Khảo sát thực trạng việc sử dụng thuốc tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới -bệnh viện E từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020

Khóa luận tốt nghiệp đại học Khảo sát thực trạng việc sử dụng thuốc tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới -bệnh viện E từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020.Thuốc là một loại hàng hóa đặc biệt, là một sản phẩm thiết yếu trong cuộc sống con người, đồng thời cũng là phương tiện phòng bệnh, chữa bệnh không thể thiếu đối với công tác y tế. Sử dụng thuốc là một trong bốn nhiệm vụ quan trọng của chu trình cung ứng thuốc trong bệnh viện, mang tính chất quyết định đến hiệu quả điều trị bệnh. Thuốc tốt và sử dụng đúng cách sẽ giúp nhanh khỏi bệnh. Thuốc không đảm bảo chất lượng cùng với việc sử dụng thuốc thiếu hiệu quả, chưa hợp lý không chỉ làm giảm chất lượng điều trị, tăng nguy cơ gây ra phản ứng có hại mà còn làm tăng đáng kể chi phí điều trị cho bệnh nhân, tạo gánh nặng cho nền kinh tế xã hội. Vì vậy cần phải giám sát, quản lý chặt chẽ về chất lượng đồng thời đảm bảo việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Trong những năm qua, ngành Y tế nước ta tuy còn gặp nhiều khó khăn nhưng đã có những chuyển biến tích cực trong công tác chăm sóc sức khỏe người dân, đặc biệt là vấn đề sử dụng thuốc cho người bệnh. Nhà nước cũng đã có khung pháp lý về quản lý chất lượng thuốc, sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả; nhiều văn bản liên quan đến quản lý chất lượng thuốc cũng được ban hành; hệ thống quản lý, kiểm tra chất lượng thuốc đã được thiết lập và đi vào hoạt động góp phần nâng cao chất lượng khám và điều trị tại các cơ sở khám – chữa bệnh. Trong số đó, đặc biệt là Thông tư 23/2011/TT-BYT ngày 10 tháng 6 năm 2011 Hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường bệnh. Tuy nhiên, trước tác động của cơ chế thị trường, hội nhập quốc tế, việc sử dụng thuốc chưa hợp lý trong bệnh viện vẫn là vấn đề đáng lo ngại đối với chúng ta; gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước. Một số nguyên nhân cơ bản được biết đến là việc lạm dụng biệt dược trong điều trị, giá thuốc không kiểm soát được, việc kê đơn không phải thuốc thiết yếu mà là thuốc có tính thương mại cao, tình trạng kháng thuốc…
Bệnh viện E là bệnh viện đa khoa trung ương hạng I trực thuộc Bộ Y tế, được thành lập từ năm 1967. Tính đến năm 2017, bệnh viện đã phát triển với quy mô hơn 900 giường bệnh (gồm 4 trung tâm, 37 khoa lâm sàng và cận lâm sàng, 11 phòng chức năng [2]. Với mục tiêu đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngày càng cao, cùng với sự phát triển của nền y học nước nhà, bệnh viện đã có nhiều bước tiến trong chăm sóc sức khỏe và điều trị cho bệnh nhân; song qua thực tế cho thấy ngoài một số việc đã làm được vẫn còn một số tồn tại liên quan việc sử dụng thuốc cho bệnh nhân. Vấn đề đặt2 ra đối với Bệnh viện E là giải quyết những tồn tại ra sao, bên cạnh các văn bản liên quan đã và đang được triển khai. Nhằm tìm ra câu trả lời và với mong muốn góp phần tăng cường việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả, nâng cao chất lượng điều trị cho mỗi khoa phòng tại bệnh viện, tôi đã thực hiện đề tài: “Khảo sát thực trạng việc sử dụng thuốc tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới -bệnh viện E từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020” với các mục tiêu cụ thể như sau:
1. Phân tích thực trạng sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới – bệnh viện E từ tháng 10/2019 đến hết tháng 3/2020.
2. Phân tích chi phí sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới – bệnh viện E từ tháng 10/2019 đến hết tháng 3/2020

