Khảo sát nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của học sinh một số trường Trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh
Luận văn Khảo sát nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của học sinh một số trường Trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh.Trên thế giới cũng như ở Việt Nam , những vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản vị thành niên (SKSS VTN) đang là mối quan tâm lớn của cộng đồng, của xã hội. Có thể nói, giáo dục SKSS đảm bảo cho sự phát triển lành mạnh của cá nhân và của cả xã hội.
Cùng với sự phát triển của xã hội hiện nay, nhu cầu tìm hiểu về giới tính của thanh thiếu niên rất lớn. Tuy nhiên , sự đáp ứng về nhu cầu tìm hiểu vấn đề này chưa thoả mãn đã dẫn tới nhiều hành vi sai lệch như những mối quan hệ vô đạo đức, thiếu văn hoá giữa những người khác giới, thực trạng nạo phá thai ở tuổi vị thành niên (VTN ) ngày càng cao… Theo thống kê của tổ chức Y tế thế giới thì ở Việt Nam, số lần sinh của các bà mẹ tuổi dưới 19 chiếm 15% tổng số lần sinh trong cả nước và 30% tổng số lần nạo phá thai ở những em gái chưa kết hôn [32]. Nhiều thông tin xã hội đã phản ánh tình trạng đáng lo ngại về nạo phá thai vị thành niên, ước tính mỗi năm có tới hơn 70.000 ca nạo phá thai vị thành niên và có chiều hướng tăng lên qua các năm.
Thông tin này được đưa ra chiều 25/9/2005 tại Tp.HCM, trong buổi truyền thông “Giáo dục giới tính về sức khỏe sinh sản và tình dục cho tuổi mới lớn” do Trung tâm Truyền thông – Giáo dục sức khỏe Tp.HCM tổ chức [3] [4].Lứa tuổi Trung học phổ thông (THPT) là lứa tuổi vị thành niên, khi mà học sinh đang ở giai đoạn phát triển nhanh về thể chất và có nhiều những thay đổi trong tâm sinh lý. Đây là giai đoạn quan trọng trong việc định hình nhân cách để làm chủ bản thân về những hành vi tình dục. Vị thành niên ngày nay có nhiều điều kiện hơn để tiếp cận với thông tin, kiến thức mới, hiện đại nhưng cũng phải đối mặt với những nguy hiểm đe dọa đến sức khỏe. Học sinh chưa có kinh nghiệm, kỹ năng sống, nên dễ bị lạm dụng, ép buộc; không biết cách phòng tránh thai và bệnh lây truyền qua đường tình dục khi có quan hệ tình dục. Do vậy, việc GD SKSS cho học sinh là rất cần thiết. Học sinhcần nắm vững những kiến thức chăm sóc bảo vệ SKSS để bảo vệ chính mình [21]. Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm tới việc giáo dục giới tính trong lứa tuổi VTN , đây là việc làm rất cần thiết trong công tác giáo dục toàn diện thế hệ trẻ (bên cạnh việc giáo dục về văn hoá…) để đáp ứng sự kỳ vọng của xã hội, đó là đào tạo thế hệ vừa có tri thức khoa học, vừa có sức khoẻ… phục vụ nhu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc [24].
Chương trình giáo dục giới tính, tình dục trong gia đình, nhà trường và xã hội còn hạn chế. Học sinh còn e ngại khi tìm hiểu những kiến thức về sức khỏe sinh sản vị thành niên [17].
Từ những thực tế nói trên, chúng ta thấy sự quan tâm đến giáo dục và bảo vệ SKSS VTN đã trở thành một vấn đề cấp bách, không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế mà là của toàn xã hội. Nó thực sự cần thiết trong giáo dục (GD) toàn diện, kiểm soát dân số và bảo vệ con người. Do đó, cần tiến hành đi sâu tìm hiểu vấn đề giáo dục SKSS VTN – một trong những vấn đề cốt yếu của giáo dục giới tính (GDGT) nói riêng và giáo dục con người nói chung .
Vậy thực trạng giáo dục SKSS trong nhà trường đối với học sinh THPT ở Tp.HCM hiện nay ra sao, nhu cầu của học sinh đối với GD SKSS trong nhà trường như thế nào? Để trả lời những câu hỏi này và có cơ sở khoa học cho việc đề xuất các
biện pháp giáo dục SKSS thích hợp, tích cực trong nhà trường, chúng tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Khảo sát nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của học sinh một số trường Trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh”.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng nhu cầu được GS SKSS của học sinh một số trường THPT tại tp.HCM về nội dung và phương pháp GD SKSS trong nhà trường. Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng GD SKSS cho học sinh trong trường
THPT hiện nay.
