KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN GIỮA HLA-B1502 VÀ PHẢN ỨNG DA DO THUỐC CHỐNG ĐỘNG KINH

KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN GIỮA HLA-B1502 VÀ PHẢN ỨNG DA DO THUỐC CHỐNG ĐỘNG KINH
Trần Quang Tuyến1, Cao Phi Phong2, Nguyễn Hữu Công1
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Phản ứng da là phản ứng phụ thường gặp nhất khi sử dụng thuốc chống động kinh. Sự hiện diện của HLA-B*1502 làm tăng nguy cơ phản ứng da nghiêm trọng không chỉ với carbamazepine và cả với nhiều thuốc chống động kinh khác.

Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ bệnh nhân động kinh mang alen HLA-B*1502 và mối liên hệ của alen này với phản ứng da do thuốc chống động kinh.

Đối tượng – Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả trên bệnh nhân động kinh, điều trị nội trú và ngoại trú tại bệnh viện Chuyên Khoa Ngoại Thần Kinh Quốc Tế từ 05/2017 đến 09/2019. Bệnh nhân sử dụng thuốc trên 2 tháng không có phản ứng da được xem như dung nạp với thuốc đó.

Kết quả: Nghiên cứu gồm 259 bệnh nhân (nam 56%, nữ 44%); tuổi trung bình  20,83. Bệnh nhân mang HLA-B*1502 chiếm tỉ lệ 25,9%. Ở bệnh nhân phản ứng da thì tỉ lệ alen này là 51,4%, trong đó tỉ lệ ở nhóm phản ứng da nghiêm trọng và không nghiêm trọng lần lượt là 75% và 48,5% so với nhóm không phản ứng da là 21,6%, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.

Kết luận: Tỉ lệ HLA-B*1502 trong nhóm bệnh nhân động kinh là 25,9%, sự có mặt của len này làm tăng nguy cơ phản ứng da do thuốc chống động kinh.

Phản ứng da là phản ứng phụ thường gặp nhất khi sử dụng thuốc chống động kinh. Yếu tố nguy cơ phản ứng da do thuốc khá đa dạng
và không hằng định, thường gặp ở người lớn tuổi, giới nữ hay một số rối loạn miễn dịch như bệnh Lupus, dùng corticoid kéo dài hay gia đình có tiền căn phát ban da nặng nề(1,2). Cho đến năm 2004, của tác giả Chung WH đã làm nổi bật mối liên hệ giữa HLA và điều trị động kinh với kết quả 100% bệnh nhân phản ứng da nặng do sử dụng carbamazepine đều có mang HLA-B*1502, trong khi chỉ có 3% bệnh nhân dung nạp thuốc mang alen này(3). Chính vì mối liên quan chặt chẽ giữa HLAB*1502 với carbamazepine, FDA đã khuyến cáo cần phải thử HLA-B*1502 trên những bệnh nhân gốc Châu Á trước khi sử dụng(4). Tuy nhiên, không chỉ đối với cazbamazepine mà alen này còn được chứng minh liên quan đến phản ứng da do các thuốc chống động kinh khác ở nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt là các nước Châu Á(5,6). Vì vậy, nhu cầu đánh giá mối liên quan HLA-B*1502 với phản ứng da do các thuốc chống động kinh tại Việt Nam là một nhu cầu rất cần thiết. Từ đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với các mục tiêu:
– Khảo sát tỉ lệ bệnh nhân động kinh mang alen HLA-B*1502.
– Đánh giá mối liên hệ HLA-B*1502 với phản ứng da do thuốc chống động kinh