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………………………. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN…………………………………………………………………………….. 3
1.1. Chu trình cung ứng thuốc trong bệnh viện……………………………………………….. 3
1.1.1. Lựa chọn thuốc ……………………………………………………………………………… 3
1.1.2. Mua thuốc……………………………………………………………………………………… 4
1.1.3. Quản lý tồn trữ và cấp phát thuốc………………………………………………….. 5
1.1.4. Sử dụng thuốc ……………………………………………………………………………….. 5
1.1.4.1. Chẩn đoán theo dõi………………………………………………………………. 7
1.1.4.2. Kê đơn…………………………………………………………………………………. 7
1.1.4.3. Cấp phát thuốc…………………………………………………………………….. 7
1.1.4.4. Hướng dẫn, theo dõi sử dụng ……………………………………………….. 8
1.2. Các chỉ số về chỉ định thuốc điều trị nội trú ……………………………………………. 10
1.2.1. Thuốc chỉ định cho người bệnh cần đảm bảo các yêu cầu sau………… 10
1.2.2. Cách ghi chỉ định thuốc ……………………………………………………………….. 10
1.2.3. Quy định về đánh số thứ tự ngày dùng thuốc đối với một số nhóm
thuốc cần thận trọng khi sử dụng …………………………………………………. 11
1.2.4. Chỉ định thời gian dùng thuốc………………………………………………………. 11
1.2.5. Lựa chọn đường dùng cho người bệnh………………………………………….. 11
1.2.6. Các chỉ số lựa chọn sử dụng trong bệnh viện ………………………………… 11
1.2.7. Các chỉ số khác…………………………………………………………………………….. 12
1.3. Thực trạng sử dụng thuốc hiện nay………………………………………………………… 12
1.3.1. Thực trạng sử dụng thuốc trên thế giới…………………………………………. 12
1.3.2. Thực trạng sử dụng thuốc tại Việt Nam………………………………………… 13
1.4. Vài nét về bệnh viện E……………………………………………………………………………. 151.4.1. Giới thiệu bệnh viện E………………………………………………………………….. 15
1.4.2. Chức năng của bệnh viện E ………………………………………………………….. 15
1.4.3. Tổ chức và nhân lực …………………………………………………………………….. 16
1.4.3.1. Tổ chức bệnh viện E …………………………………………………………… 16
1.4.3.2. Nhân sự……………………………………………………………………………… 16
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………….. 17
2.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………………….. 17
2.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu………………………………………………………………. 17
2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu ……………………………………………………………………………….. 17
2.4. Biến số nghiên cứu…………………………………………………………………………………. 18
2.5. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………………….. 20
2.5.1. Thiết kế nghiên cứu ……………………………………………………………………… 20
2.5.2. Phương pháp thu thập số liệu……………………………………………………….. 20
2.5.3. Phương pháp phân tích số liệu ……………………………………………………… 20
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………………………… 22
3.1. Phân tích thực trạng sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú…………. 22
3.1.1. Phân tích một số quy định về thủ tục hành chính ………………………….. 22
3.1.2. Phân tích HSBA theo các chỉ số tổng quát…………………………………….. 25
3.1.3. Phân tích HSBA theo cơ cấu thuốc được chỉ định …………………………. 26
3.1.3.1. Phân tích cơ cấu theo đường dùng………………………………………. 26
3.1.3.2. Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý…………………………… 27
3.1.4. Phân tích một số tiêu chí sử dụng kháng sinh ……………………………….. 29
3.1.4.1. Phân tích số lượng kháng sinh trong 1 HSBA ……………………… 29
3.1.4.2. Sự kết hợp kháng sinh trong HSBA ……………………………………. 29
3.2. Phân tích chi phí sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú. ……………… 303.2.1. Phân tích chi phí sử dụng thuốc theo mức hưởng BHYT ………………. 30
3.2.2. Phân tích chi phí sử dụng thuốc cho một đợt điều trị…………………….. 32
3.2.3. Giá trị sử dụng thuốc người bệnh chi trả theo nhóm tác dụng dược lý
(trên 400 HSBA) ………………………………………………………………………….. 33
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN………………………………………………………………………………. 35
4.1. Về thực trạng sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú……………………. 35
4.1.1. Về một số thủ tục hành chính……………………………………………………….. 35
4.1.2. Về các chỉ số tổng quát…………………………………………………………………. 36
4.1.3. Về cơ cấu thuốc được chỉ định ……………………………………………………… 38
4.1.3.1. Về cơ cấu thuốc theo đường dùng……………………………………….. 38
4.1.3.2. Về cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý ………………………. 38
4.1.4. Về một số tiêu chí sử dụng kháng sinh ………………………………………….. 39
4.1.4.1. Về số lượng kháng sinh trong HSBA…………………………………… 40
4.1.4.2. Về sự kết hợp kháng sinh trong HSBA ……………………………….. 40
4.2. Về chi phí sử dụng thuốc cho bệnh nhân điều trị nội trú. ………………………… 41
4.2.1. Về chi phí sử dụng thuốc theo mức hưởng BHYT …………………………. 41
4.2.2. Về chi phí sử dụng thuốc cho một đợt điều trị ………………………………. 42
4.2.3. Về giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý ……………………. 43
4.3. Hạn chế của đề tài …………………………………………………………………………………. 44
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ……………………………………………………………………………. 45
A. Kết luận… …………………………………………………………………………………………….. 45
B. Đề xuất…………………………………………………………………………………………………. 4

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Các biến số nghiên cứu………………………………….…………….……..18
Bảng 3.2: Đặc điểm thông tin bệnh nhân ………………………………………..……..22
Bảng 3.3: Việc thực hiện quy định về thủ tục hành chính……………………………..23
Bảng 3.4: Các chỉ số tổng quát……………………………………………….………..26
Bảng 3.5: Sự phân bố thuốc trong một HSBA………………………………..………..26
Bảng 3.6: Cơ cấu thuốc theo đường dùng……………………………………..……….26
Bảng 3.7: Tần suất xuất hiện các bệnh theo chẩn đoán chính trong HSBA……………..27
Bảng 3.8: Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý……………………………………28
Bảng 3.9: Số kháng sinh được sử dụng trong cả đợt điều trị của một HSBA……………29
Bảng 3.10: Sự kết hợp các nhóm kháng sinh…………………………………………..29
Bảng 3.11: Chi phí sử dụng thuốc theo mức hưởng BHYT…………………………….30
Bảng 3.12: Chi phí sử dụng thuốc cho một đợt điều trị…………………………………32
Bảng 3.13: Chi phí sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý………………………..33DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Chu trình cung ứng thuốc trong bệnh viện…………………………….…..…3
Hình 1.2: Quy trình quản lý sử dụng thuốc…………………………………………..…7
Hình 1.3: Sơ đồ quá trình chăm sóc bằng thuốc………………………………………..9
Hình 3.4: Tỷ lệ chi phí theo từng nhóm đối tượng chi trả………………………………31
Hình 3.5: Tỷ lệ giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý………….….….….3