Hiệu quả điều trị bệnh zona bằng thuốc Acyclovir kết hợp chiếu tia UVB-311nm
Luận văn Hiệu quả điều trị bệnh zona bằng thuốc Acyclovir kết hợp chiếu tia UVB-311nm.Bệnh zona là một bệnh da cấp tính do varicella zoster virus gây nên. Đây là một bệnh thường gặp trong các bệnh da do virus gây nên.Tỷ lệ người mắc bệnh zona mỗi năm là 1,2 – 3,4 ca mỗi 1.000 người. Tỷ số này tăng lên 3,9 – 11,8 đối với người trên 65 tuổi. Nguy cơ mắc zona trong suốt cuộc đời: 10 đến 20% [1]. Ở nước ta bệnh zona chiếm 41.53% tổng số bệnh da do virus và chiếm 5,33% tổng số bệnh da điều trị nội trú tại bệnh viện Da Liễu Quốc Gia từ năm 1994 – 1998 [2].
Bệnh zona có thể gặp mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở những người lớn tuổi, đặc biệt là trên 50 tuổi. Bệnh cũng thường gặp ở những người suy giảm miễn dịch kéo dài, hóa trị liệu điều trị ung thư, bệnh nhân HIV/AIDS, … [3], [4], [5], riêng bệnh nhân HIV/AIDS thì bệnh zona chiếm tỉ lệ cao hơn (29.4/1000 người /năm), thương tổn da nặng và lan tỏa hơn, đây cũng là dấu hiệu chỉ điểm của HIV/AIDS.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh zona là thương tổn da và đau. Thương tổn là mụn nước hoặc bọng nước mọc thành chùm ở một vùng da dọc theo một vùng thần kinh chi phối vùng tổn thương. Thương tổn da thường khu trú ở một bên cơ thể [6]. Ở những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, các thương tổn của da có thể ở cả hai bên hoặc rải rác khắp cơ thể (mụn nước, bọng nước lưu vong)[4],[5]. Đau là một triệu chứng quan trọng trong bệnh zona. Đau có thể xuất hiện trước khi mọc tổn thương (đau tiền triệu), hoặc cùng lúc có thương tổn trên da và có thể tồn tại nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi thương tổn da đã hoàn toàn lành sẹo (đau sau zona) [6], [7], [8], [9].
Các thương tổn da trong bệnh zona thường khỏi sau 2-3 tuần [6], nhưng đau còn có thể kéo dài tùy thuộc vào tuổi, bệnh liên quan và thuốc điều trị sớm. Đây cũng là vấn đề mà các bác sỹ quan tâm đặc biệt, mặc dù đã có rất nhiều thuốc và phác đồ được đưa ra để điều trị.
Tia UV đặc biệt là UVB-311 nm đã được ứng dụng rộng rãi trong điều trị một số các bệnh da và mang lại hiệu quả cao. Vậy liệu tác dụng chống viêm và điều biến miễn dịch của UVB có tác dụng trong điều trị bệnh zona ?. Trên thế giới đã có một số bài báo cáo đánh giá hiệu quả điều trị zona bằng uống Acyclovir kết hợp chiếu tia UVB-311nm cho kết quả khả quan, nhưng ở Việt Nam đến nay vẩn chưa có nghiên cứu nào về vấn đề này. Dựa trên lí do đó chúng tôi tiến hành đề tài: “Hiệu quả điều trị bệnh zona bằng thuốc Acyclovir kết hợp chiếu tia UVB-311nm” với 2 mục tiêu:
1. Khảo sát một số yếu tố liên quan và đặc điểm lâm sàng của bệnh zona điều trị nội trú tại Khoa Da liễu – Dị ứng Bệnh viện TƯ QĐ 108 từ tháng 10/2015 đến tháng 9/2016.
2. Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh zona bằng thuốc Acyclovir kết hợp chiếu tia UVB-311nm.
