Kết quả bước đầu điểu trị glôcôm góc đóng nguyên phát cấp tính bằng laser tạo hình góc tiển phòng

–    Mục tiêu: Đánh giá kết quả ban đầu và các yếu tố ảnh hưởng của phương pháp tạo hình góc tiền phòng bằng laser trong điều trị glôcôm góc đóng nguyên phát cấp tính.
–    Đối tượng và phương pháp: 60 mắt (45 bênh nhân) glôcôm góc đóng nguyên phát cấp được tạo hình góc tiền phòng bằng laser bước sóng 532 với mức năng lượng sử dụng trung bình là 2,9J. Tình trạng thị lực, nhãn áp, thị trường, góc tiền phòng, đáy mắt, độ sâu tiền phòng cũng như các biến chứng được đánh giá tại các thời điểm trước và sau điều trị 1 giờ, 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng và 12 tháng.
–    Kết quả: Nhãn áp trung bình giảm từ 30,17 ± 3,8mmHg trước điều trị xuống 19,38 ± 3,84mmHg sau 1 giờ và 14,29 ± 1,46mmHg sau 6 tháng. Độ mở góc tiền phòng trung bình tăng 2,35. Tỷ lê thành công hoàn toàn là 85% và 8,33% cần bổ sung thuốc tra hạ nhãn áp. 6,67% phải chuyển phẫu thuật.
–    Kết luận: Tạo hình góc tiền phòng bằng laser 532 là phương pháp có hiệu quả cao và an toàn trong điều trị glôcôm góc đóng nguyên phát cấp tính, mặc dù kết quả bị ảnh hưởng bởi giai đoạn bệnh, thời gian mắc bệnh, sự dính lâu dài của góc tiền phòng.
1. ĐẶT VẤN ĐỂ.
Glôcôm góc đóng nguyên phát cấp tính là tình trạng xảy ra khi nhãn áp tăng một cách nhanh chóng do mống mắt làm tắc nghẽn vùng bè gây đóng góc tương đối đột ngột. Bệnh có thể để lại những hậu quả nặng nề như đóng, dính góc vĩnh viễn; tổn hại lớp sợi thần kinh thị giác; teo mống mắt… nếu không được điều trị kịp thời. Chính vì vậy, hạ nhãn áp nhanh chóng đổng thời giải phóng nghẽn đổng tử và nghẽn góc tiền phòng là rất quan trọng [1].
Mở mông mắt chu biên giải quyết được tình trạng nghẽn đổng tử song không ngăn ngừa được sự đóng và dính của góc tiền phòng về sau nên bệnh vẫn có thể tiếp tục tiến triển (58,1% theo Aung T. và cộng sự) [3]. Laser tạo hình góc tiền phòng (laser gonioplasty) sử dụng năng lượng thấp tác dụng quang đông vào vùng chân mống mắt gây co rút nhu mô của mống mắt làm cho mống mắt chu biên dẹt xuống kéo căng hệ thống bè củng giác mạc giúp mở rộng góc tiền phòng, nhờ đó thuỷ dịch lưu thông được dễ dàng từ tiền phòng ra ngoài nhãn cầu khiến cho nhãn áp hạ và hạn chế được quá trình dính của góc. Phương pháp này được Krasnov nghiên cứu từ năm 1972, sau đó nhiều tác giả khác cũng áp dụng trong các hình thái glôcôm góc đóng thu được kết quả khá tốt [4], [7]. Một số nghiên cứu gần đây sử dụng laser tạo hình góc tiền phòng như là biện pháp đầu tiên điều trị cơn glôcôm cấp tính rất hiệu quả kể cả khi tiền phòng quá nông, giác mạc phù không thể tiến hành được laser mở mống mắt.
Tuy nhiên, ở Việt Nam cho đến nay kỹ thuật này mới chỉ được áp dụng đơn lẻ và chưa có báo cáo cụ thể nào. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài này với mục tiêu:
1.    Đánh giá kết quả bước đầu tạo hình gốc tiền phòng bằng laser trên bệnh nhân glôcôm gốc đống nguyên phát cấp tính.
2.    Nhân xét một sô’yếu tô’liên quan đến kết quả điều trị.
2.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu.
2.1.    Đối tượng nghiên cứu.
