Khảo sát tính sẵn có của một số thuốc thiết yếu điều trị bệnh mạn tính tại thành phố Thanh Hóa

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, sự xuất hiện của nhiều dịch bệnh như đại dịch HIV/AIDS, sự gia tăng các bệnh sốt rét, lao kháng thuốc, sự kháng thuốc kháng sinh và gia tăng đột biến các bệnh mạn tính ở khắp nơi trên thế giới đang làm cho vai trò của thuốc thiết yếu (TTY) trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Ở nhiều quốc gia phát triển, tổng chi phí cho thuốc tăng từ 10-18% một năm, cao hơn rất nhiều so với chỉ số giá tiêu dùng hoặc tăng trưởng của tổng thu nhập quốc dân. Ở các quốc gia đang phát triển, các dạng thuốc phối hợp để điều trị bệnh sốt rét có giá cao gấp từ 30-200 lần so với Cloroquine – thuốc kinh điển điều trị sốt rét, hay các thuốc điều trị lao đa kháng thuốc có giá cao hơn từ 20-30 lần so với phác đồ DOTS thông thường. Ngoài ra ở các nước này, phần lớn các chi phí về thuốc đều do bệnh nhân tự chi trả và chưa được thanh toán qua hệ thống bảo hiểm.

Báo cáo của Liên hiệp quốc (UN) tháng 9 năm 2008 dựa trên nghiên cứu thực hiện tại 30 quốc gia đã chỉ ra rằng giá bán lẻ của các TTY vượt trên mức 6 lần so với mức giá tham khảo quốc tế tại khu vực tư, và khoảng 2,5 lần tại khu vực công; bên cạnh đó giá của các thuốc biệt dược có thương hiệu lớn còn cao hơn nữa.

Tình hình giá thuốc ngày càng tăng ở Việt Nam đang ảnh hưởng không nhỏ tới việc tiếp cận thuốc nói chung và TTY nói riêng của người dân. Theo báo cáo thống kê của Bộ Thương Mại năm 2004, có tới 23/309 mặt hàng tăng giá (chiếm 7,4%) và việc tăng giá này ảnh hưởng tới khả năng tiếp cận thuốc của người dân.

Năm 2007,Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo một phương pháp nghiên cứu nhằm khảo sát tính sẵn có của TTY, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này tại Thanh Hóa nhằm áp dụng phương pháp trên để khảo sát tính sẵn có của một số TTY điều trị một số bệnh mạn tính thường gặp.

Kết quả thu được từ nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin cho các nhà quản lý làm cơ sở điều chỉnh các chính sách liên quan đến TTY, nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thuốc của người dân, góp phần thực hiện tốt “Chính sách quốc gia về thuốc của Việt Nam”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

1. Mô tả sự xuất hiện của một số sản phẩm thuốc thiết yếu điều trị bệnh mạn tính tại mạng lưới nhà thuốc tư nhân của thành phố Thanh Hóa.

2. Khảo sát giá bán lẻ của một số sản phẩm thuốc thiết yếu trên.

3. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp mô tả cắt ngang. Áp dụng phương pháp tiếp cận của WHO/ HAI (Health Action International).

Địa điểm, thời gian nghiên cứu:

Địa điểm: thành phố Thanh Hóa.

Thời gian: 1-12/2009

Đối tượng nghiên cứu: Các nhà thuốc tư nhân đang hoạt động trên địa bàn nghiên cứu. Mẫu nghiên cứu: Chọn mẫu toàn bộ tất cả 124 nhà thuốc

Phương pháp thu thập số liệu: Sử dụng bảng kiểm thiết kế sẵn để thu thập thông tin về tính sẵn có và giá thuốc tại các nhà thuốc tư nhân.

Phương pháp quản lý, xử lý số liệu: Các phiếu sau khi làm sạch được tiến hành mã hóa và nhập số liệu, phân tích bằng phần mềm Workbook 2007 của WHO/ HAI.

4. Kết quả và bàn luận

Trong khuôn khổ nghiên cứu này, chúng tôi khảo sát tính sẵn có của 17 hoạt chất điều trị một số bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, viêm loét dạ dày và một số bệnh đường hô hấp. 17 hoạt chất này được chọn lọc từ danh mục TTY được khuyến cáo bởi WHO/HAI và phù hợp với danh mục TTY của Việt Nam. Mỗi hoạt chất được khảo sát 2 loại sản phẩm sau: Biệt dược phát minh – sản phẩm do hãng phát minh sản xuất (Innovator Brand, IB) và sản phẩm có giá thấp nhất xuất hiện tại các nhà thuốc (Lowest Price Product, LPP). Kết quả chi tiết được thể hiện trong phần sau: