KHẢO SÁT SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA CHỈ SỐ GRPI VÀ APRI VỚI ARFI TRONG ĐÁNH GIÁ XƠ HÓA GAN Ở BỆNH NHÂN NHIỄM VI RÚT VIÊM GAN B MẠN
KHẢO SÁT SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA CHỈ SỐ GRPI VÀ APRI VỚI ARFI TRONG ĐÁNH GIÁ XƠ HÓA GAN Ở BỆNH NHÂN NHIỄM VI RÚT VIÊM GAN B MẠN
Nguyễn Đình Chương1, Bùi Hữu Hoàng1,2
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Đánh giá xơ hóa gan (XHG) rất cần thiết khi tiếp cận bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan B mạn (VRVGBM). Đo độ đàn hồi gan bằng xung lực bức xạ âm (Acoustic Radiation Force Impulse, ARFI) đã dần thay thay thế sinh thiết gan trong việc đánh giá XHG. Tuy nhiên, không phải tất cả các cơ sở y tế đều được trang bị. Vì thế, các xét nghiệm đánh giá XHG không xâm lấn rất cần thiết nhưng chưa được nghiên cứu nhiều tại Việt Nam.
Mục tiêu: Khảo sát giá trị ban đầu của hai chỉ số Gama Glutamyl Transpeptidase to Platelet Ratio Index (GPRI) và Aspartate aminotransferase to Platelet Ratio Index (APRI) trong đánh giá XHG ở người nhiễm VRVGBM.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang phân tích trên 114 bệnh nhân ≥18 tuổi được chẩn đoán nhiễm VRVGBM chưa được điều trị, đến khám tại phòng khám Viêm Gan bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM từ 03/2019 đến 6/2019. Hai chỉ số GPRI, APRI được tính toán dựa trên các xét nghiệm chức năng gan thường quy và phân tích để đánh giá mức độ tương quan với tình trạng XHG được xác định bởi ARFI.
Kết quả: 58% bệnh nhân có tình trạng XHG đáng kể trở lên (F≥2). AST, GGT, và số lượng tiểu cầu là các biến số độc lập dự đoán XHG với tỉ số chênh lần lượt 1,49 (KTC 95% 1,02-1,67, p <0,001), 1,28 (KTC 95% 1,06-1,55, p <0,001), 0,58 (KTC: 95%, 0,35-0,95, p <0,001). AST, GGT có mối tương quan thuận, mức độ yếu với mức độ XHG thông qua hệ số tương quan Spearman (rho) lần lượt là 0,445 và 0,447, p <0,001. Ngược lại, số lượng tiểu cầu có mối tương quan nghịch, mức độ yếu với mức độ XHG, rho=-0,418, p <0,001. Hai chỉ số GPRI, APRI có mối tương quan thuận, mức độ trung bình với mức độ XHG, rho lần lượt là 0,523, 0,512, p <0,001.
Kết luận: GPRI có mối tương quan với mức độ XHG đo bằng kĩ thuật ARFI tương tự chỉ số APRI.
Đánh giá mức độ xơ hóa gan (XHG) rất cần thiết trong quản lý bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan B mạn (VRVGBM)(1). Cho đến nay, sinh thiết gan vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá XHG, tuy nhiên đây là phương pháp xâm lấn, có thể xảy ra biến chứng nguy hiểm. Đo độ đàn hồi gan bằng ARFI (Acoustic Radiation Force Impulse) giúp xác định XHG một cách nhanh chóng, không xâm lấn, tương quan tốt với sinh thiết gan và được FDA công nhận vào năm 2013 nhưng hiện tại chỉ phổ biến ở các bệnh viện trung tâm. Trong các chỉ dấu sinh hóa, chỉ số APRI (Platelet Ratio Index) đã được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo có thể sử dụng để chẩn đoán XHG ở các quốc gia với nguồn lực hạn chế vào năm 2015(2). Năm 2016, nghiên cứu ở Châu Phi cho thấy chỉ số GPRI có giá trị chẩn đoán XHG tốt hơn APRI(3). Tại Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu đánh giá vai trò của APRI và ARFI trong đánh giá XHG nhưng chưa có đề tài khảo sát giá trị chẩn đoán XHG của GPRI ở bệnh nhân nhiễm VRVGBM.