KHẢO SÁT HÌNH ẢNH MỘT SỐ BẤT THƯỜNG HÀNH CẢNH THƯỜNG GẶP

KHẢO SÁT HÌNH ẢNH MỘT SỐ BẤT THƯỜNG HÀNH CẢNH THƯỜNG GẶP
Đỗ Hải Thanh Anh*, Phạm Ngọc Hoa**, Ngô Trí Hùng***
TÓM TẮT :
Mở đầu: Hành cảnh là một cấu trúc giải phẫu ở vùng xương thái dương, có liên quan nhiều với các cấu trúc xung quanh. Hành cảnh có nhiều biến thể về hình dạng, kích thước có thể gây nhầm lẫn trong chẩn đoán bệnh lí vùng này hoặc ảnh hưởng đến các đường vào phẫu thuật, có thể gây ra tai biến nghiêm trọng trong mổ.

Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỉ lệ, đặc điểm dịch tễ một số biến thể của hành cảnh: hành cảnh nằm cao, hành cảnh hở, túi thừa hành cảnh.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Thiết kế mô tả cắt ngang, phương pháp lấy mẫu hồi cứu. Thu thập hình ảnh chụp cắt lớp vi tính của 862 xương thái dương (431 bệnh nhân, 245 nữ, 186 nam), máy chụp cắt lớp vi tính 64 lát cắt và 128 lát cắt, chụp xoắn ốc, độ dày lát cắt tái tạo 0,6-0,625mm, dựng hình đa mặt phẳng.

Kết quả: Hành cảnh nằm cao: tỉ lệ chung 41,6%, hành cảnh nằm cao hai bên 19,3%, bên phải: nữ 59,6%, nam 42,5% (p=0,005), bên trái: nữ 36,3%, nam 24,2% (p=0,0085). Hành cảnh hở và túi thừa hành cảnh là 2 biến thể được quan sát thấy trên nhóm có hành cảnh nằm cao. Hành cảnh hở: tỉ lệ chung 5%, tỉ lệ trong nhóm có hành cảnh nằm cao: 12%, hở bên phải 13,8%, hở bên trái 9%, tỉ lệ hở ở nam cao hơn nữ và bên phải cao hơn bên trái có ý nghĩa thống kê. Túi thừa hành cảnh: tỉ lệ chung 7,2%, tỉ lệ trong nhóm có hành cảnh nằm cao:17,3%, bên phải: 14,7%, bên trái 21,6%, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về giới và tuổi.

Kết luận: Hành cảnh nằm cao là một biến thể khá phổ biến với tỉ lệ 41,6%, xuất hiện ưu thế ở nữ và bên phải; hành cảnh nằm cao hai bên 19,3%. Hành cảnh hở và túi thừa hành cảnh là 2 biến thể được quan sát thấy trên nhóm có hành cảnh nằm cao, tỉ lệ chung trên mẫu nghiên cứu lần lượt là 5% và 7,2%. Hành cảnh hở ưu thế bên phải và ở nam. Túi thừa hành cảnh ưu thế bên trái. Ứng dụng chụp cắt lớp vi tính giúp khảo sát tốt hơn vùng xương thái dương, phát hiện các bất thường của hành cảnh, góp phần trong chẩn đoán bệnh và lập kế hoạch điều trị, tránh những tai biến có thể có do hiện diện các biến thể của hành cảnh.