KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HÓA XẠ TRỊ UNG THƯ TRỰC TRÀNG GIAI ĐOẠN III TRƯỚC MỔ

KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HÓA XẠ TRỊ UNG THƯ TRỰC TRÀNG GIAI ĐOẠN III TRƯỚC MỔ
Hoàng Văn An1, Hoàng Mạnh An1, Nguyễn Anh Tuấn2
1 Bệnh viện Quân y 103
2 Bệnh viện TƯQĐ 108
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị hóa xạ trị ung thư trực tràng giai đoạn III với  Cappecitabine trước mổtại Bệnh viện Trung ương quân đội 108. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả tiến cứu và hồi cứu từ tháng 12.2015 đến tháng 3. 2020  trên 73 bệnh nhân ung thư trực tràng giai đoạn IIIcòn khả năng phẫu thuật, được hóa xạ tiền phẫu liều 50,4Gy/28fx trong 5,5 tuần cùng với Capecitabine 825mg/m2, 2 lần/ngày, x 5-7 ngày/tuần. Các bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật sau 4-12 tuần kết thúc hóa xạ trị. Đánh giá độc tính do hóa xạ trị, đáp ứng trên lâm sàng, đáp ứng trên giải phẫu bệnh sau mổ, khả năng bảo tồn cơ thắt hậu môn và biến chứng sau mổ. Kết quả: Tỷ lệ đáp ứng toàn bộ trên lâm sàng là 75,3% (55/73), trong đó có 8,2% (6/73) đáp ứng hoàn toàn. Trên giải phẫu bệnh sau mổ, tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng làm giảm giai đoạn khối u (T) là 54,79% (40/73), trong đó 4,1% (3/73) đạt đáp ứng hoàn toàn (pT0). Tất cả bệnh nhân dung nạp điều trị tốt, không có độc tính độ 4, thường gặp viêm trực tràng do xạ trị độ 1-2 chiếm 27,4% (20/73) và độ 3 có 01 trường hợp chiếm 1,3% , viêm da do xạ trị độ 1- 2 có30,1% (22/73), mệt mỏi độ 1-2 có 17,8% (13/73), viêm đường tiết niệu độ 1 có 8,2% (6/73), sút cân  9,6% (7/73). Phẫu thuật bảo tồn cơ thắt đạt 84,9% (62/73). Biến chứng sau mổ chỉ có 6,8% (5/73) rò miệng nối. Kết luận: Điều trị hóa xạ trị ung thư trực tràng  giai đoạn III với Capecitabine đạt tỷ lệ cao giảm giai đoạn sau điều trị, làm tăng khả năng phẫu thuật bảo tồn cơ thắt.

Ung  thư  trực  tràng  (UTTT)  là  một  trong những bệnh ung thư phổ biến ở nước ta và các nước trên thế giới. Tỷ lệ mắc UTTT trên thế giới ngày càng tăng. Tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong của UTTT  thay  đổi  rõ  rệt  trên  toàn  thế  giới.  Trên toàn cầu, UTTT là bệnh ung thư được chẩn đoán phổ biến thứ ba ở nam và thứ hai ở nữ, với 1,8 triệu trường hợp mới và gần 861.000 ca tử vong trong năm 2018 theo cơ sở dữ liệu GLOBOCAN của Tổ chức Y tế Thế giới. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể ở nam so với nữ. Tại  Việt  Nam,  tỷlệmắc ung thư đại  trực  tràng  cao  thứ5  trong  các bệnh ung thư, sau ung thư phổi, ung thư dạdày, ung thư vúvàung thư vòm họng. Tỷ lệ tử vong đứng thứ 4 sau ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày.Xu hướng điều trịung thư trực tràng hiện nay làphối hợp đa mô thức, bao gồm nhiều phương pháp điều  trịnhư phẫu  thuật,  hóa  chất,  tia  xạ, điều  trịđích, điều  trịđiều  hòa  miễn  dịch…Việc lựa  chọn phác đồ điều  trịthích hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố: toàn trạng bệnh nhân, vịtríu nguyên phát, giai đoạn bệnh và các yếu tố nguy cơ.Phẫu thuật là phương pháp điều trị triệt căn đối với ung thư trực tràng. Tuy nhiên, các bệnh nhân chỉ phẫu thuật đơn thuần có tỷ lệ thất bại tại vùng cao (25-50%) [2]. Xạ trị có vai trò quan trọng trong kiểm soát tái phát tại vùng; tỷ lệ tái phát tại vùng sau 5 năm ở nhóm xạ trị sau phẫu thuật thấp hơn nhóm chỉ phẫu thuật tương ứng là  15%  và  23%  [1]. Hóa chất là phương  pháp điều trị toàn thân, giúp kiểm soát di căn xa và vi di  căn.  Hóa  chất  khi  kết  hợp  xạ  trị  giúp  tăng nhạy  cảm  tế  bào  u  với  tia  xạ.  Đãcónhững nghiên cứu chứng minh lợi ích vàsựan toàn của xạtrịtiền  phẫu  ngắn  ngày,  làm tăng tỷlệkiểm soát vùng vàthời gian sống thêm [3].Tuy nhiên, hóa  xạtiền  phẫu  dài  ngày  còn  cóthểlàm  giảm kích thước u vàgiai đoạn bệnh sau điều trị, qua đótăng tỷlệphẫu  thuật  bảo  tồn cơ thắt,  nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân [4]. Theo  hướng  dẫn  thực  hành  của  mạng  lưới ung thư toàn diện Mỹ, có ba phác đồ hóa chất khi  kết  hợp  xạ  trị  trong  điều  trị  ung  thư  trực tràng tiền phẫu thuật, gồm: 5-FU truyền liên tục, Capecitabine  uống  (khuyến  cáo  mức  1)  và  5-FU/Leucovorin  truyền  (khuyến  cáo  mức  2A). Capecitabine   là   một   dẫn xuất của fluoropyrimidine carbamate, nóđược chuyển hóa thành 5-FU ưu thếvàchọn lọc trong mô khối u, dóđóhạn chếtác dụng độc tính trên các tếbào lành. Hơn nữa, Capecitabine dùng đường uống nên rất tiện lợi khi sử dụng, bệnh nhân không phải nằm viện màtránh được  các  tác  dụng  phụtrên  mạch  máu do đường    truyền  hóa  chất  gây ra.Như  vậy,   hóa   xạtrịđồng   thời   với Capecitabine  làrất  thuận  lợi  cho  điều  trịtiền phẫu bệnh nhân ung thư trực tràng [5].Tại Bệnh viện Trung ương quân đội 108, chúng tôi đãáp dụng phác đồhóa xạtiền phẫu với Capecitabine cho  những  bệnh  nhân  ung  thư  trực  tràng  giai đoạn IIIcòn khảnăng phẫu thuật  từ năm 2015, bước đầu có kết quả khả quan. Vìvậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu: Đánh giá kết quảbước  đầu  điều  trị  hóa  xạ  trị  ung  thư  trực tràng giai đoạn IIIvới Capecitabine trước mổ.