Kết quả thu hoạch tế bào cd34 máu ngoại vi của người trưởng thành khỏe mạnh sau huy động bằng yếu tố kích thích tạo cụm bạch cầu hạt (g-csf) sử dụng cho ghép

Ghép tế bào gốc tạo máu cho đến nay là một trong những tiến bộ vượt bậc trong điều trị bệnh lý cơ quan tạo máu và nhiều bệnh lý khác. Nguồn tế bào gốc có  thể  được thu từ  tủy xương, từ  máu cuống rốn, từ các tổ chức bào thai và từ tủy xương của người đột tử. Trong các nguồn cung cấp tế bào gốc nói trên, nguồn tế bào gốc được huy động từ máu ngoại vi được sử dụng rộng rãi trên thế giới [1, 4].
Trong các phương pháp huy động để thu hoạch tế bào gốc ở máu ngoại vi, kỹ thuật sử dụng chất kích thích tạo cụm dòng bạch cầu hạt (Granulocyte-Colony stimulating factor: G-CSF) được ứng dụng nhiều nhất [2, 3, 5, 9, 10]. Các phác đồ huy động có thể kết hợp sử dụng hóa chất (cyclophosphamid) hoặc G-CSF đơn độc, trong đó phác đồ kết hợp hóa chất thường chỉ thực hiện đối với ghép tự thân cho những bệnh nhân có bệnh lý ác tính. Do hoá chất có nhiều độc tính và tác dụng phụ nên để thu tế bào gốc máu ngoại vi từ người cho tình nguyện, khỏe mạnh sử dụng cho ghép đồng loại chỉ huy động bằng G-CSF đơn độc. Đây là phương pháp huy động để thu tế bào gốc an toàn, hiệu quả cao để có thể xây dựng ngân hàng tế bào gốc từ máu ngoại vi, sử dụng cho ghép đồng loài [3,8]. Hiện nay, phương pháp này chưa được áp dụng trong nước. Để góp phần xây dựng ngân hàng tế bào gốc chúng tôi tiến hành nghiên cứu này tại Viện Huyết học-Truyền máu trung ương với mục tiêu:
Ứng dụng quy trình thu gom thế bào gốc máu ngoại vi huy động bằng G-CSF đạt kết quả cao và theo dõi các biểu hiện không mong muốn khi huy động, trong và sau khi thu hoạch.
I.    ĐỐI    TƯỢNG    VÀ    PHƯƠNG    PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu
8 người cho khỏe mạnh, nam giới, từ 24 đến 32 tuổi, tình nguyện tham gia nghiên cứu, trong đó 3 người thu hoạch không huy động và 5 người thu hoạch có huy động. Đủ tiêu chuẩn cho  máu theo  quy  định  của Điều lệ An toàn truyền máu 1992.
2.    Vật liệu nghiên cứu
G-CSF (Leukokin) Hàn Quốc. Máy tách tế bào tự động COBE-Spectra (Nhật). Máy đếm tế bào CD34 FACS Callibur (Mỹ). Máy đếm tế bào máu tự động XT-2000i (Nhật). Các xét nghiệm khác được tiến hành tại các labo của Viện HHTM TW.
3.    Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu ngang mô tả, theo quy trình hiện đang được sử dụng rộng rãi [5].
    Các bước nghiên cứu
Tuyển chọn người cho tế bào gốc tình nguyện.
Tiến hành thu tế bào gốc trên máy tách tế bào tự động COBE-Spectra:
Từ 3 người cho không huy động, mỗi người thu 3 lần trong vòng 2 tuần.
Từ 5 người cho có huy động tế bào CD34 bằng G-CSF (Leukokin), tiêm dưới da bụng với liều 10mcg/kg/ngày trong 5 ngày liên tiếp, tiêm 1 lần vào buổi sáng. Đếm số lượng tế bào CD34 hàng ngày và tiến hành thu tế bào gốc vào ngày thứ 5 và thứ 6 kể từ ngày bắt đầu huy động.
Theo dõi biểu hiện lâm sàng và xét nghiệm của người cho trong suốt quá trình nghiên cứu: trước và trong khi huy động, trước và sau khi tách 1 tuần và theo dõi sức khoẻ trong 1 tháng kể từ lần cho cuối cùng.
    Các chỉ số nghiên cứu
Tế bào CD34 máu ngoại vi không huy động và có huy động bằng G-CSF.
Biểu hiện lâm sàng trong quá trình huy động bằng G-CSF và quá trình tách tế bào.
Các chỉ số huyết học và hoá sinh được xét nghiệm trước và trong quá trình huy động, trước và ngay sau mỗi lần tách tế  bào và  cho đến hết 15 ngày sau khi huy động. Các xét nghiệm được tiến hành tại viện Huyết học – Truyền máu Trung Ương, trên máy đếm tế bào máu tự động XT2000i (Nhật Bản), máy đông máu tự động ACL200 (Italia) và máy hóa sinh tự động HITACHI 902 (Nhật Bản).
Hiện nay, tế bào gốc từ máu ngoại vi là nguồn chủ yếu sử dụng để ghép. Nhưng vì số lượng tế bào gốc từ máu ngoại vi bình thường rất ít, nên cần tiến hành huy động để thu hoạch được lượng lớn tế bào đủ liều cho ghép tủy đạt kết quả cao. Mục tiêu: Ứng dụng quy trình thu hoạch tế bào gốc CD34 từ máu ngoại vi của người trưởng thành khỏe mạnh bằng G-CSF sử dụng cho ghép tủy. Đối tượng và phương pháp: Huy động và thu tế bào CD34 máu ngoại vi từ 5 người cho trưởng thành, khoẻ mạnh, tình nguyện bằng tiêm G-CSF dưới da với liều 10 mcg/kg/ngày trong 5 ngày liên tiếp. Đếm số lượng CD34 hàng ngày và tách tế bào CD34 trên máy tách tự động vào ngày thứ 5 và thứ 6 kể từ ngày bắt đầu huy động. Đồng thời theo dõi các biểu hiện lâm sàng và xét nghiệm trong quá trình nghiên cứu. Kết quả: Số lượng tế bào CD34 thu được đạt cao (215,5 – 570,2 x 106 CD34/ người cho), các chỉ số tế bào máu, đông máu và hóa sinh trở về bình thường sau 1 tuần kể từ lần tách cuối cùng. Kết luận: Quy trình tiến hành an toàn với người cho, hiệu quả thu hoạch được số lượng tế bào gốc CD34 cao, đủ để sử dụng cho ghép người trưởng thành