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………………………. 1
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI………………………………………………………………………. 8
1. 1 Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ………………………………………………………………… 8
1.1.1. Ở nước ngoài ………………………………………………………………………………………….. 8
1.1.2 Trong nước …………………………………………………………………………………………….. 10
1.2 Sức khỏe sinh sản và Giáo dục sức khỏe sinh sản cho học sinh Trung học phổ
thông ……………………………………………………………………………………………………………… 15
1.2.1. Khái niệm sức khỏe sinh sản ……………………………………………………………………. 15
1.2.2. Giáo dục sức khỏe sinh sản cho học sinh THPT …………………………………………. 16
1.3 Học sinh Trung học phổ thông và các đặc điểm tâm sinh lý cơ bản của học sinh
Trung học phổ thông ……………………………………………………………………………………….. 17
1.3.1 Khái niệm học sinh THPT ………………………………………………………………………… 17
1.3.2 Sự phát triển cơ thể và nhận thức của học sinh THPT ………………………………… 18
1.3.3 Sự chuyển đổi vai trò và vị thế xã hội của học sinh THPT ……………………………. 21
1.4 Nhu cầu và nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của học sinh Trung học phổ
thông ……………………………………………………………………………………………………………… 23
1.4.1 Khái niệm nhu cầu …………………………………………………………………………………… 23
1.4.2 Nhu cầu được giáo dục SKSS trong nhà trường ………………………………………….. 26
1.5 Chương trình giáo dục sức khỏe sinh sản trong nhà trường Trung học phổ thông . 28
1.5.1 Các văn bản quy định của nhà nước về giáo dục sức khỏe sinh sản trong nhà
trường Trung học phổ thông ……………………………………………………………………………… 28
1.5.2 Các tài liệu, chương trình giảng dạy sức khỏe sinh sản trong nhà trường Trung
học phổ thông …………………………………………………………………………………………………. 32
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG NHU CẦU ĐƯỢC GIÁO DỤC SỨC KHỎE SINH SẢN
CỦA HỌC SINH MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY …………………………………………………….. 34
2.1. Nhận thức về sức khỏe sinh sản của học sinh một số trường Trung học phổ thông
ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay ……………………………………………………………………. 34
2.1.1 Nhận thức của học sinh về GD SKSS ………………………………………………………… 34
2.1.2 Nhận thức của học sinh về mức độ quan trọng của GD SKSS trong nhà trường 35
2.1.3 Hiểu biết của học sinh về các vấn đề SKSS ………………………………………………… 38
2.2 Thái độ và hành vi tham gia của học sinh đối với chương trình GD SKSS trong
trường THPT ………………………………………………………………………………………………….. 47
2.2.1 Thái độ …………………………………………………………………………………………………… 47
2.2.2 Mức độ tham gia ……………………………………………………………………………………… 51
2.3 Đánh giá của học sinh về chương trình GD SKSS trong nhà trường THPT ……….. 54
2.3.1 Đánh giá của học sinh về nội dung GD SKSS trong nhà trường ……………………. 55
2.3.2 Đánh giá của học sinh về phương pháp GD SKSS trong nhà trường ……………… 59
2.3.3 Đánh giá của học sinh về hình thức GD SKSS trong nhà trường …………………… 65
2.4 Nhu cầu được GD SKSS trong nhà trường của học sinh một số trường THPT tại
Tp.HCM hiện nay ……………………………………………………………………………………………. 72
2.4.1 Nhu cầu về nội dung ………………………………………………………………………………… 75
2.4.2 Nhu cầu về phương pháp ………………………………………………………………………….. 78
2.4.3 Nhu cầu về hình thức GD SKSS trong nhà trường ………………………………………. 81
2.5 Đề xuất một số biện pháp đáp ứng nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của
học sinh một số trường Trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay …… 90
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ …………………………………………………………………………. 93
1. Kết luận ………………………………………………………………………………………………………. 93
