HUYẾT VÀ ĐỘNG KINH CỦA DỊ DẠNG ĐỘNG TĨNH MẠCH NÃO

MỐI LIÊN QUAN GIỮA CÁC ĐẶC ĐIỀM HÌNH ẢNH CHỤP MẠCH SỐ HÓA XÓA NỀN VỚI BIỀU HIỆN XUẤT HUYẾT VÀ ĐỘNG KINH CỦA DỊ DẠNG ĐỘNG TĨNH MẠCH NÃO

Phạm Hồng Đức1, Nguyễn Ngọc Cương2, Đinh Văn Thuyết3, Phạm Minh Thông1

1Trường đại học Y Hà Nội; 2Bệnh viện Đại học Y Hà Nội; 3Bệnh viện VINMEC

Nghiên cứu nhằm mô tả mối liên quan giữa các đặc điểm cấu trúc mạch của ổ dị dạng động tĩnh mạch trên phim chụp động mạch số hoá xoá nền (DSA) với triệu chứng xuất huyết não và động kinh. Trong vòng 10 năm từ 1/2002 đến 8/2012 tại bệnh viện Bạch Mai, có 221 bệnh nhân dị dạng động tĩnh mạch, trong số đó có 120 trường hợp có xuất huyết não, 48 trường hợp có triệu chứng động kinh. Các dấu hiệu hình ảnh chụp DSA được thu thập gồm vị trí, kích thước ổ dị dạng, đặc điểm động mạch nuôi, tĩnh mạch dẫn lưu. Nghiên cứu cho thấy dị dạng động tĩnh mạch kích thước nhỏ < 3 cm, tĩnh mạch dẫn lưu duy nhất và có hẹp là những đặc điểm liên quan có ý nghĩa với biểu hiện xuất huyết. Những ổ dị dạng động tĩnh mạch có từ hai tĩnh mạch dẫn lưu trở lên và có tĩnh mạch dẫn lưu giãn phình là các yếu tố liên quan có ý nghĩa tới biểu hiện động kinh.
Dị dạng động – tĩnh mạch não là bất thường bẩm sinh của mạch máu não, bản chất là một đám gồm động mạch và tĩnh mạch mà ở đó dòng máu từ động mạch có áp lực cao chảy thẳng sang tĩnh mạch, đi qua một hoặc nhiều mạch thông mà không có hệ thống mao mạch trung gian. Dị dạng động – tĩnh mạch não gồm ba thành phần là các động mạch nuôi, ổ dị dạng và tĩnh mạch dẫn lưu [1].

Biểu hiện lâm sàng của dị dạng động – tĩnh mạch não gồm xuất huyết, động kinh, đau đầu, các dấu hiệu thần kinh khu trú và một số triệu chứng khác như chóng mặt, lác mắt…[1]. Trong đó, xuất huyết nội sọ trong là biểu hiện lâm sàng thường gặp nhất, gây hậu quả nặng nề nhất và tiến triển dẫn đến tử vong cao, chiếm từ 30 đến 82% các trường hợp [2]. Động kinh cũng là triệu chứng hay gặp trong bệnh cảnh lâm sàng của dị dạng động – tĩnh mạch não sau chảy máu não, chiếm khoảng 30% các trường hợp [3]. Do đó, nhận dạng các yếu tố nguy cơ xuất huyết và động kinh của dị dạng động – tĩnh mạch não là rất quan trọng để đưa ra chiến lược điều trị. Trong y văn cũng có những nghiên cứu liên quan đến vấn đề này, nhưng thường cho những kết luận khác nhau.

Nghiên cứu của chúng tôi nhằm mục tiêu: phân tích những đặc điểm hình thái của dị dạng động – tĩnh mạch não và làm sáng tỏ thêm mối tương quan của chúng đến biểu hiện xuất huyết và động kinh.