Bênh nhân glôcôm góc đóng nguyên phát cấp tính trên 18 tuổi, chưa có can thiệp phẫu thuật vào vùng góc tiền phòng, giác mạc còn đủ trong để có thể quan sát được ít nhất 3/4 chu vi mông mắt, đổng tử còn đáp ứng với thuốc tra Pilocarpin 1%; điều trị tại khoa Glôcôm, khoa Bán công – Bệnh viện Mắt trung ương từ tháng 12/2007 đến tháng 3/2009.
2.2.    Phương pháp nghiên cứu.
2.2.1.    Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả, tiến cứu, theo dõi dọc.
2.2.2.    Phương tiện nghiên cứu:
–    Phương tiện phục vụ khám và đánh giá kết quả: bảng thị lực Landolt, thị trường kế Humphrey, sinh hiển vi, nhãn áp kế Goldmann, máy soi đáy mắt, kính soi góc tiền phòng.
–    Phương tiện phục vụ điều trị: máy laser quang đông ánh sáng xanh bước sóng 532; thuốc tra mắt: Dicain 1%, Pilocarpin 1%, Cloroxit 0,4%; kính tiếp xúc Magna View Gonio laser.
2.2.3.    Cách thức nghiên cứu:
*     Đánh giá trước điều trị: Bệnh nhân được khám về chức năng, thực thể cũng như tình trạng toàn thân; khai thác về bệnh sử, tiền sử.
*    Kỳ thuật laser:
–    Tra thuốc co đổng tử Pilocarpin 1% x 3 lần 1 giờ trước laser (cách 15 phút).
–    Vô cảm: gây tê tại chỗ bằng thuốc tra mắt Dicain 1% x 2 lần (cách 5 phút).
–    Đặt kính laser.
–     Laser quang đông vào vùng chân mông mắt với chế độ: công suất: 200-400mW; kích thước vết đốt: 200-500ụ,m; thời gian 0,2-0,5 giây, số lượng vết đốt: 24-32 đều trên toàn bộ chu vi mống mắt.
Mức năng lượng laser được điều chỉnh tuỳ thuộc vào phản ứng trên mống mắt. Giảm khi có dấu hiệu đốt quá mức như nổi bong bóng hay tiếng nổ “pop” và tăng lên khi không thấy đáp ứng ở mống mắt.
–    Rửa mắt bằng dung dịch Cloroxit 0,4%.
–    Nghỉ ngơi tại chỗ và đo lại nhãn áp sau 1 giờ.
*    Chăm, sốc, theo dõi sau điều trị:
–    Uống: Acetazolamit 0,25g x 2 viên sau điều trị 2 giờ.
–    Tra tại mắt bằng dung dịch kháng sinh + cortison 2 giờ/lần trong ngày đầu và 3 lần/ngày trong 3 ngày tiếp theo.
–    Laser mở mống mắt chu biên trong vòng 5 ngày sau (với mắt chưa cắt mống mắt chu biên).
–    Kiểm tra định kỳ về tình trạng chức năng, thực thể tại các thời điểm 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng và 12 tháng sau điều trị.
–    Khi nhãn áp > 21mmHg điều trị bổ sung bằng thuốc tra hạ nhãn áp: Timolol 0,5% x 2 lần/ngày.
*    Đánh giá kết quả:
–    Kết quả chức năng: thị lực (theo bảng phân loại của WHO 1982); thị trường (phân loại của Authorn).
–    Kết quả thực thể: nhãn áp (Goldmann); gai thị; độ mở góc tiền phòng (phân loại của Shaffer).
–    Đánh giá các biến chứng: xuất huyết, viêm màng bổ đào…
–    Đánh giá kết quả cuối cùng.
*    Thành công hoàn toàn: Nhãn áp < 18mmHg không với thuốc, thị lực, thị trường, lõm đĩa ổn định, không có biến chứng.
*    Thành công không hoàn toàn: Nhãn áp < 18mmHg với thuốc tra hạ nhãn áp hoặc từ 19-21mmHg (không có thuốc), thị lực, thị trường, lõm đĩa ổn định.
*    Thất bại: Nhãn áp > 21mmHg với thuốc tra hạ nhãn áp, thị trường, lõm đĩa tiến
triển.