MỤC LỤC
ĐẶT VẦN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Bệnh zona 3
1.1.1. Dịch tễ học 3
1.1.2. Căn nguyên 3
1.1.3. Cơ chế bệnh sinh 5
1.1.4. Đặc điểm lâm sàng 6
1.1.5. Đặc điểm cận lâm sàng 8
1.1.6. Các thể lâm sàng 9
1.1.7. Tiến triển 10
1.1.8. Biến chứng 10
1.1.9. Điều trị bệnh zona 10
1.1.10. Phòng bệnh 14
1.2. UVB – 311nm 14
1.2.1. Đại cương tia cực tím 14
1.2.2. Cơ chế tác dụng UVB-311 nm trong điều trị zona 15
1.3. Các nghiên cứu về bệnh zona 17
1.4. UVB-311nm và ứng dụng trong điều trị bệnh zona 20
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22
2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu 22
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 22
2.1.2. Vật liệu nghiên cứu 23
2.2. Phương pháp nghiên cứu 24
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 24
2.2.2. Cỡ mẫu 24
2.3. Các kỹ thuật và tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu 25
2.4. Các bước tiến hành 28
2.4.1. Khảo sát một số yếu tố liên quan và đặc điểm lâm sàng của bệnh zona 28
2.4.2. Nghiên cứu hiệu quả điều trị hỗ trợ bệnh zona bằng chiếu tia UVB 311nm 28
2.5. Các thông số đánh giá 28
2.5.1. Khảo sát một số yếu tố liên quan và đặc điểm lâm sàng của bệnh zona 28
2.5.2. Nghiên cứu hiệu quả điều trị hỗ trợ bệnh zona bằng chiếu tia UVB 311nm 29
2.6. Xử lý số liệu 30
2.7. Địa điểm nghiên cứu 30
2.8. Thời gian nghiên cứu 30
2.9. Đạo đức trong nghiên cứu 30
2.10. Hạn chế của đề tài 30
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 31
3.1. Khảo sát một số yếu tố liên quan, đặc điểm lâm sàng của bệnh zona 31
3.1.1. Yếu tố liên quan 31
3.1.2. Đặc điểm lâm sàng bệnh zona 35
3.2. Kết quả điều trị 39
3.2.1. Đặc điểm đối tượng của hai nhóm 39
3.2.2. Kết quả điều trị của nhóm nghiên cứu 40
3.2.3. So sánh hiệu quả điều trị của 2 nhóm 43
Chương 4: BÀN LUẬN 48
4.1. Tình hình, đặc điểm lâm sàng bệnh zona điều trị nội trú tại khoa Da liễu – Dị ứng Bệnh viện TƯ Quân Đội 108 từ 10/2015 đến 7/2016. 48
4.1.1. Tình hình bệnh zona 48
4.1.2. Đặc điểm lâm sàng của bệnh zona 51
4.2. Hiệu quả điều trị 55
4.2.1. Kết quả điều trị của NNC 56
4.2.2. So sánh kết quả điều trị của hai nhóm. 60
4.2.3. Đánh giá tác dụng phụ của chiếu tia Nb-UVB 64
KẾT LUẬN 65
KIẾN NGHỊ 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Tỷ lệ bệnh zona và các bệnh da 31
Bảng 3.2: Tỷ lệ bệnh zona và các bệnh da do virus 31
Bảng 3.3: Tỷ lệ nam nữ của bệnh zona 32
Bảng 3.4: Tỷ lệ phân bố theo nhóm tuổi của bệnh zona 33
Bảng 3.5: Tỷ lệ phân bố theo mùa của bệnh zona 34
Bảng 3.6: Các loại thương tổn cơ bản 35
Bảng 3.7: Phân bố theo vị trí tổn thương 35
Bảng 3.8: Thời điểm xuất hiện đau 36
Bảng 3.9: Phân bố mức độ đau theo Likert 36
Bảng 3.10: Liên quan mức độ bệnh và tuổi đời 37
Bảng 3.11: Các triệu chứng toàn thân 37
Bảng 3.12: Bệnh kết hợp 38
Bảng 3.13: Đặc điểm của hai nhóm 39
Bảng 3.14: Hiệu quả giảm đau theo thang điểm likert của NNC 40
Bảng 3.15: Hiệu quả điều trị theo thời gian lành tổn thương của NNC 41
Bảng 3.16: Hiệu quả điều trị sau 1 tháng của NNC 41
Bảng 3.17: Kết quả điều trị theo mức độ bệnh của NNC 42
Bảng 3.18: Kết quả điều trị theo nhóm tuổi của NNC 42
Bảng 3.19: Hiệu quả giảm đau theo tính chất đau của 2 nhóm 43
Bảng 3.20: Hiệu quả giảm đau theo thang điểm likert của hai nhóm 43
Bảng 3.21: Hiệu quả lành tổn thương của hai nhóm 44
Bảng 3.22: Kết quả điều trị sau 30 ngày của 2 nhóm 45
Bảng 3.23: Hiệu quả điều trị theo tuổi bệnh của 2 nhóm 46
Bảng 3.24: Bảng đánh giá tác dụng phụ của chiếu tia ndUVB của NNC 47
Bảng 3.25: Kết quả điều trị sau 2, 3 tháng của hai nhóm 47
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố bệnh zona theo giới 32
Biểu đồ 3.2. Phân bố theo nhóm tuổi của bệnh zona 33
Biểu đồ 3.3. Phân bố theo mùa của bệnh zona 34
Biểu đồ 3.4. Hiệu quả giảm đau theo thang điểm likert 40
Biểu đồ 3.5. Hiệu quả giảm đau theo thang điểm likert của hai nhóm 44
Nguồn: https://luanvanyhoc.com