Khảo sát tình hình nhiễm trùng liên quan đến catheter dùng cho chạy thận nhân tạo chu kỳ

TÓM TẮT. Nghiên cứu hồi cứu trên 81 bệnh nhân và tiến cứu trên 12 bệnh nhân trưởng thành bị suy thận giai đoạn cuối được chạy thận nhân tạo chu kỳ, sử dụng đường vào mạch máu là catheter tĩnh mạch trung tâm, tại khoa Thận-Lọc Máu bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn từ 1/2005 đến hết tháng 12/2008.

Mục tiêu nghiên cứu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng của tình trạng nhiễm trùng liên quan đến catheter tĩnh mạch trung tâm dùng cho chạy thận nhân tạo; 2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nhiễm trùng liên quan đến catheter dùng trong chạy thận nhân tạo.

Kết quả nghiên cứu hồi cứu cho thấy trong tổng số 125 lần đặt catheter có 31

lần bệnh nhân mang catheter bị sốt (24,8%). Nghiên cứu các dấu hiệu lâm sàng của 31 bệnh nhân sốt nhóm hồi cứu và 12 bệnh nhân sốt nhóm tiến cứu nhận thấy: 31 người có dấu hiệu đau chân catheter (72,1%), 21 người có đỏ tại chỗ (48,3%), 20 người có sưng nề (46,5%), 15 người có chảy dịch từ chân catheter (34,9%).

19/31 bệnh nhân sốt thuộc nhóm hồi cứu và 8/12 bệnh nhân sốt thuộc nhóm tiến cứu được cấy máu (tổng 27/43 bệnh nhân, tương ứng 62,8%); 12/31 bệnh nhân sốt nhóm hồi cứu và 8/12 bệnh nhân sốt nhóm tiến cứu được cấy đầu trong catheter (tổng 20/43 bệnh nhân, tương ứng 46,5%). Tỷ lệ dương tính khi cấy máu là 17/27 (63,0%), khi cấy đầu catheter là 16/20 (80,0%). Loại vi khuẩn phân lập được nhiều nhất là Staph. aureus (88,2% kết quả cấy máu dương tính và 75,0% kết quả cấy đầu trong catheter dương tính).

Chỉ số albumin huyết thanh, loại catheter, vị trí đặt có ảnh hưởng rõ rệt đến tình trạng nhiễm trùng. Tuy nhiên, mức độ thiếu máu dường như không ảnh hưởng đến nhiễm trùng liên quan đến catheter trong nghiên cứu này.

Từ khoá: Nhiễm trùng máu liên quan đến catheter, catheter tĩnh mạch trung tâm, đường vào mạch máu trong thận nhân tạo

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Hiện nay trên thế giới ước tính có khoảng 500 triệu người bị suy thận. Tại Việt Nam, số bệnh nhân (BN) suy thận ngày càng tăng. Mặc dù điều tra chưa đầy đủ, tỉ lệ mắc suy thận tại Việt Nam ước tính là 6,73% dân số, khoảng 5,4 triệu người. Riêng số bị suy thận giai đoạn cuối cần điều tri thay thế thận là khoảng 72.000 người [1]. 

Thận nhân tạo (TNT) là một kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi để điều trị suy thận giai đoạn cuối. Để chạy TNT đạt hiệu quả cần phải có đường vào mạch máu đảm bảo đủ lưu lượng. Đặt Catheter vào các tĩnh mạch trung tâm (TMTT) để lọc máu vừa là đường vào tạm thời, vừa là đường vào lâu dài đối với những trường hợp không thể làm được đường vào ở ngoại vi. Một nguy cơ thường gặp trong quá trình đặt và sử dụng Catheter là tình trạng nhiễm trùng liên quan đến Catheter, đặc biệt là nhiễm khuẩn huyết. Nếu không được xử lý đúng và kịp thời điều này có thể gây tử vong cho BN [2]. Mặc dù trên thế giới đã có rất nhiều tác giả đề cập đến vấn đề này, tại Việt Nam có rất ít nghiên cứu về tình trạng nhiễm trùng liên quan đến Catheter TMTT, đặc biệt là ở nhóm BN chạy TNT. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng của tình trạng nhiễm trùng liên quan đến catheter TMTT dùng cho chạy TNT; 2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nhiễm trùng liên quan đến catheter dùng trong chạy TNT.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu mô tả, hồi cứu trên 81 BN với 125 lần đặt catheter và tiến cứu trên 12 BN với 12 lần đặt catheter. Các BN đều ở độ tuổi trưởng thành bị suy thận giai đoạn cuối được chạy TNT chu kỳ tại khoa Thận-Lọc Máu bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn từ 1/2005 đến hết tháng 12/2008 với đường vào mạch máu là catheter TMTT. Tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm trùng liên quan đến Catheter : 1. Nghi nhiễm trùng liên quan đến Catheter: Bệnh nhân sốt > 37,5oC (cặp nách) + Không tìm thấy nguyên nhân gây sốt nào khác từ trước khi đặt Catheter + Có >1 dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ (chân Catheter). 2. Khẳng định chẩn đoán nhiễm trùng liên quan đến Catheter: Phân lập được cùng một loại vi khuẩn khi cấy đầu trong Catheter và cấy máu. Số liệu được xử lý theo phân mềm SPSS 16.0.

III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Trong tổng số 125 lần đặt catheter cho 81 BN nhóm hồi cứu có 31 lần BN sốt nghi do nhiễm trùng liên quan đến catheter TMTT, chiếm 24,8%; tất cả 12 BN nhóm tiến cứu đều có sốt nghi do nhiễm trùng liên quan đến catheter TMTT. Các nhận xét về đặc điểm lâm sàng của chúng tôi dựa trên tổng số 43 BN bị sốt này.