2. Kiến nghị ……………………………………………………………………………………………………. 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ giáo dục và đào tạo, 2005 – Dự án phát triển GD THPT, Sổ tay nữ sinh trung học phổ thông, Hà Nội
2. Bộ giáo dục và đào tạo, Các ấn phẩm sách giáo khoa Sinh học, Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân, Kho học…
3. Phan Kế Cường, 2005, Tuổi vị thành niên Tình yêu và giới tính, (Sách dành cho bạn gái), NXB Phụ nữ
4. Phan Kế Cường, 2005, Tuổi vị thành niên Tình yêu và giới tính, (Sách dành cho bạn trai), NXB Phụ nữ
5. Nguyễn Kim Dung, 2011, Các cách tránh thai phù hợp với thanh thiếu niên, Báo Sức khỏe và đời sống
6. Vũ Dũng, 2000, Tâm lý học Xã hội, NXB. Khoa Học Xã Hội
7. Dự án ENRECA về “Nâng cao năng lực nghiên cứu dân số và sức khoẻ sinh sản ở Việt Nam”
8. Dự án GD SKSS cho học sinh THPT tại huyện Hòa Vang, Tp.Đà Nẵng, 2011, Trung tâm y tế, phòng GD&ĐT huyện Hòa Vang thực hiện dưới sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng
9. Dự án GD SKSS cho học sinh sinh viên tại Tp.HCM, 2004, Trung ương Đoàn quản lý, Liên minh Châu Âu và Quỹ dân số Liên hợp quốc
10. Francoise Dolto, 2001, Tuổi vị thành niên và những cạm bẫy (người dịch: Hoàng Hạnh), NXB. Trẻ
11. Đỗ Trọng Hiếu, Phạm Mai Chi, Quan Lệ Nga, Lại Thế Sử, 1999, Sức khỏe Sinh sản Vị thành niên ( tập 1, 2), NXB. Thế Giới
12. Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thăng, 1998, Tâm lý học lứa tuổi và Tâm lý học sư phạm, NXB. Đại học Quốc gia Hà Nội
13. Việt Hùng, 2010, GD SKSS: cần sự gần gũi của người lớn, báo Thanh Niên
14. James E. Rosen, Nancy J. Murray và Scott Moreland, 2004, Sexuality education in schools: the international experience and implication for Nigeria
15. Jill Geborene, 2011, Teen girl – What teen girls want to know, Bloomsberry
16. Diệp Từ Mỹ , 2010, “ Nhu cầu truyền thông giáo dục về sức khỏe sinh sản của thanh thiếu niên 15- 24 tuổi tại quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh”
17. Linh Nga, 2011, “GD SKSS trong nhà trường, trò rối thầy cũng rối”, báo Tuổi trẻ
18. NQ-HN7, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VII, Văn bản lưu
19. NQ-HN8, Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII, Văn bản lưu
20. Nghị định số 104/2003/NĐ-CP ngày 16/9/2003 của Chính phủ, Văn bản lưu
21. Bùi Ngọc Oánh, 2006, Tâm lý học Giới tính và Giáo dục Giới tính, NXB. Giáo Dục
22. Bùi Ngọc Oánh, Triệu Xuân Quýnh, Nguyễn Hữu Nghĩa, 1990, Tâm lý học (tập 1, 2), Trường Đại học Sư phạm TPHCM
23. Petorovski A.V. (chủ biên) (1982), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm(người dịch: Đỗ Văn), NXB Giáo dục
24. Pháp lệnh Dân số, 2005, Tiểu ban Dân số-kế hoạch hóa gia đình, Lưu hành nội bộ
25. QĐ-TTg, 2011, Quyết định 2013/QĐ-TTg năm 2011 phê duyệt Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020 do Thủ tướng Chính phủ ban hành, Văn bản lưu
26. Nguyễn Xuân Quý, 2009, 140 câu hỏi đáp về phòng tránh thai, NXB Phụ nữ
27. Susana Lerner, 2005, Reproductive Health unmet Needs and Poverty, CICRED
28. Nguyễn Hà Thành, 2009, “Nhu cầu được giáo dục sức khỏe sinh sản của học sinh trung học phổ thông”
29. Trần Quốc Thành, Nguyễn Thị Mùi, Lê Thị Hồng An, Giáo trình giáo dục dân số sức khỏe sinh sản, NXB Giáo dục, HN 2009
30. Lê Xuân Tuấn, 2011, Các bệnh lây qua đường tình dục, NXB Lao động
31. Phạm Thủy Tùng, 2011, Bài giảng Các bệnh lây qua đường tình dục, Tài liệu giảng dạy
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất