Isoflavon của hạt đậu nành trong điều trị triệu chứng mãn kinh

Nhiều triệu chứng mãn kinh đã khởi đầu sớm quanh thời kỳ mãn kinh, tức 3 – 5 năm trước khi mãn kinh thực thụ và là những dấu hiệu đầu tiên của suy giảm chức năng buồng trứng, của những bất thường trong bài tiết hormon sinh dục. Đó là triệu chứng của tuổi mãn kinh và đặc điểm của tuổi mãn kinh (climacteric; từ chữ Hy Lạp klimaktéros = chuyển tiếp tắt dục). Các triệu chứng của tuổi mãn kinh sau đó tiếp tục tăng trong 4 – 5 năm sau khi mãn kinh, chỉ ngừng khi cơ thể phụ nữ đã thích nghi với cân bằng hormon mới.
–    Triệu chứng của tuổi mãn kinh và mãn kinh sớm: bốc hỏa, đổ mồ hôi, mất ngủ, lo âu, trầm cảm, rối loạn chức năng tính dục.
–    Mãn kinh thời kỳ giữa: viêm âm đạo, viêm âm hộ, đau khi giao hợp, đái dầm, lão hóa da, rậm lông, rụng tóc.
–     Triệu chứng và các bệnh của mãn kinh tiến triển: loãng xương, các bệnh tim mạch, suy giảm nhận thức, bệnh Alzheimer.
II.    NHỮNG BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ
Điều trị mãn kinh nhằm những mục tiêu sau:
–     Loại trừ hoặc làm thuyên giảm những triệu chứng cấp tính của mãn kinh, trước hết là các rối loạn về vận mạch, về thần kinh thực vật.
–     Điều trị những rối loạn nảy sinh trong thời kỳ giữa, liên quan tới loạn dưỡng các mô, đặc biệt ở đường tiết niệu – sinh dục.
–    Ngăn ngừa và điều trị các bệnh của thời kỳ mãn kinh tiến triển, như gãy xương do loãng xương và nguy cơ nhồi máu cơ tim.
–    Cải thiện chất lượng sống.
–    Liệu pháp thay thế hormon
Hiệu quả điều trị đã đạt được rõ rệt khi bù đắp sự hao hụt các hormon sinh dục nội sinh trong thời kỳ mãn kinh nhờ sử dụng “liệu pháp thay thế hor- mon” (Hormone Replacement Therapy; HRT), tức sử dụng các hormon nguồn gốc tổng hợp.
HRT rất cần trong nhiều trường hợp nghiêm trọng của hội chứng mãn kinh, nhưng phải được các nhà phụ khoa kê đơn để xác định chế độ điều trị phù hợp nhất cho người bệnh và đánh giá những chống chỉ định có thể xảy ra.
HRT rất có hiệu quả do sử dụng hormon có hiệu lực cao, nhưng phải thận trọng khi điều chỉnh cho từng người để tránh gặp các rối loạn quá mức về sự cân bằng tinh tế về nội tiết trong thời kỳ sau mãn kinh. Hơn nữa, vì lý do an toàn, tốt nhất là không kéo dài HRT quá 5 năm.
–    Thuốc nguồn gốc thiên nhiên
Tỷ lệ loãng xương, vữa xơ động mạch, ung thư vú và tử cung ở phụ nữ một số dân tộc phương Đông, đặc biệt ở Trung Quốc và Nhật Bản là rất thấp. Phụ nữ tại các nước này ít phàn nàn về các rối loạn đặc biệt của mãn kinh, như bốc hỏa, khô âm đạo, teo các mô của hệ sinh dục. Nghiên cứu dịch tễ học cho thấy có liên quan tới thói quen dinh dưỡng của các dân tộc đó, đặc biệt đã sử dụng nhiều đậu nành được chế biến bằng nhiều cách khác nhau. Đã chứng minh trong khá nhiều công trình nghiên cứu, hạt đậu nành không những chiếm tỷ lệ cao về các acid amin thiết yếu, mà còn chứa các chất có tác dụng tương tự với hormon estrogen, nhưng hoạt tính thấp hơn. Đó là các isoflavon, là những hợp chất thiên nhiên không steroid, về cấu trúc tương tự với hormon estrogen. Vì có nguồn gốc thiên nhiên, lại có tác dụng estrogen, nên gọi những chất này là “estrogen thực vật” (phytoestrogen, từ tiếng Hy Lạp phyton = cây). So với sử dụng các hormon estrogen thực thụ, hiệu lực của phytoes- trogen đậu nành sẽ kém hơn, nhưng được sử dụng thích thú hơn, giúp làm cân bằng hormon một cách tinh tế ở phụ nữ mãn kinh. Vì vậy, trong nhiều trường hợp, phytoestrogen là thuốc thay thế có giá trị cho HRT cũng còn vì estrogen thực vật không có