KHẢO SÁT TỈ LỆ F/T PSA KHI PSA
KHẢO SÁT TỈ LỆ F/T PSA KHI PSA <10NG/ML QUA SINH THIẾT TUYẾN TIỀN LIỆT TẠI MEDIC
Lê Tuấn Khuê*, Nguyễn Minh Thiền*, Nguyễn Tuấn Vinh**, Phan Thanh Hải*
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Việc định lượng PSA (protate specific antigen) trong máu đã trở thành xét nghiệm ung thư thiết yếu cho việc chẩn đoán, đánh giá điều trị và theo dõi những bệnh nhân có ung thư tiền liệt tuyến(1). Ngoài ra, chỉ số PSA máu cũng có thể tăng trong bướu lành tiền liệt tuyến hay viêm tiền liệt tuyến. Mới đây, tỉ lệ free PSA và total PSA đã được khuyến cáo nhằm cải thiện chính xác chẩn đoán trong những bệnh nhân có chỉ số PSA máu tăng nhẹ (4).
Mục tiêu: Xác định sự cần thiết phải làm xét nghiệm free PSA và total PSA trong sinh thiết tiền liệt tuyến khi PSA dưới 10ng/ml. Chúng tôi khảo sát nhóm bệnh nhân sinh thiết tiền liệt tuyến với PSA từ 4 ng/ml đến 10 ng/ml kết hợp với tỉ lệ free PSA và total PSA, thu thập kết quả giải phẫu bệnh, xử lí và đánh giá kết quả.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bằng phương pháp mô tả hàng loạt ca, tất cả bệnh nhân được sinh thiết tiền liệt tuyến 6 mẩu qua ngã tầng sinh môn dưới hướng dẫn đầu dò siêu âm qua ngã trực tràng(TRUS). Chúng tôi chia làm ba nhóm f/t PSA < 10%, f/t PSA từ 10-20% và f/tPSA > 20%. Sau đó chúng tôi thu thập kết quả giải phẫu bệnh và đánh giá. Chúng tôi loại trừ những bệnh nhân có ung thư tiền liệt tuyến đã điều trị tái phát phải sinh thiết lại PSA từ 4- 10 ng/ml.
Kết quả: Đa số bệnh có độ tuổi từ 50 đến 80 tuổi, chiếm 87,9%, dưới 50 tuổi chỉ có 1% và trên 80 tuổi chiếm 11,1%. Đặc điểm chung về giải phẫu bệnh thì ung thư tiền liệt tuyến chiếm 8,2%, tăng sản lành tính chiếm 87,4%, viêm tiền liệt tuyến chiếm 2,9%, tăng sinh trong thượng mô chiếm 1,4%. Nhận thấy rằng nhóm f/t PSA dưới 10% có tỉ lệ ung thư là 22,6%, viêm tiền liệt tuyến chiếm 5,66%, tân sinh trong thượng mô chiếm 5,66%, tăng sản lành tính chiếm 66,03%. Nhóm f/t PSA từ 10 đến 20% có tỉ lệ ung thư là 3,06%, viêm tiền liệt tuyến chiếm 2,04%, tăng sản lành tính chiếm 94,89% và nhóm f/t PSA trên 20% có tỉ lệ ung thư là 3,57%, viêm tiền liệt tuyến chiếm 1,78%, tăng sản lành tính chiếm 94,64%.
Kết luận việc kết hợp thêm tỉ lệ f/t PSA là yếu tố quan trọng trong việc quyết định sinh thiết tiền liệt tuyến khi xét nghiệm PSA máu dưới 10 ng/ml.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất