Kết quả sớm nong van động mạch phổi bằng bóng qua da ở trẻ từ 0 – 24 tháng tuổi

Nghiên cứu nhằm đánh giá kết quả sớm nong van ĐMP bằng bóng qua da ở trẻ từ 0 – 24 tháng tuổi bị hẹp van ĐMP đơn thuần trong năm 2009 và 2010 tại bệnh viện Nhi Trung ương. Kết quả nghiên cứu cho ta thấy chênh áp tối đa qua van động mạch phổi trên siêu âm Doppler giảm từ 84,24 ± 28,92 mmHg xuống 20,50 ± 16,35 mmHg (p < 0,001) và biên độ mở van động mạch phổi tăng từ 3,71 ± 1,12 mm đến 8,56 ± 2,77 mm (p < 0,05). Chênh áp tâm thu tối đa giữa động mạch phổi và thất phải đo trên thông tim giảm từ 72,55 ± 27,30 mmHg xuống 14,68 ± 11,48 mmHg (p < 0,001). Có một bệnh nhi tái hẹp van động mạch phổi. Kết quả sớm của phương pháp điều trị nong van động mạch phổi bằng bóng qua da là rất tốt. Tỷ lệ bệnh nhi tái hẹp sau nong van động mạch phổi bằng bóng qua da là 2,6%. Tất cả bệnh nhân sau nong van có hở van động mạch phổi mức độ nhẹ.

Hẹp van động mạch phổi (ĐMP) được phát hiện khoảng 0,33/1000 trẻ sinh ra sống, chiếm từ 6 – 9% trong bệnh tim bẩm sinh nói chung. Hẹp van ĐMP điển hình khoảng 80 – 90%, thể thiểu sản ĐMP khoảng 10 – 20% [4]. Theo thống kê tại khoa Sơ sinh bệnh viện Nhi Trung ương năm 2011 của Nguyễn Trung Kiên tỷ lệ trẻ sơ sinh bị hẹp van ĐMP đơn thuần chiếm 4,4% trong các bệnh tim bẩm sinh nói chung [1]. Tùy thuộc vào vị trí hẹp của ĐMP tại van, thiểu sản ĐMP hay hẹp nhánh ĐMP mà ta có phương pháp chỉ định điều trị phẫu thuật hay can thiệp nong van ĐMP bằng bóng cho bệnh nhân có hiệu quả [2, 4, 6]. Trước kia bệnh hẹp van ĐMP chỉ có thể giải quyết bằng phẫu thuật; hoặc mổ tim kín để tách van ĐMP, hoặc phẫu thuật mở van ĐMP kết hợp với ngừng tuần hoàn, hoặc phẫu thuật mở van ĐMP kết hợp với tim phổi nhân tạo [4], phương pháp này khó khăn hơn đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, vì đòi hỏi phải có đội ngũ phẫu thuật viên cũng như gây mê hồi sức tốt. Năm 1982 Kan và cộng sự lần đầu tiên tiến hành nong van ĐMP bằng bóng qua da cho một bệnh nhân gái 8 tuổi bị bệnh hẹp van ĐMP bẩm sinh thành công [3], từ đó đến nay kỹ thuật này được áp dụng rộng rãi để điều trị hẹp van ĐMP ở nhiều trung tâm tim mạch can thiệp trên thế giới [5, 7]. Ở Việt Nam áp dụng phương pháp nong van ĐMP bằng bóng qua da để điều trị cho trẻ từ 0 – 24 tháng tuổi bị hẹp van ĐMP đơn thuần nhằm mục tiêu: Đánh giá kết quả sớm của nong van ĐMP bằng bóng qua da ở trẻ từ dưới 2 tuổi bị hẹp van ĐMP đơn thuần tại bệnh viện Nhi Trung ương trong 2 năm 2009 và 2010.
II.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
2.1.    Đối tượng nghiên cứu
Có 38 trẻ bị mắc bệnh hẹp van ĐMP đơn thuần từ 0 – 24 tháng tuổi được nong van ĐMP bằng bóng qua da tại bệnh viện Nhi Trung ương trong hai năm 2009 – 2010 bị hẹp van ĐMP đơn thuần từ mức độ trung bình đến nặng.
2.2.    Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
Bệnh nhân từ 0 – 24 tháng tuổi hẹp van ĐMP được xác định bằng siêu âm tim Doppler có hẹp van ĐMP đơn thuần khi có chênh áp tâm thu tối đa qua van ĐMP > 50mmHg, trong năm 2009 và 2010.
2.3.    Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân
Bệnh nhân hẹp van ĐMP có phối hợp với các dị tật khác của tim (trừ còn tồn tại lỗ bầu
dục) như: Fallot 4, thông liên thất, thông liên nhĩ, còn ống động mạch, thất phải hai đường ra, đảo gốc động mạch, hẹp nhánh ĐMP, thiểu sản thân ĐMP…
Bệnh nhân hẹp van ĐMP do chèn ép từ bên ngoài vào.
Bệnh nhân hẹp van ĐMP đơn thuần nhưng có rối loạn về đông máu nặng, hoặc bệnh lý nội khoa, ngoại khoa nặng khác kèm theo.
2.4.    Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tiến cứu can thiệp có so sánh trước sau.
2.5.    Nội dung nghiên cứu: Kỹ thuật nong van ĐMP bằng bóng qua da.
Là kỹ thuật thông tim phải: chụp buồng thất phải để đánh giá đường kính vòng van ĐMP và đo chênh áp tâm thu tối đa giữa thất phải và ĐMP trước và sau khi nong van.