KHẢO SÁT MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ NỒNG ĐỘ ALPHA-FETOPROTEIN TRONG 73 TRƯỜNG HỢP CARCINÔM TẾ BÀO GAN
Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan giữa đặc điểm lâm sàng và nồng độAFP trong máu của 73 người bệnh được chẩn đoán carcinôm tếbào gan tại bệnh viện Chợ Rẫy, từtháng 12/2009 đến tháng 5/2010.
Đối tượng và phương pháp: 73 người bệnh carcinôm tế bào gan được khảo sát các đặc điểm về lâm sàng. Nồng độAFP trong máu được xác định bằng phương pháp ELISA vào thời điểm chẩn đoán. AFP<20ng/ml được xem là bình thường và AFP≥400ng/ml gợi ý nhiều đến chẩn đoán carcinôm tếbào gan.
Kết quả: Đau bụng ¼ trên phải, chán ăn và gan to là các triệu chứng lâm sàng thường gặp nhất. 46/73 trường hợp (63,0%) có nồng độAFP>20ng/ml, trong đó 26 trường hợp (35,6%) có nồng độAFP>400ng/ml. AFP thường tăng cao ởnhững người bệnh trẻtuổi (<50 tuổi,p=0,009), gan to (p=0,031) và vàng da (p=0,006).
Kết luận: Từ những kết quả trên, chúng tôi nhận thấy AFP là một xét nghiệm không đủ độ nhạy để sàng lọc cũng nhưchẩn đoán sớm carcinôm tế bào gan. Mặc dù AFP tăng cao trên những người bệnh có yếu tố nguy cơ là một gợi ý chẩn đoán carcinôm tế bào gan,nhưng AFP không tăng cũng không thể loại trừcarcinôm tế bào gan. AFP có thểdùng nhưmột yếu tố tiên lượng ở những người bệnh carcinôm tế bào gan.
Ở Việt Nam, ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ tưvới khoảng 70.651 nguời tử vong (2002)(12). Trong 10 loại ung thư
có xuất độcao nhất ởViệt Nam, carcinôm tếbào gan đứng hàng thứ3 ởgiới nam và hàng thứ7 ởgiới nữ(12). Nếu carcinôm tếbào gan không được điều trịthì bệnh diễn tiến rất nhanh. Phần lớn người bệnh chết trong vòng 6 tháng kểtừkhi được chẩn đoán. Do đó việc chẩn đoán sớm carcinôm tế bào gan có vai trò rất quan trọng trong việc điều trị cũng nhưcải thiện chất lượng sống của người bệnh. Trong các xét nghiệm giúp chẩn đoán sớm carcinôm tếbào gan thì xét nghiệm định luợng alpha-fetoprotein (AFP) trong máu ngày nay gần như là 1 xét nghiệm được thực hiện thường qui ởtất cảcác người bệnh theo dõi carcinôm tế bào gan. Nhưng giá trịthật sựcủa xét nghiệm này trong sàng lọc cũng như trong chẩn đoán carcinôm tế bào gan còn đang bàn cãi. Giả định tỉ lệ tương hợp giữa việc định lượng AFP trong máu và kết quả giải phẫu bệnh cao thì có thể dùng xét nghiệm AFP nhưlà một xét nghiệm chẩn đoán xác định, ngược lại thì chỉcó thểxem đây là xét nghiệm sàng lọc. Nhằm góp phần vào việc xác định cụ thể hơn vai trò của AFP trong chẩn đoán và theo dõi carcinôm tế bào gan
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất