KHẢO SÁT GIẢI PHẪU CUỐNG MẠCH ĐẦU XA CỦA VẠT DA CÂN THẦN KINH HIỂN NGOÀI
Mở đầu: Vạt da cân thần kinh hiển ngoài được sửdụng rộng rãi trong tái tạo mất da vùng cẳng chân, bàn chân.
Mục đích: Tìm hiểu cấu trúc giải phẫu cuống mạch của vạt da để giúp cho áp dụng lâm sàng.
Đối tượng nghiên cứu:62 cẳng chân bị đoạn chi do ung thư.
Kết quả: – Vạt da cân thần kinh hiển ngoài cuống ñầu xa có thể được cung cấp máu từ động mạch mác (51%), động mạch chày sau (3,5%) hay cảhai (42%). Tỉ lệ không có cuống mạch cho vạt da là 3,5%. – Thông thường tìm thấy 3 cuống mạch nhưsau: Cuống mạch trên: tỉ lệ tìm thấy 64%, vịtrí trung bình khoảng 10cm trên đĩnh mắt cá ngoài. Đường kính ngoài trung bình khoảng 1,1mm. Cuống mạch giữa: tỉlệtìm thấy 93%, vịtrí trung bình khoảng 5cm trên đĩnh mắt cá ngoài. Đường kính ngoài trung bình khoảng 1,0mm. Cuống mạch dưới: tỉlệtìm thấy 85%, vịtrí trung bình khoảng 1,75cm trên ñĩnh mắt cá ngoài. Đường kính ngoài trung bình khoảng 0,7mm.
Kết luận: Cuống mạch ñầu xa cung cấp máu cho vạt da cân thần kinh hiển ngoài có thểtừcác nhánh từ ñộng mạch mác hay ñộng mạch chày sau hay kết hợp các nhánh của cả2 động mạch này. Thông thường có 3 cuống mạch cho vạt da, với tần xuất tìm thấy lần lượt từdưới lên là 85%,93% và 64%.
Vạt da cân thần kinh hiển ngoài có cuống mạch đầu xa ngày nay được sửdụng rộng rãi trong che phủhữu hiệu các khuyết hổng da và mô mềm vùng cẳng chân và bàn chân [2,5,6,7]. Đểlấy vạt da này, tác giảMasquelet [4] cũng như nhiều phẫu thuật viên khác thường dựa trên ñiểm xoay cố ñịnh là 3 khoát ngón tay trên ñỉnh mắt cá ngoài. Giải phẫu cuống mạch vạt da này được tác giả 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Các xác tươi của chi dưới bị ñọan chi do ung thưvới phần cẳng chân còn nguyên vẹn và không bịbiến dạng do khối u.
3.2 Phương pháp nghiên cứu:
3.2.1 Thiết kếnghiên cứu:
– Phẫu tích trên xác tươi từng chi dưới ñểtìm các cuống mạch nuôi vạt da ở ñầu xa.
– Dùng kính lúp bóc tách từng cuống mạch và xác định vị trí cuống mạch vào vạt da.
– Đo đạc các thông số.
– Ghi nhận trên tường trình giải phẫu từng trường hợp.
3.2.2 Các chỉsốcần ghi nhận:
– Các dạng giải phẫu cuống mạch nuôi vạt da và nguồn gốc của chúng.
– Sốlượng, vịtrí và kích thước của từng cuống mạch.
3.2.3 Dụng cụ:
– Dụng cụphẫu thuật thông thường.
– Dụng cụphẫu tích vi phẫu.
– Kính lúp phẫu thuật.
– Các dụng cụ ño kích thước nhỏ, ñộchính xác 1/10 mm.
3.2.4 Kỹthuật phẫu tích:
– Đặt chi dưới nằm nghiêng, xương mác lên trên. Rạch da ñến lớp cân cơtheo bờngoài cẳng chân từchỏm xương mác ñến mắt cá ngoài. Bóc tách vạt da qua 2 bên theo lớp cân cơ.
– Cắt ñầu dưới gân cơmác dài và mác ngắn, lấy bỏ2 cơnày khỏi xương mác. Tách các cơbám vào xương mác ra khỏi xương. Tháo khớp chày mác trên và dưới, lấy xương mác ra ngoài.
– Lúc này chúng ta sẽthấy ñộng mạch mác nằm ngay bên dưới ngoại cốt mạc của xương mác. Bộc lộ động mạch mác từt rên xuống dưới tìm các nhánh cuống mạch ra nuôi vạt da và thần kinh hiển ngoài.
– Bóc tách dọc theo động mạch chày sau ở½ dưới cẳng chân tìm các nhánh từ động mạch chày sau vào vạt da.
– Dùng kính lúp bóc tách vịtrí cuống mạch ra da để đo đường kính ngoài từng cuống mạch.
– Ghi nhận vịtrí cuống mạch so với đỉnh dưới mắt cá ngoài
– Đo đường kính ngoài ñộng mạch. nước ngoài mô tả trên người Châu Âu và chưa nêu ra sô liệu mô tả về cuống mạch [3]. Đểtìm hiểu thêm về giải phẫu cuống mạch vạt da này chúng tôi ñã tiến hành nghiên cứu phẫu tích trên xác tươi của người Việt Nam, hầu đưa ra thông sốcho riêng cho người Việt và giúp các phẫu thuật viên thuận lơi hơn khi lấy vạt da
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất