HIỆU QUẢ GIẢI PHÁP CAN THIỆP DỰ PHÒNG TĂNG HUYẾT ÁP TẠI CỘNG ĐỒNG, QUẬN THỦ ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

HIỆU QUẢ GIẢI PHÁP CAN THIỆP DỰ PHÒNG TĂNG HUYẾT ÁP TẠI CỘNG ĐỒNG, QUẬN THỦ ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Trần Quốc Cường1,, Lê Văn Bào2, Nguyễn Anh Tuấn2, Phạm Ngọc Bình3, Phạm Xuân Hải1
1 Trung tâm y tế Thành phố Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả can thiệp dự phòng tăng huyết áp (THA) tại cộng đồng, quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh (2019 – 2020). Phương pháp: mô tả ngang, phỏng vấn đối tượng, đo huyết áp; can thiệp truyền thông – giáo dục sức khỏe (TT-GDSK) và đánh giá mức độ cải thiện về kiến thức, thực hành về phòng chống THA của người dân. Kết quả: Hiệu quả can thiệp (HQCT) về kiến thức đạt cao: biết cả 4 biểu hiện và 4 biến chứng của bệnh (345,6% và 799,1%), 6 hành vi nguy cơ (309,4%), 6 biện pháp phòng bệnh (672,3%), 3 biện pháp điều trị (530,0%). HQCT về thực hành và hành vi nguy cơ cải thiện rõ rệt: hoạt động thể lực thường xuyên (96,3%), giảm/bỏ hút thuốc lá (38,7%); hạn chế uống rượu/bia (16,6%); giảm ăn mặn (18,7%), bỏ thói quen tiêu thụ mỡ động vật (39,1%); giảm thừa cân – bép phì (46,5%); giảm tỷ số vòng eo/mông cao (49,9%)… Kết luận: Tỷ lệ người dân có kiến thức về dự phòng THA và thực hành giảm hành vi nguy cơ THA được cải thiện rõ rệt so với trước can thiệp.

Tình trạng THA là phổ biến và ngày càng gia tăng trên thế giới và ở Việt Nam. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ THA, kể cả người lớn và trẻ em. Trên thế giới, tỷ lệ THA chuẩn hóa theo tuổi trên toàn cầu là  24,1% ở  nam  và  20,1% ở nữ vào  năm 2015, dự báo đến năm 2025 tỷ lệ THA chung của cả nam và nữ là khoảng 29,2% (khoảng 1,56 tỷ người) [1]. Tại  Việt Nam, năm 2000 có khoảng 16,3% người lớn bị tăng huyết áp, đến năm 2009 tỷ lệ này là 25,4% và năm 2016 là 48% [2], [3].THA  là  yếu  tố  nguy  cơ  chủ  yếu  củabệnh mạch vành và tai biến mạch máu não. Đây là các biến chứng hay gặp và có tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề như mất ý thức, liệt nửa người… làm mất khả năng lao động, thậm chí cần được chăm sóc và phục vụ lâu dài. Do vậy, gánh nặng bệnh tật và tử vong do THA là một trong các vấn đề sức khỏe cộng đồng cấp bách nhất hiện nay. THA có nguyên nhân từ các hành vi nguy cơ như dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt  động  thể  lực,  hút  thuốc  và  lạm  dụng rượu/bia… Tuy nhiên, các hành vi nguy cơ này bất kỳ ai cũng có có thể dự phòng được. Vì vậy, việc tăng cường TT-GDSK cho người dân tại công đồng nhằm cung cấp  kiến thức, thực  hành về các biện pháp dự phòng THA để từ đó người dân có ý thức hơn trong việc giảm thiểu các hành vi nguy cơ THA là rất cần thiết.Kết quả điều tra thực trạng kiến thức, thực hành phngf chống THA của người dân từ 18 –69 tuổi tại 3 phường của quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh  năm  2018  cho  thấy:  tỷ  lệ  hiện  mắc THAchung tại 3 phường khá cao (33,5%). Tỷ lệ biết 6 hành vi nguy cơ THA thấp (13,9%), biết 10 biện pháp dự phòng THA rất thấp (8,3%); thực hành hoạt động thể lực thường xuyên thấp (34,4%), Thường  xuyên  ăn  nhiều  rau  xanh/củ/quả  thấp (36,1%).Một số hành vi nguy cơ có tỷ lệ mắc cao:  Hút  thuốc  lá  (18,2%),  uống  rượu/bia (24,9%), ăn mặn(60,9%), thói quen ăn mỡ động vật (10,%)… Từ thực trạng này, đề tài đã triển khai các biện pháp can thiệp tăng cường về TT-GDSK để cung cấp kiến thức, thực hành các biện pháp dự phòng THA cho người dân tại cộng đồng để góp phần làm giảm tỷ lệ THA tại cộng đồng. Mục  tiêu  nghiên  cứu:  “Đánh  giá  hiệu  quả  can thiệp  dự  phòng  THA  tại  cộng  đồng,  quận  Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh (2019 –2020)”.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Can thiệp, dự phòng, tăng huyết áp, cộng đồng, thành phố Hồ Chí Minh

Tài liệu tham khảo
1. Prevention Centers for Disease Control and. Cost-Effectiveness analysis. Access at October 20, 2021. 
2. Son P. T., Quang N. N., Viet N. L., et al. (2012). Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Vietnam-results from a national survey”, J Hum Hypertens. 26(4):268-280. 
3. Nguyễn Lân Việt (2017). Kết quả mới nhất điều tra tăng huyết áp toàn quốc năm 2015-2016, truy cập ngày 25-12-2017, tại trang web http://vnha.org.vn/upload/hoinghi/hntha2016/nguyen-lan-viet-THA_dieutra_final.pdf. 
4. Viện Tim mạch Bệnh viện Bạch Mai – Chương trình Quốc gia phòng chống tăng huyết áp (2011). Bộ tài liệu truyền thông Pano, áp pích, tờ rơi và 21 bài phát thanh. http://huyetap.vn/detail/22583/bai-giang-tap-huan-truyen-thong.html. 
5. Bộ Y tế (2010). Quyết định ban hành hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp. Quyết định số 3192/QĐ-BYT ngày 31/8/2010, Hà Nội. 
6. Nguyễn Thanh Bình (2017). Thực trạng bệnh tăng huyết áp ở người Khmer tỉnh Trà Vinh và hiệu quả một số biện pháp can thiệp. Luận án tiến sĩ y tế công cộng, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, 92. 
7. Trương Thị Thùy Dương (2016). Hiệu quả của mô hình truyền thông giáo dục sức khỏe dinh dưỡng nhằm cải thiện một số yếu tố nguy cơ tăng huyết áp tại cộng đồng. Luận án tiến sĩ y học, Trường Đại học Y Hà Nội, 116.