh nhân đưa vào nghiên cứu sẽ là 110 bệnh nhân.
Các bệnh nhân đến khám tại bệnh viện TMH TƯ từ tháng 01/09/1009 đến tháng 31/12/2009 và đáp ứng đủ các tiêu chí được đưa vào nghiên cứu. Lấy liên tục cho đến khi đủ 110 bệnh nhân.
3.    Nội dung nghiên cứu/Các chỉ số trong nghiên cứu:
1.     Thông qua việc hỏi tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng, xác định tần suất xuất hiện các triệu chứng cơ năng và thực thể.
2.    Dựa vào kết quả kháng sinh đồ, xác chủng loại vi khuẩn gây bệnh VĐXMT và tần suất xuất hiện của từng chủng.
3.    Dựa trên kết quả điều trị lâm sàng và kết quả kháng sinh đồ, đánh giá tỉ lệ thất bại trong điều trị, từ đó đánh giá hiệu quả sử dụng kháng sinh theo kinh nghiệm trong điều trị VĐXMT và đưa ra một số phác đồ điều trị thay thế.
4.    Quy trình nghiên cứu :
Các bệnh đạt tiêu chuẩn được đưa đưa vào nghiên cứu theo sơ đồ sau: