Hội chứng suy giảm tế bào gốc biểu mô giác mạc và các phương pháp điều trị

Từ cuối thập kỷ 80, sự tồn tại của tế bào gốc của biểu mô giác mạc (GM) tại vùng rìa GM đã được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới đặt ra và chứng minh sự tồn tại của các tế bào này trên nghiên cứu thực nghiệm cũng như trên người. Khoảng 10 năm gần đây, sự phát triển của công nghệ sinh học đã giúp cho các nhà nhãn khoa hiểu biết sâu hơn về tế bào nguồn biểu mô GM, hội chứng suy giảm tế bào nguồn biểu mô GM và thực hiện những phương pháp mới trong việc điều trị hội chứng này. Bất kỳ nguyên nhân nào gây nên sự suy giảm về số lượng cũng như chất lượng của các tế bào nguồn biểu mô GM đều gây nên hội ch ứng suy giảm tế bào nguồn biểu mô giác mạc. Hậu quả của hội chứng này là sự trong suốt của biểu mô GM bị mất đi, do đó thị lực của bệnh nhân bị giảm sút trầm trọng. Vì vậy, việc lựa chọn phương pháp điều trị h ội chứng này cần được chỉ định sớm và phù hợp tùy theo mức độ của bệnh

Hội chứng suy giảm tế bào gốc biểu mô GM có thể xảy ra nguyên phát hoặc thứ phát. Sự suy giảm chức năng của vi môi trường xung quanh tế bào gốc được gọi là hội chứng suy giảm tế bào nguồn nguyên phát. Sự suy giảm tế bào gốc xảy ra do các yếu tố bên ngoài cơ thể gây nên được gọi là hội chứng suy giảm tế bào nguồn thứ phát, thường gặp hơn so với sự suy giảm tế bào gốc nguyên phát. Trong hình thái thứ phát, các tế bào gốc biểu mô GM bị suy giảm cả về số lượng cũng như chất lượng. Các tế bào gốc biểu mô GM nằm ở lớp sâu, ngay trên màng đáy của lớp biểu mô vùng rìa, 360° xung quanh GM. Tỷ lệ các tế bào nguồn cao ở lớp biểu mô vùng rìa phía trên và dưới, nơi có mi mắtche phủ. Rìa GM phía trên và phía dưới có màu nâu của sắc tố và các vạch chạy vuông góc với rìa giác mạc được gọi là hàng rào Vogt. Chức năng của các tế bào gốc biểu mô GM gồm có 3 chức năng cơ bản:

(1) Là nguồn bù đắp về mặt số lượng tế bào biểu mô giác mạc

(2) Biệt hóa thành tế bào biểu mô GM

(3) Ngăn chặn không cho biểu mô kết mạc xâm lấn lên bề mặt GM.

Biểu hiện lâm sàng của hội chứng suy giảm tế bào gốc biểu mô giác mạc: Triệu chứng chủ quan của người bệnh: Nhìn mờ, cộm chói, chảy nước mắt, co quắp mi mắt và có thể có những đợt đau đỏ mắt tái phát. D ấu hiệu lâm sàng: Dấu hiệu lâm sàng của hội chứng suy giảm tế bào gốc

(1) Màng xơ mạch từ phía kết mạc xâm lấn lên biểu mô giác mạc.

(2) Loét biểu mô giác mạc khó hàn gắn

(3) Tróc biểu mô giác mạc tái phát 

(4) Biểu mô bề mặt nhãn cầu bắt màu thuốc nhuộm fluorescein cho thấy hiện tượng mất lớp biểu mô và sự kém bền vững của màng phim nước mắt. Trên lâm sàng, các dấu hiệu này có thể biểu hiện ở nhiều mức độ rất khác nhau tùy thuộc vào tổn thương toàn bộ hay một phần vùng rìa quanh GM, mức độ sâu của tổn thương và do nguyên nhân nguyên phát hay thứ phát.