Khảo sát tác dụng của bột chiết một số dược thảo trên rối loạn chuyển hóa glucid ở động vật gây đái tháo đường thực nghiệm-Bước đầu nghiên cứu cơ chế tác dụng ở mức độ phân tử.

So sánh với đề cương và khoản kinh phí khiêm tốn được cấp trong thời gian 02 năm thực hiện, đề tài đã hoàn thành vượt mức các mục tiêu đề ra ban đầu. Cụ thể các kết quả đã đạt được như sau:

– Chiết xuất và tạo bột chiết 03 loại dược thảo: Cam thảo đất, dừa cạn và cây mảnh bát.

– Tạo thành công mô hình ĐTĐ typ 2 trên chuột nhắt trắng.

– Chứng minh tác dụng hạ glucose máu của 02 loại bột chiết cam thảo đất và dừa cạn trong khi bột chiết cây mảnh bát không có tác dụng rõ rệt.

– Phân đoạn thành công 02 loại bột chiết cam thảo đất và dừa cạn; Xác định

phân đoạn có tác dụng hạ glucose máu mạnh nhất của hai loại bột chiết có bản chất không phải là alkaloid; Sơ bộ xác định thành phần hóa học của các phân đoạn này.

– Bước đầu khẳng định cơ chế hạ glucose máu của các phân đoạn chiết từ hai loại thảo dược trên là làm tăng bài tiết insulin và/hoặc tăng sự nhận cảm của mô đích với insulin.

MÔ TẢ CHI TIẾT KỸ THUẬT, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

1. Chất liệu nghiên cứu

Cây dừa cạn (Catharanthus roseus) gồm toàn bộ thân, lá và hoa, được thu hái vào tháng 4-8 năm 2006 tại xã Lương Sơn, huyên Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Quy trình tách chiết cây dừa cạn: Cây được thu hoạch vào mùa xuân. Toàn thân và lá của cây dừa cạn được sấy khô (500 g), cắt nhỏ, ngâm trong 2 lít ethanol 75% qua đêm, chắt lấy dịch chiết. Bã được tiếp tục ngâm thêm với 2 lít ethanol 75% trong 48 h, chắt lấy dịch chiết. Trộn đều dịch chiết lần 1 và 2, đem lọc và cất quay chân không ở 50oC thu được cao chiết. Trong nghiên cứu này, 2 phưong pháp chiết xuất khác cũng đã được thử nghiệm để tối ưu hóa quy trình là sử dụng nước sôi và ép trực tiếp cây tươi lấy dịch.

Cây mảnh bát (Coccinia grandis) gồm toàn bộ thân, lá được thu hái vào tháng 4 năm 2006 tại xã ngoại thành Hà Nội.